Την 21η Ιούνη, έχουμε και αστρονομικά την έναρξη του καλοκαιριού. Αυτό που επιστημονικά ονομάζεται ηλιοστάσιο του Ιούνη, ή θερινό ηλιοστάσιο. Πρόκειται για την χρονική στιγμή κατά την οποία ο άξονας της Γης είναι στραμμένος όσο περισσότερο επιτρέπει η κλίση της Γης, μακριά από τον Ήλιο, κατά την ετήσια τροχιά της γύρω από αυτόν. Κατά το ηλιοστάσιο του Ιούνη ο ήλιος φθάνει στο βορειότερο σημείο της Γης, με τις ακτίνες του να βρίσκουν κάθετα την επιφάνεια της Γης στον Τροπικό του Καρκίνου, όταν η Γη έχει κλίση περίπου 23,5° σε σχέση με τον κατακόρυφο άξονά της.
Κατά η διάρκεια του θερινού ηλιοστασίου η μέρα, έχει τις περισσότερες ώρες για εκείνους που ζουν στα βόρεια του Τροπικού του Καρκίνου (γεωγραφικό πλάτος 23.5° βόρεια). Όσοι ζουν ή ταξιδεύουν προς τα βόρεια, προς τον Αρκτικό Κύκλο (66,5° βόρεια από τον Ισημερινό) μπορούν να δουν τον «ήλιο του μεσονυκτίου», όπου ο ήλιος παραμένει ορατός σε όλη τη νύχτα, ενώ εκείνοι που ζουν ή ταξιδεύουν νότια προς τον Ανταρκτικό κύκλο (66,5° νότια από τον Ισημερινό)δεν θα δουν τον ήλιο κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου του έτους . Για εκείνους που ζουν κοντά στον Ισημερινό, ο ήλιος δεν κινείται πάνω-κάτω στον ουρανό. Αυτό σημαίνει ότι στη διάρκεια της ημέρας η θερμοκρασία δεν έχει μεγάλες διαφορές, ή είναι σχεδόν σταθερή.
Η 21η Ιούνη αποτελεί το θερινό ηλιοστάσιο σηματοδοτώντας την πρώτη ημέρα του Καλοκαιριού για το βόρειο ημισφαίριο, και την πρώτη μέρα του Χειμώνα (χειμερινό ηλιοστάσιο) για το νότιο ημισφαίριο της Γης. Η λέξη ηλιοστάσιο προέρχεται από το «ήλιος» και το «στέκομαι» ή «στάση» επειδή κοντά στα ηλιοστάσια (λίγες ημέρες πριν ή μετά) ο Ήλιος φαίνεται να επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα βόρεια ή προς τα νότια (κίνηση στην απόκλιση), μέχρι που την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση μηδενίζεται και αρχίζει να αντιστρέφεται. Και στα αγγλικά η λέξη solstice προέρχεται από τη λατινική λέξη “solstitium“, που σημαίνει «ήλιος-ακινητοποίηση», γιατί το σημείο στο οποίο ο ήλιος φαίνεται σταματά και να αντιστρέφει την κατεύθυνσή του (τροπή) μετά από αυτήν την ημέρα. Την ημέρα αυτή, ο ήλιος δεν ανατέλλει ακριβώς στα ανατολικά, αλλά ανεβαίνει στο βόρειοτερο σημείο από την ανατολή και δύει στο βορειότερο σημείο από τη δύση, παραμένοντας στον ουρανό για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Στο νότιο ημισφαίριο, το ηλιοστάσιο του Ιούνη είναι γνωστό ως η μικρότερη μέρα του χρόνου. Δείτε αναλυτικά ΕΔΩ
Εκδηλώσεις Επιστήμης και Τεχνολογίας με αφορμή το Θερινό Ηλιοστάσιο
Το Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο, με αφορμή το θερινό ηλιοστάσιο, ανοίγει τις πόρτες του για το κοινό, την Τρίτη 21 Ιουνίου, με δύο δωρεάν προβολές της παράστασης «Το Σύμπαν του Hubble». Την κάθε παράσταση θα προλογίζει ο κ. Άρης Μυλωνάς (Συνεργάτης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και Πρόεδρος της Ελληνικής Αστρονομικής Ένωσης).
Με την ευκαιρία αυτή, στο Ίδρυμα Ευγενίδου, θα φιλοξενηθεί η καθιερωμένη ετήσια συνάντηση Επιστήμης και Τεχνολογίας, που για πέμπτη συνεχή χρονιά διοργανώνουν οι Βιβλιοθήκες του Ιδρύματος Ευγενίδου, του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) και του Δήμου Καλλιθέας. Εφέτος, για πρώτη φορά, στη διοργάνωση αυτή, συμμετέχουν επίσης και οι Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες που εδρεύουν στην περιοχή, του Παντείου και του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου.
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στους χώρους του Ιδρύματος Ευγενίδου (Λεωφ. Συγγρού 387, 175 64 Π. Φάληρο, είσοδος από οδό Πεντέλης 11) και οι διοργανωτές προτείνουν πολλές δράσεις για μικρούς και μεγάλους, με ελεύθερη είσοδο.
Υπενθυμίζουμε ότι οι χώροι του Ιδρύματος Ευγενίδου είναι προσβάσιμοι και φιλικοί σε ανθρώπους με κινητική αναπηρία, ενώ έχει προβλεφθεί διερμηνεία στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα. Οι σκύλοι οδηγοί τυφλών είναι ευπρόσδεκτοι.
Αν και το καλοκαιρί έχει φτάσει για τα καλά, θα το υποδεχτούμε και επισήμως σε λίγες ώρες…