Αφορμή για το συγκεκριμένο άρθρο στάθηκε μια τυχαία συνάντηση ένα πρωινό με έναν συνταξιούχο εκπαιδευτικό σε ένα μικρό καφέ στην πλατεία, απέναντι από ένα δημοτικό σχολείο. Πίνοντας τον καφέ του στο διπλανό τραπεζάκι και χαζευόντας το αδειανό προαύλιο, που μόλις χτύπησε το κουδούνι γέμισε με παιδιά και φωνές, γύρισε το βλέμμα του σε εμάς και μας είπε πως κάποτε το σχολείο αυτό ήταν γεμάτο ελληνόπουλα, ενώ τώρα μπορεί να διακρίνει κανείς διάφορες εθνικότητες και κατέληξε στο συμπέρασμα πως κάπως έτσι χάνεται ο ελληνισμός. Αξίζει να επισημανθεί ότι ο τόνος του δεν ήταν ούτε επιθετικός, ούτε ξενοφοβικός αλλά έμοιαζε περισσότερο με μία διαπίστωση, με μία σκέψη στο μυαλό του που την είπε αυθόρμητα δυνατά. Και κάπως έτσι, ήρθε με τη σείρα της στο δικό μου μυαλό η ακόλουθη σκέψη, η σκέψη έγινε προβληματισμός και ο προβληματισμός αρθρο.
Αφορμή για το συγκεκριμένο άρθρο στάθηκε μια τυχαία συνάντηση ένα πρωινό με έναν συνταξιούχο εκπαιδευτικό σε ένα μικρό καφέ στην πλατεία, απέναντι από ένα δημοτικό σχολείο. Πίνοντας τον καφέ του στο διπλανό τραπεζάκι και χαζευόντας το αδειανό προαύλιο, που μόλις χτύπησε το κουδούνι γέμισε με παιδιά και φωνές, γύρισε το βλέμμα του σε εμάς και μας είπε πως κάποτε το σχολείο αυτό ήταν γεμάτο ελληνόπουλα, ενώ τώρα μπορεί να διακρίνει κανείς διάφορες εθνικότητες και κατέληξε στο συμπέρασμα πως κάπως έτσι χάνεται ο ελληνισμός. Αξίζει να επισημανθεί ότι ο τόνος του δεν ήταν ούτε επιθετικός, ούτε ξενοφοβικός αλλά έμοιαζε περισσότερο με μία διαπίστωση, με μία σκέψη στο μυαλό του που την είπε αυθόρμητα δυνατά. Και κάπως έτσι, ήρθε με τη σείρα της στο δικό μου μυαλό η ακόλουθη σκέψη, η σκέψη έγινε προβληματισμός και ο προβληματισμός αρθρο.
Η αλήθεια είναι ότι ο ρόλος του σχολείου είναι πολλαπλός τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Σε ατομικό επίπεδο λειτουργεί ως δέυτερος φορέας κοινωνικοποίησης – αφού πρώτα διαδραματίζει το ρόλο αυτό η οικογένεια του κάθε ατόμου – έχοντας ως σκοπό να διαμορφώσει χαρακτήρες, να πλάσει προσωπικότητες, να αναπτύξει την συνείδηση και την υπευθυνότητα κάθε παιδιού, εκτός από το προφανές λειτούργημα του να μεταδώσει γνώσεις και αξίες. Σε κοινωνικό δε επίπεδο, είναι το πρώτο στάδιο ‘’παραγωγής’’ ανθρωπίνου δυναμικού αφού προετοιμάζοντας σωστά άτομα δημιουργεί τις απαραίτητες προυποθέσεις και συνθήκες για να δομηθεί μια υγιής κοινωνία που να τη χαρακτηρίζει η κατά το δυνατόν εφικτή αρμονία, ευρυθμία και ευημερία.
Ωστόσο, το σχολείο αναμφισβήτητα – και μάλλον αναπόφευκτα – μέσα από την πολύπλευρη λειτουργικότητα του μεταλαμπαδεύει, κυρίως μέσα από την ιστορία που διδάσκεται, αξίες και ιδανικά που συνδέονται με τον ελληνισμό και εξαίρει το εθνικό φρόνημα. Ο ρόλος του, όμως, δεν εξαντλείται εκεί και δε θα μπορούσε άλλωστε αφού η κοινωνία μας είναι πολυπολιτισμική και ιδιαίτερη. Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να απευθύνεται αποκλειστικά σε Έλληνες, αποκλείοντας τους αλλοδαπούς, ούτε βέβαια και να εκλείψει και κάθε εθνικό στοιχείο. Αναζητείται λοιπόν, η χρυσή τομή – και πολύ περισσότερο η πιο ανθρωπιστική λύση – η οποία δεν είναι δύσκολο να βρεθεί, αρκεί να αφουγκραστούμε τους παλμούς της κοινωνίας μας.
Πράγματι, όπως περπατώντας στο δρόμο θα συναντήσουμε ανθρώπους πολλών και διαφορετικών εθνικοτήτων, έτσι και στο σχολείο που είναι η μικρογραφία της κοινωνίας των μεγάλων, απαντάται η αντίστοιχη πολυμορφία. Το σχολείο λοιπόν, οφείλει να προσαρμοστεί σε αυτά τα δεδομένα έχοντας πάντα ως στόχο μια υγιή κοινωνία με υγιή άτομα και αυτό θα γίνει αν απαλλαγεί από τα στεγανά και τις προκαταλήψεις και αφεθεί στο έργο του, που είναι να δώσει όλα τα δυνατά εφόδια στα παιδάκια να εξελιχθούν, να μορφωθούν, να μάθουν τον εαυτό τους, να μάθουν να αντιλαμβάνονται τον κόσμο και τις αξίες του ώστε αργότερα να είναι σε θέση όχι μόνο να ξεχωρίζουν το καλό από το κακό αλλά και το δίκαιο από το άδικο, το νόμιμο από το παράνομο. Η μόρφωση και η παιδεία δεν έχει εθνικότητα και ιθαγένεια, δεν έχει σύνορα και δεν αποστερείται, είναι αναφαίρετο δικαίωμα όλων των παιδιών και πρωταρχική υποχρέωση όλων των αρμοδίων αρχών. Το σχολείο λοιπόν, είναι για τα παιδιά, και αυτό είναι το ελάχιστο που πρέπει να τους προσφέρουμε και να τους διασφαλίσουμε αφού ποτέ δεν μπήκαμε στον κόπο να τα ρωτήσαμε αν τους αρέσει ο κόσμος που φτιάξαμε γι’ αυτα!
Έλενα Παπαιωάνου