Απόγευμα Παρασκευής βούλιαξα στον καναπέ, ήταν ώρα για χαλάρωση. Άνοιξα την τηλεόραση. Έκανα ζάπινγκ και στάθηκα να χαζέψω μία ψυχαγωγική εκπομπή με θέμα την τηλεοπτική επικαιρότητα και τα ευτράπελά της. Κάποια στιγμή έπιασα τον εαυτό μου να παρακολουθεί με αμέριστη προσοχή , παρόλο που η εν λόγω εκπομπή δεν θα έλεγα ότι ήταν και ιδιαίτερως του γούστου μου! Άλλαξα κανάλι, αλλά οι “εικόνες” ίδιες και στα υπόλοιπα. Κάπως έτσι και με την δικαιολογία ότι «δεν παίζει κάτι άλλο» πέρασα το απόγευμα μου απορροφημένη στον κόσμο της τηλεόρασης… και σίγουρα δεν ήταν η πρώτη φόρα.
Ταυτίζεσαι και εσύ; Καθόλου απίθανο. Είναι συνηθισμένο για πολλούς από μας να ξοδεύουμε εύκολα τον χρόνο μας μπροστά στην τηλεόραση, αφού αποτελεί ένα από τα κύρια ψυχαγωγικά μέσα της εποχής μας αλλά και ένα διάλειμμα από μια κουραστική καθημερινότητα. Η θέση της μέσα στα περισσότερα σπίτια είναι κεντρική και περίοπτη, υποδεικνύοντας έτσι την μεγάλη σημασία που της δίνουμε.
Εκείνο το απόγευμα στάθηκε η αφορμή να αναρωτηθώ για τον ρόλο της, ο οποίος ουκ ολίγες φορές έχει γίνει αντικείμενο συζήτησης και διαμάχης μεταξύ των φανατικών οπαδών και των «φανατικών» επικριτών της και όχι άδικα, αφού οι έντονες αντιφάσεις της εποχής μας αποτυπώνονται ξεκάθαρα και στην τηλεόραση, παρασέρνοντας έτσι εύκολα κάποιους τηλεθεατές είτε στην μία είτε στην άλλη πλευρά.
Οι φίλοι, λοιπόν, του «μαγικού κουτιού» στηρίζονται σε μια πιο ιδεαλιστική γνώμη, στην ελευθερία λόγου που προσφέρει η τηλεόραση, στον εν δυνάμει παιδαγωγικό της ρόλο αλλά και στον ψυχαγωγικό της χαρακτήρα κυρίως εν μέσω κρίσης, καθώς για πολλούς είναι η μόνη διέξοδος, η μόνη φθηνή και άμεση απόδραση από τα καθημερινά προβλήματα και τις υποχρεώσεις. Πράγματι, το δημοφιλές αυτό μέσο έχει προσφέρει πολλές στιγμές συγκίνησης, πολλά τηλεοπτικά ταξίδια, σοβαρές εκπομπές και αξιόλογες σειρές. Η τηλεόραση ενημερώνει, προβληματίζει, εμπνέει, παρακινεί, διασκεδάζει. Συνεπώς, η ποιοτική τηλεόραση κερδίζει δικαίως τα εύσημα των υποστηρικτών της.
Στον αντίποδα της παραπάνω άποψης βρίσκονται όσοι έχουν απογοητευτεί από την κοινοτυπία και την ελαφρότητα της τηλεόρασης, την οποία και θεωρούν μούδιασμα του εγκεφάλου. Για παράδειγμα, κατά την γνώμη μου, το γεγονός ότι η αποχώρηση κάποιου παίκτη από ριάλιτι σόου προκαλεί απίστευτη στεναχώρια ή το κουτσομπολιό για τα ρούχα, τα κιλά και το χρώμα μαλλιών της τάδε ή της δείνα γίνονται κύρια θέματα συζήτησης στους τηλεοπτικούς χώρους, ακόμη και το ότι ,μολονότι πολλοί συνάνθρωποι πεινούν, οι εκπομπές μαγειρικής έχουν πληθύνει, είναι λόγοι απόρριψης και κατάκρισης.
Είναι ευρέως αποδεκτό ότι στο πέρασμα του χρόνου όλο και περισσότερα τηλεοπτικά προγράμματα δημιουργούνται με αποκλειστικό σκοπό την τηλεθέαση και το κέρδος, αψηφώντας συχνά την κοινωνική και ηθικοπλαστική τους ευθύνη, τις ανάγκες των τηλεθεατών μα και την γενικότερη ελληνική πραγματικότητα με τις παθογένειες της. Εκπομπές κενές και ανούσιες υπερτερούν και προκαλούν την αντιπάθεια και τον κυνισμό προς την τηλεόραση. Σόου και επιτυχημένες εκπομπές των ευρωπαϊκών και αμερικάνικων καναλιών γίνονται ανεπιτυχώς copy paste στην ελληνική τηλεόραση στα πλαίσια του αγώνα της τηλεθέασης.
Τελικά, ποια θέση χρειάζεται να πάρει κανείς; Καμία! Κατόπιν σκέψης κατέληξα πως αξίζει να σταθούμε στην σωστή χρήση της τηλεόρασης και όχι αποκλειστικά στην ενοχοποίηση του μέσου. Και οι δύο παραπάνω απόψεις ,αν και στέκονται σε επιχειρήματα, εκφράζουν τα δύο άκρα. Το πώς θα χρησιμοποιήσει κανείς την τηλεόραση και τι θα παρακολουθήσει είναι προσωπική ευθύνη και επιλογή. Σίγουρα, οι δυσκολίες της εποχής μας δεν γίνεται να αποκλείσουν την ανάγκη μας να χαλαρώσουμε και να «χαζολογήσουμε», αφήνοντας στην άκρη το σοβαρό μας προφίλ, αρκεί μόνο να μην μας καθηλώνουν στην άνεση του καναπέ με θέα μια οθόνη. Με άλλα λόγια, η ποικιλία χρειάζεται και όσο κακή κι αν φαίνεται σε κάποιους η τηλεόραση ας μην ξεχνάμε πως «ουδέν κακόν αμιγές καλού»!
Γεωργια Καλπαζιδου