Συνέντευξη με τη συγγραφέα παιδικών βιβλίων Κα. Τάνου – Ανδρειανού.
Η κα Τάνου – Ανδρειανού μας “ταξιδεύει” στον παραμυθένιο κόσμο της, κάθε ταξίδι στον χώρο της παιδικής λογοτεχνίας, μια μοναδική εμπειρία για μικρούς και μεγάλους.
1)Κα. Τάνου – Ανδρειανού, με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζω στο Free Minds μας. Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς.
Κυρία Βιλλιώτη, καταρχάς, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω θερμά για τη φιλοξενία στο Freeminds.gr.
Έχω γεννηθεί και διαμένω στη Θεσσαλονίκη. Αποφοίτησα από το Αμερικανικό Κολλέγιο «ΑΝΑΤΟΛΙΑ». Έχω εργαστεί επί σειρά ετών ως ιδιαιτέρα γραμματέας σε ιδιωτικό ιατρείο. Έκτοτε ασχολούμαι με τη συγγραφή παιδικών βιβλίων. Είμαι μέλος της Ένωσης Λογοτεχνών Β. Ελλάδος, μέλος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών και μέλος του Κυπριακού Συνδέσμου Παιδικού και Νεανικού Βιβλίου, Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Μέχρι σήμερα έχω εκδώσει τρία βιβλία: «ΓΚΡΕΚΟ», «Η Άλφα Βήτα και «Το Καλάθι της Άλφα Βήτα». Είμαι πολύτεκνη μητέρα και γιαγιά. Ως άτομο, πιστεύω στον συνεχή εμπλουτισμό των γνώσεων και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και ικανοτήτων σε προσωπικό, κοινωνικό και επαγγελματικό επίπεδο.
2) Εσείς στα παιδικά σας χρόνια διαβάζατε παραμύθια; Ποιο είναι το παραμύθι που αγαπάτε ακόμη και για ποιο λόγο;
Όχι μόνον η παιδική μου, αλλά και η ενήλικη ζωή μου είναι συνυφασμένες με τα παραμύθια και το βιβλίο. Είναι πολύ γλυκιά η ανάμνηση που έχω με τον παππού μου να έχει τον αδελφό μου κι εμένα στην αγκαλιά του και να μας διηγείται παραμύθια και ιστορίες με τον Καραγκιόζη. Σαν παιδί, κρατούσα πάντα ένα παιδικό βιβλίο στα χέρια μου κι όταν μου άρεσαν οι εικόνες, τις ζωγράφιζα σ’ ένα μπλοκ ζωγραφικής που είχα πάντα στο γραφείο μου. Αργότερα, όταν έγινα μητέρα, επέλεγα η ίδια τα παραμύθια που επρόκειτο να διαβάσω στα παιδιά μου ή μου τα διάβαζαν εκείνα όταν είχαν πλέον μεγαλώσει. Σαν έγινα γιαγιά, άρχισα όχι μόνον να αφηγούμαι, αλλά και να δημιουργώ μαζί με τα εγγόνια μου τα δικά μας παραμύθια, τα παραμύθια της αγάπης και της αγκαλιάς.
Είναι πολλά τα παραμύθια που αγαπώ ιδιαίτερα. Ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου έχει ο μύθος του Αισώπου «Ο Λαγός και η Χελώνα» που τον θεωρώ έναν ύμνο στην άκαμπτη θέληση και στην επίπονη προσπάθεια προς την επίτευξη ενός ακατόρθωτου, κατά την κοινή λογική, επιτεύγματος.
3) Σε παλαιότερη συνέντευξή σας έχετε δηλώσει πως τα παραμύθια ήρθαν στα ζωή σας ως θείο δώρο. Τι ήταν αυτό που σας δημιούργησε αυτή την εντύπωση; Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή βιβλίων για παιδιά;
Υπήρξε μία ιδιαίτερα δύσκολη περίοδος σε προσωπικό επίπεδο. Έπρεπε να ανασυντάξω τις δυνάμεις μου και να κάνω μία νέα αρχή στη ζωή μου. Ένα αυγουστιάτικο πρωινό του 2014, λίγες μέρες πριν από την εορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου, κάθισα στον υπολογιστή του γιου μου κι άρχισα να γράφω. Η μία πρόταση έφερε την άλλη. Η μία σκέψη αποτυπωνόταν μετά την άλλη και χωρίς να το καταλάβω ένα πανέμορφο παραμύθι γεννιόταν. Προτού το ολοκληρώσω, θέλησα να πάρω την άποψη κάποιου ειδικού. Ήρθα σε επαφή με τη συγγραφέα κ. Μυρσίνη Βιγγοπούλου, η οποία με ενεθάρρυνε και με καθοδήγησε για τα επόμενα βήματά μου. Έτσι, ξεκίνησα το υπέροχο ταξίδι μου στον κόσμο της συγγραφής παραμυθιών. Καταλυτικοί στην εξέλιξή μου ως συγγραφέα, έχουν υπάρξει οι δύο δάσκαλοί μου στη δημιουργική γραφή, ο κ.Τάσος Γκέντζος και ο κ. Γεώργιος Πατιός. Φυσικά, είμαι βαθιά ευγνώμων προς τους εκδότες μου, οι οποίοι πίστεψαν στα βιβλία μου και τα έχουν εκδώσει. Η συγγραφή παιδικών βιβλίων έχει παίξει καταλυτικό ρόλο στη ζωή μου κι ευχαριστώ τον Θεό για αυτό.
