Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι ένα πολυδιάστατο πλέγμα αποτελούμενο από αιτίες, αφορμές, συναισθήματα, αξίες, ηθική, αλληλοσεβασμό και πάει λέγοντας. Αν ρίξουμε μια απλή ματιά γύρω μας θα εκπλαγούμε με την ανηθικότητα που χαρακτηρίζει πολλά είδη σχέσεων, με τα αίτια που ωθούν έναν άνθρωπο να πλησιάσει ένα συνάνθρωπο του.
Συμφέροντα, ικανοποίηση του εγωισμού, αποκατάσταση παντός είδους, πελατειακές σχέσεις που δίνουν και παίρνουν, αδιαφορία για τα πραγματικά προβλήματα που πλήττουν όχι μόνο τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά αλλά και την κοινωνία σαν σύνολο.
Πολλοί δημιουργούν σχέσεις δίχως νόημα , που ουσιαστικά είναι ένα πανηγύρι προφάσεων και μια προσπάθεια να ξεφύγουν από τον ίδιο τους τον εαυτό, να τον κοιτάξουν στον καθρέφτη και να αναρωτηθούν: «Τι σημαίνει άραγε αυτοσεβασμός; Και ποια η έννοια, η αληθινή έννοια, το νόημα του σεβασμού στον κάθε άνθρωπο που έχω απέναντι μου..;
Ο σεβασμός, καταρχήν, δεν είναι κάτι δεδομένο. Ακόμα κι ο σεβασμός που «οφείλουμε» να τρέφουμε για τους γονείς, για τους στενούς συγγενείς δεν είναι κάτι δεδομένο, κάτι πάγιο και αμετάβλητο. Είναι κάτι αμοιβαίο που κερδίζεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Η εκτίμηση που μας εμπνέει ο άλλος με τη στάση του και τη συμπεριφορά του απέναντι μας, και το αντίστροφο.
Ο σεβασμός δεν έχει τύπους. Αν βασίζεται σε τύπους που από υποχρέωση κάποιος τηρεί και δεν προέρχεται από συνειδητή ανάγκη χάνει και την αξία του, γιατί είναι ουσιαστικά κάλπικος. Ποιος ο λόγος, άλλωστε, να σεβαστείς κάποιον που φαίνεται ξεκάθαρα πως το μοναδικό πράγμα που τον ενδιαφέρει είναι ο εαυτός του , που το μόνο που τον νοιάζει είναι με την επιφανειακή συμπεριφορά του να κερδίζει την εύνοια και τη συμπάθεια των άλλων για να επωφεληθεί με κάθε δυνατό τρόπο από αυτή; Πώς να σεβαστείς κάποιον που δε σέβεται και δεν εκτιμάει όχι μόνο εσένα αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό. Που καθησυχάζει τον εαυτό του με το πρόσχημα πως εξωτερικά όλα είναι εντάξει, μα αγνοεί πως με μια πιο εξονυχιστική ματιά ο καθένας μπορεί να διακρίνει το πραγματικό από το κάλπικο, το ψέμα από την αλήθεια. Άσχετα αν κι αυτός δε θέλει να το δει γιατί έχει συνηθίσει πλέον να αρκείται στο «φαίνεσθαι».
Λάθος τραγικό. Άλλο το « φαίνεσθαι» και άλλο το «είναι». Αν δεν καλλιεργήσεις το «είναι» σου, η εικόνα που θέλεις να δημιουργήσεις για τον εαυτό σου δε σε σώζει. Κάποτε χάνεται .
Για να έχουμε, λοιπόν, υγιείς σχέσεις είναι απαραίτητος ο αλληλοσεβασμός και ο αυτοσεβασμός που όμως στις μέρες μας απουσιάζει σε μεγάλο βαθμό.
Ένας , ακόμα, παράγοντας που υποσκελίζει την ποιότητα των σχέσεων είναι το ψέμα. Αν κάτι δε βασίζεται στην ειλικρίνεια τότε πώς μπορεί να θεωρηθεί αληθινό; Ακόμη και μια επαγγελματική συμφωνία πως είναι δυνατόν να λειτουργήσει όταν βασίζεται σε όρους που δεν ανταποκρίνονται στα πραγματικά δεδομένα; Πολλές επαγγελματικές, ειδικά, σχέσεις είναι ολοφάνερο πως αποτελούν ένα καλοστημένο παιχνίδι συμφερόντων, όπου αν παίξεις με ανοιχτά χαρτιά το πιθανότερο είναι να είσαι εσύ ο χαμένος .
Οι σχέσεις έχουν εκφυλιστεί και τείνουν να χάσουν το νόημα τους. Το αποτέλεσμα αναμενόμενο σε μια κοινωνία που ωθεί τους ανθρώπους να γίνουν έρμαια του άκρατου καταναλωτισμού, των χαοτικών επιλογών, της καταπάτησης κάθε ορίου και της ισοπέδωσης κάθε ηθικής.
Δεν πρέπει, όμως, να λησμονούμε ότι ο άνθρωπος είναι ο πρωταρχικός παράγοντας της διαμορφωμένης κοινωνίας. Στο δικό του χέρι είναι να ανατρέψει τα δεδομένα και να αναζητήσει μέσα του τις αληθινές αξίες και αφού γνωρίσει τον εαυτό του και αποδεχτεί πρώτος αυτός το νόημα της αλήθειας, της αλληλοβοήθειας, του σεβασμού, της εκτίμησης, της αγνής επικοινωνίας, της εντιμότητας, τότε να πράξει με γνώμονα αυτές στην καθημερινή του ζωή.
Γ.Α