Το βιβλίο, ως το μοναδικό μέσο διακίνησης ιδεών για πολλούς αιώνες, θεωρείται ένας θεσμός που καταδικάστηκε, κατακρίθηκε και κυνηγήθηκε όσο κανείς άλλος. Πριν καν εφευρεθεί η τυπογραφία τον 15ο αιώνα, υπάρχουν μαρτυρίες για έργα του Πρωταγόρα που κάηκαν δημόσια στην Αθήνα, ενώ από το 1529 έως μόλις το 1966 ίσχυε στο Βατικανό ο “Index Liberorum Prohibitorum” (Κώδικας Απαγορευμένων Βιβλίων), που εμπεριείχε μεταξύ άλλων έργα των Βολταίρου, Ρουσσώ, Σπινόζα, Δαρβίνου, Σαρτρ, κ.α.
Η λογοκρισία ως όρος(1) προϋποθέτει την περικοπή ή την ολοκληρωτική απαγόρευση ενός πνευματικού προϊόντος, το περιεχόμενο του οποίου κρίνεται ανήθικο ή επικίνδυνο για την εποχή του. Εφαρμόζεται συνήθως σε πουριτανικές κοινωνίες από ολοκληρωτικά καθεστώτα, στόχος των οποίων είναι η προστασία του ίδιου του καθεστώτος και η πνευματική καθήλωση του ατόμου.
Παρακάτω παρουσιάζονται ορισμένα κείμενα, τα οποία προκάλεσαν τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης, ενώ οι συγγραφείς τους εκδιώχθηκαν ή καταδικάστηκαν.
- Μαντάμ Μποβαρύ, Gustave Flaubert
Όταν το 1856 η Madame Bovary άρχισε να εκδίδεται σε συνέχειες στο λογοτεχνικό περιοδικό “La Revue de Paris”, ο απόηχος που προκλήθηκε ήταν έντονος. Οι δημόσιοι κατήγοροι επιστρατεύοντας ως επιχειρήματα τη διαφθορά των νέων και τη βωμολοχία, οδήγησαν τον Flaubert σε δίκη. Η νεωτεριστική γραφή και η ουδέτερη στάση του συγγραφέα, που δεν καταδικάζει, αλλά λειτουργεί ως εξωτερικός παρατηρητής, εξοργίζει τους συντηρητικούς κύκλους, ωστόσο ο Flaubert κερδίζει πανηγυρικά και οι πωλήσεις του βιβλίου του εκτοξεύονται. Η Madame Bovary ενέπνευσε άλλα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας που κατηγορήθηκαν εξίσου, όπως ο Τροπικός του Καρκίνου και ο εραστής της Λάιδης Τσάτερλυ.