Ο Γιάννης Παπαθεοδώρου μιλά στο free minds με αφορμή την κυκλοφορία του νέου τoυ βιβλίου «Μήδεια Εν Ηλυσίοις [Χώρα Μακάρων]» από τις εκδόσεις Φίλντισι.
Ο Γιάννης Παπαθεοδώρου γεννήθηκε στη Λειβαδιά Βοιωτίας. Φιλόλογος και Διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών εργάστηκε επί χρόνια στη μέση εκπαίδευση. Η διατριβή του στο Καποδιστριακό πανεπιστήμιο είχε ως θέμα: «Η αισθητική στην ποίηση του Κωνσταντίνου Π. Καβάφη». Διατέλεσε διευθυντής στο λύκειο του Μαρασλείου. (26ο Γενικό Λύκειο). Για πολλά χρόνια ασχολήθηκε με την ποίηση. Το 2016 κυκλοφόρησε η πρώτη ποιητική συλλογή του με τίτλο «Καταπίστευμα», το 2017 η ποιητική συλλογή του «Νυκτανθή», το 2018 «Αντιφωνίες, Σύγχρονα χορικά», το 2019 «Ανάλεκτα» και το θεατρικό έργο «Mήδεια εν Ηλυσίοις».
1. Πότε ξεκινήσατε να ασχολείστε με τη λογοτεχνική συγγραφή;
Έγραφα πάντα ποίηση. Επίσημα, ασχολήθηκα και εξέδωσα την πρώτη ποιητική συλλογή μου το 2016.
2. Ο συγγραφέας ενός έργου όπωςη“ Μήδεια εν Ηλυσίοις” προφανώς έχει κάποια ιδιαίτερη σχέση τόσο με την αρχαία τραγωδία όσο και με την ποίηση. Θα θέλατε να μας πείτε γι’ αυτήν τη σχέση;
Και μόνο από το γεγονός ότι υπήρξα φιλόλογος καθηγητής επί κάμποσα χρόνια προκύπτει η καλή σχέση μου με την ελληνική γραμματεία και τη σύγχρονη ποίηση.
3. Η ευριπίδεια εκδοχή του μύθου ολοκληρώνεται με την αναχώρηση ή καλύτερα την δραπέτευση της Μήδειας πάνω στο άρμα του θεού Ήλιου, μετάαποτο φρικτό έγκλημα της παιδοκτονίας. Στο βιβλίο σας βλέπουμε μία άλλη εκδοχή. Τι σας οδήγησε να ασχοληθείτε με τη διαφορετική αυτή εκδοχή του μύθου και να δώσετε φωνή στη Μήδεια, ούσα στα Ηλύσια Πεδία;
Ο λόγος που προσπάθησα να παρουσιάσω μια άλλη εκδοχή στον υπάρχοντα μύθο ήταν για να δώσω στη Μήδεια την ευκαιρία να απολογηθεί και να εκφράσει τα βαθύτερα συναισθήματά της
4. Στο έργο σας χαρακτηρίζετε ως Ευρωπαία Σκύλα τον έρωτα και ως Ασιάτισσα Χάρυβδη το μητρικό ένστικτο. Στο τέλος, η Σκύλα κερδίζει τη Χάρυβδη (σελ.23). Γιατί επιλέξατε να δώσετε ευρωπαϊκή καταγωγή στον έρωτα και ασιατική καταγωγή στο μητρικό ένστικτο; Υπάρχει κάποιος συμβολισμός σε αυτή τη διάκριση;
Μ’ αυτόν τον τρόπο αντιδιαστέλλω την βαρβαρική της καταγωγή με την ευρωπαϊκή. Σαφώς κι ο έρωτας ήταν που την οδήγησε σ’ αυτήν την περιπέτεια, όμως ήθελα, επίσης, να τονίσω ότι το μητρικό ένστικτο είναι το ίδιο σ’ όλο τον κόσμο.
