Βίοι παράλληλοι

Μια από τις τελευταίες αναμνήσεις και ταυτόχρονα έγνοιες της μαθητικής ζωής είναι η στιγμή της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων, από την, ομολογουμένως, ψυχοφθόρα διαδικασία των Πανελληνίων Εξετάσεων. Στις περισσότερες των περιπτώσεων η θύμηση της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης αρχίζει να ξεθωριάζει, διότι από αυτό το σημείο και έπειτα ανοίγεται ένας τελείως διαφορετικός κόσμος, αυτός ο οποίος φέρει τη σφραγίδα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.

Οσοι έχουν ζήσει τη φοιτητική ζωή, ό,τι και να σημαίνει αυτό για τον καθένα, οφείλουν να ομολογήσουν ένα πράγμα στον εαυτό τους. Αυτά τα χρόνια, όσα και να μετράει καθένας στην πλάτη του, είναι ανεπανάληπτα, θα τολμούσα να πώ, πιο ωραία και από τα μαθητικά. Η αίσθηση ελευθερίας μέσα σε ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα, στο οποίο συναντιούνται διάφορα άτομα, είτε της ίδιας συνομοταξίας είτε εκ διαμέτρου αντίθετες προσωπικότητες, με σκοπό την ανταλλαγή απόψεων γύρω από το αντικείμενο σπουδών τους και τις προοπτικές που αυτό προσφέρει, οι συμφωνίες γύρω από γενικότερα και ειδικότερα θέματα, μαζί με τις αντίστοιχες διαφωνίες στην ίδια βάση, η ανεμελιά στις παραδόσεις, μα πάνω από όλα, η ευχαρίστηση ότι αυτό που διαβάζει κανείς, όταν πρόκειται για κάποιο πανεπιστημιακό εγχειρίδιο ή οποιαδήποτε μελέτη ή λογοτεχνικό κείμενο, το τελευταίο σε στιγμές ανάπαυλας, το ευχαριστιέται και το εξερευνά με όλες του τις αισθήσεις, διότι η τυποποίηση και η προχειρότητα έχουν εξαφανιστεί, στο μεγαλύτερο μέρος τους και η πολύπλευρη, πλέον, πληροφόρηση δεν αποσκοπεί αποκλειτσικά στην κατάκτηση ενός προσβάσιμου βαθμού, πόσω μάλλον στο επίμονο κυνήγι της αριστείας.

Η προσήλωση, η αφοσίωση στις σπουδές που πρόκειται να παρακολουθήσει κάποιος είναι ένας ευγενής και ρομαντικός στόχος, πολλές φορές μια απαραίτητη προϋπόθεση, προκειμένου μετά τη λήψη του πτυχίου του να μην έχει απλώς αποφοιτήσει κάποιος, αλλά να είναι αποφασισμένος να ξεχωρίσει. Ομως εδώ κρύβεται και μια μεγάλη παγίδα. Η αποκλειστικότητα της προσοχής σε ένα καθαρά εξειδικευμένο μάθημα ή σε μια σειρά μαθημάτων της ίδιας φύσεως, μπορεί να οδηγήσει στη μονομέρεια, στη στείρα εξειδίκευση και στην απαξίωση όλων των υπολοίπων αξιών που πρεσβεύουν η εκάστοτε τέχνη και επιστήμη. Δεν είναι λίγοι αυτοί, οι οποίοι απορροφημένοι από το μοναδικό πρόσωπο των ειδικών βιβλίων που ξεφύλλιζαν, κατάφεραν να γίνουν αυθεντίες σε αυτό που επέλεξαν, αλλά την ίδια στιγμή λησμόνησαν τις υπόλοιπες πτυχές του έργου τους, θεωρώντας τες πάρεργα, μόνο και μόνο από φόβο μήπως βρεθεί κάποιος επιτήδιος του πνεύματος, γυμνός βέβαια ο ίδιος από πνεύμα και σκέψη, κάνοντάς του την παρατήρηση ‘’να μην ξεχνάει το χρέος του απέναντι στην επιστήμη του’’. Με την ανάλογη καθοδήγηση και τον επίμοχθο ζήλο είναι δυνατόν κανείς να πετύχει το επιθυμητόν, να γίνει αυθεντία στο χώρο όπου επέλεξε να συχνάζει και αποφάσισε να γίνει κοινωνός του και να λάβει τις εμπειρίες εκείνες, οι οποίες θα τον ολοκληρώνουν και θα του προσφέρουν την πολυπόθητη πληρότητα.

Ετσι λοιπόν, η πρώτη συμβουλή αφορά την εύρεση παρέας. Μπορεί να φαίνεται γραφικό και για πολλούς αυτονόητο, αλλά για μια μερίδα της φοιτητιώσας νεολαίας τίποτα δεν είναι δεδομένο. Λαμβάνοντας υπόψη την ψυχολογική κατάσταση ενός νεοεισαχθέντα σε οποιοδήποτε πανεπιστημιακό ίδρυμα, καταλαβαίνει κανείς ότι οποιοσδήποτε θα ένιωθε, αρχικά, σαν ψάρι έξω από τα νερά του. Συνεπώς, η συνάντηση με έναν ομοϊδεάτη, με ένα άλλο άτομο, το οποίο μοιράζεται τους ίδιους φόβους και τις αγωνίες, μέχρι να του αποκαλυφθεί η μελλοντική του απόλαυση, καθίσταται ζήτημα ζωτικής σημασίας. Σε διαφορετικήν περίπτωση θα περιφέρεται κανείς σαν την άδικη κατάρα, δίχως το περιθώριο να υποβάλλει τα καθημερινά του ευρήματα στη βάσανο της συζήτησης σε ευήκοα ώτα.

Η επόμενη πρόταση αφορά την έυρεση ενός στεκιού. Ως γνωστόν τα στέκια είναι αυτά τα μέρη, τα οποία στιγματίζουν τους πάντες. Σε ένα στέκι, όποια και να είναι η φύση του, δίνεται η ευκαιρία σε όλους να καθίσουν και να ξεκουράσουν το κορμί και το μυαλό τους από την καθημερινότητα, ακόμη και εάν οι κουβέντες των εμπλεκομένων σε μια παρέα αφορούν τις διάφορες αποχρώσεις του κάθε ‘’σήμερα’’. Σε ένα στέκι νιώθει κανείς σαν στο σπίτι του, κάποτε και πιο άνετα, δίχως χρονικούς περιορισμούς και παρατηρήσεις πάνω σε μια κουβέντα, η οποία δεν άπτεται της οικογενειακής ρουτίνας, με την επακόλουθη αναφορά.

Μια άλλη διέξοδος αποτελεί η συμμετοχή σε φοιτητικούς συλλόγους. Οσοι έχουν σπουδάσει στην πόλη τους, όπως και ο γράφων, δεν είχαν ιδιαίτερα προβλήματα προσαρμογής στη νέα κοινωνική κατάσταση που είχαν κληθεί να μελετήσουν. Οσα όμως άτομα προέρχονται από επαρχιακές περιοχές και ποτέ δεν είναι λίγα, αισθάνονται, είτε λίγο είτε πολύ, μουδιασμένα απέναντι σε έναν τόπο, ο οποίος θα προσπαθήσει να τα αγκαλιάσει και να τα δεχτεί μέσα στους πανεπιστημιακούς του κόλπους. Ενας φοιτητικός σύλλογος, ο οποίος εκπροσωπεί την τάδε ή τη δείνα καταγωγή ανα την Ελλάδα, αποδίδει σε αυτά τα παιδιά την απαραίτητη οικειότητα και την αίσθηση σύνδεσης με την ιδιαίτερη πατρίδα τους, μέχρι βέβαια να γίνουν οι κατάλληλες γνωριμίες και η μελαγχολία της απόστασης να φθίνει μέρα με τη μέρα.

Μια αρκετά διασκεδαστική περίπτωση φοιτητοποίησης (sic) θα μπορούσε να αποτελεί η συμμετοχή σε πάσης φύσεως ομάδες. Ο στόχος της περαιτέρω κοινωνικοποίησης είναι πολλαπλά ωφέλιμος για έναν άνθρωπο, ο οποίος φιλοδοξεί, έστω και κατά προσέγγιση, κατά τη διάρκεια της φοιτητικής του καριέρας, να αποκτήσει τον τίτλο του ξεχασμένου με τα χρόνια και τις πνευματικές περιστάσεις Homo Universalis. Ολοι είναι πλασμένοι για τα πάντα. Μόνο που τα ταλέντα και η έφεση σε κάτι το ξεχωριστό και συγκεκριμένο δημιουργούν μιαν ανεπαίσθητη κοινωνική πόλωση. Μια γεύση όμως από καθετί που φέρνει ζωή κρίνεται τονωτικό για το μέσα μας, άρα και θεμιτό. Φυσικά, τα γούστα ενδέχεται να ποικίλλουν και αυτό είναι το ζητούμενο στο κάτω κάτω. Αλλοι εκφράζονται, άσχετα από το τί σπουδάζουν, με τη μουσική, άλλοι με το χορό, άλλοι με τη ζωγραφική, άλλοι με την υποκριτική, άλλοι με την κινηματογράφηση, άλλοι με τα παιχνίδια ρόλων και άλλοι με τη συγγραφή. Ολες αυτές οι επιλογές σημαίνουν, θεωρητικά και πρακτικά, τη σύσταση ερασιτεχνικών ομάδων με καλλιτεχνικές ανησυχίες, όπου προβάλλονται νέες επαγγελματικές διέξοδοι, αρμογή παρεών, οι οποίες μπορεί να κρατήσουν και μια ζωή, σύναψη εφήμερων ερώτων ή και αιώνιας συντροφικότητας, μα πάνω από όλα διασκέδαση και ψυχαγωγία.

Η πρόσληψη της τεχνολογίας στη σημερινή εποχή και η αυξανόμενη δημοτικότητά της στις νεαρότερες ηλικίες έχουν δημιουργήσει και μια νέα τάση στα φοιτητικά δρώμενα, την ανάρτηση απόψεων επί παντός επιστητού στον αχανή χώρο του Διαδικτύου, είτε με τη μορφή βίντεο είτε με τη μορφή αρθρογραφίας σε διάφορες ιστοσελίδες. Με την προϋπόθεση ότι αυτό γίνεται με σεβασμό απέναντι σε αυτό με το οποίο καταπιάνεται ο επίδοξος κριτικός και η υποκειμενική αυθαιρεσία αποφεύγεται στο μέτρο του δυνατού, μπορεί και αυτή η ενασχόληση να αποτελέσει μια θεραπεία στη φοιτητική δυσπραγία.

Επαναλαμβάνεται ότι τα φοιτητικά χρόνια καθίστανται ανεπανάληπτα. Ολες οι παραπάνω ασχολίες, ακόμη και μέσα στη δύσκολη κατάσταση που βιώνει ο πλανήτης, σε συνδυασμό με την αδήριτη ανάγκη αγάπης για τις σπουδές, θα δώσουν, στο τέλος της διαδρομής, πολλά περισσότερα από ένα δίπλωμα. Καλό ταξίδι λοιπόν σε όλους και όλες τους/ τις πρωτοετείς φοιτητές και φοιτήτριες, ακόμα και σε αυτο το διαφορετικό ταξίδι με covid!

Γρηγόρης Χατζηλαμπρινός