5. Η Μήδεια αναφέρει πως δεν είναι τόσο ο έρωτας όσο η περιφρόνηση των άλλων που την οδήγησε να διαπράξει απεχθή εγκλήματα (σελ.42). Συνδέοντας τη σκέψη αυτή με τη σύγχρονη εποχή, κατά πόσο θεωρείτε πως η στάση της εκάστοτε κοινωνίας αποτελεί συχνά τον “ηθικό αυτουργό” σε αποτρόπαια εγκλήματα;
Η Μήδεια από την αρχή δεν ήταν αποδεκτή στην Κόρινθο. Τόσο η συμπεριφορά των κατοίκων η περιφρονητική, όσο και του ίδιου του άντρα της συντέλεσαν αρνητικά στον ψυχισμό της και στη συμπεριφορά της. Συχνά η κακή στάση της κοινωνίας παίζει σημαντικό ρόλο, δρα αρνητικά ώστε πολλές φορές να είναι ο ηθικός αυτουργός.
6. Το στοιχείο της εκδίκησης είναι γενικότερα έντονο στον μύθο της Μήδειας. Πιστεύετε ότι η ανάγκη για εκδίκηση αποτελεί εγγενές χαρακτηριστικό του ανθρώπινου ψυχισμού ή όχι;
Παρά τις διδαχές της Καινής Διαθήκης «όστις σε ραπίσει επί την δεξιάν σιαγόνα, στρέψον αυτώ και την άλλην» μέχρι τον Μαχάτμα Γκάντι που υποστήριζε με σθένος, μεταξύ άλλων, πως το «οφθαλμός αντί οφθαλμού» στο μόνο που μπορεί να οδηγήσει είναι στην τύφλωση, μοιάζει να έχουμε διδαχθεί το ακριβώς αντίθετο.
7. “Ως άνθρωπος μετανιώνω, μα ως γυναίκα όχι.” (Σελ 84) Μία πολλή δυνατή και αποστομωτική φράση. Η φράση αυτή ίσως εξηγεί το γεγονός ότι, μολονότι καμία γυναίκα δε συμφωνεί με την εγκληματική πράξη της παιδοκτονίας, κατά βάθος η Μήδεια προκαλεί τησυμπόνοιαπολλών γυναικών, ως μία γυναίκα άκρως προδομένη και περιφρονημένη. Θα θέλατε να σχολιάσετε περαιτέρω τη φράση αυτή;
Έρωτας-μητρικό ένστικτο, εκ διαμέτρου αντίθετα, ένα ισχυρό συναίσθημα κι ένα ένστικτο. Κι όμως πολλές φορές ο έρωτας τρελαίνει τον ανθρώπινο νου και διαπράττει ο άνθρωπος εγκλήματα για τα οποία στη συνέχεια μετανιώνει.
8. Η Μήδεια καταλήγει στο πλάι του Αχιλλέα στη χώρα των Μακάρων. Και οι δύο βρίσκονται εκεί λόγω της θεϊκής συγχώρεσης και σύμπνοιας. Θεωρείτε ότι το γεγονός αυτό αποφορτίζει κατά κάποιο τρόπο το τεράστιο βάρος της ενοχής της Μήδειας και το μετατοπίζει κάπου αλλού;
Θεωρώ πως είναι καλό να δούμε και αυτή την εκδοχή κατάληξης του μύθου. Τόσο η θεϊκή εκδίκηση όσο και η συγχώρεση υπήρξαν χρήσιμα εργαλεία καθοδήγησης ανθρώπινης συμπεριφοράς. Το βάρος της ενοχής της Μήδειας- μητέρας είναι ανεξίτηλο και αποτρόπαιο, είναι όμως συνέπεια της εξ ίσου αποτρόπαιης συμπεριφοράς την οποία βίωσε η Μήδεια-γυναίκα.
9. Τελικά, ποια η γνώμη σας για τη Μήδεια; Είναι ηρωίδα, θύμα ή μια στυγνή φόνισσα;
Θεωρώ πως η Μήδεια υπήρξε θύτης και θύμα, συγχρόνως.
Instagram GiveAway
Διαβάστε εδώ πληροφορίες για το νέο του βιβλίο.
Γεωργία Καλπαζίδου