4) Τι ιδιαιτερότητες έχουν οι μικροί φίλοι μας ως αναγνώστες; Είναι δύσκολο να τους τραβήξεις την προσοχή;
Κατά την άποψή μου, καθοριστικό ρόλο για την ανταπόκριση των μικρών αναγνωστών σ’ ένα βιβλίο, είναι αφενός μεν η ηλικιακή ομάδα που ανήκουν, το φύλο, ο χαρακτήρας και τα προσωπικά τους βιώματα κι αφετέρου το κοινωνικοπολιτιστικό και πολιτισμικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζουν. Εξίσου σημαντικός παράγοντας είναι η αναγνωστική τους ικανότητα, το θέμα που τα παραμύθια διαπραγματεύονται, η μορφή και η εικονογράφηση του βιβλίου.
Είναι γνωστό ότι η ηλικιακή ομάδα 4-7 ετών διανύει την περίοδο της αυτοεπίγνωσης και χαρακτηρίζεται από έντονη μυθοπλαστική ικανότητα. Επομένως, χρειάζονται παραμύθια που θα κεντρίσουν και θα πλουτίσουν τη φαντασία τους και θα ικανοποιήσουν τις βαθύτερες ανάγκες και τους πόθους τους. Τα παιδιά της ηλικιακής ομάδας των 8 ετών μεταβαίνουν σταδιακά στην ηλικία της κριτικής και του ρεαλισμού, με αποτέλεσμα να προτιμούν διηγήσεις και ιστορίες από την πραγματική ζωή, όπως ταξίδια, εξερευνήσεις και περιπέτειες.
Θεωρώ, ότι τα παραμύθια για να μαγνητίζουν την προσοχή των παιδιών, θα πρέπει να τα ψυχαγωγούν και να τα προκαλούν ευχάριστα συναισθήματα και ζωηρές εντυπώσεις. Να είναι απλά στην πλοκή τους, να προβάλλουν ευκολονόητες αξίες της ζωής, να ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντά τους και στο τέλος να υπάρχει κάθαρση.
5) Σε παιδιά τι ηλικίας απευθύνονται τα βιβλία σας; Πιστεύετε ότι τα παιδικά βιβλία πρέπει να διαβάζονται από εκπαιδευτικούς και γονείς;
Το πρώτο μου βιβλίο «ΓΚΡΕΚΟ» αναφέρεται στη διαφορετικότητα. Θεωρητικά απευθύνεται στην ηλικιακή ομάδα 6-8. Επειδή το θέμα που διαπραγματεύεται είναι διαχρονικό, έχει παρουσιαστεί σε παιδιά νηπιακής (3-4), προσχολικής (4-5), σχολικής ηλικίας (6-12) και σε ενήλικες στο Α΄ ΕΠΑΛ Επανωμής, στο τμήμα Βοηθών Βρεφονηπιοκόμων (19-21), με διαφορετικό τρόπο διαδραστικής παρουσίασης στην εκάστοτε ηλικιακή ομάδα και με μεγάλη ποικιλία δραστηριοτήτων. Όσον αφορά το βιβλίο «Η Άλφα Βήτα», σαφώς απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, ενώ το βιβλίο «Το Καλάθι της Άλφα Βήτα», απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής ηλικίας και σε παιδιά της Α΄ Δημοτικού.
Όσον αφορά τη δεύτερη ερώτησή σας, η απάντησή μου είναι θετική. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί είναι τα άτομα που καλούνται να επιλέξουν κατάλληλα, παιδικά βιβλία που θα προσφέρουν ή θα προτείνουν να διαλέξουν οι ιδιαίτερα ευαίσθητοι, μικροί αναγνώστες. Για να το κάνουν αυτό, θα πρέπει πρώτα οι ίδιοι να διαβάσουν αρκετά παιδικά βιβλία, ώστε να έχουν μια εμπεριστατωμένη άποψη.
6) Πώς αποφασίσατε να δημιουργήσετε ένα παιδικό βιβλίο και συγκεκριμένα ένα «σχολικό» βοήθημα;
Θεωρώ τα δύο νέα μου βιβλία, «Η Άλφα Βήτα» και «Το Καλάθι της Άλφα Βήτα», ότι είναι μια αέρινη αγκαλιά γεμάτη τρυφερότητα και αγάπη που ταξιδεύει όλα ανεξαιρέτως τα παιδιά προσχολικής ηλικίας και παιδιά της Α΄ Δημοτικού, είτε έχουν προβλήματα ακοής και ομιλίας είτε όχι, στον υπέροχο κόσμο του Ελληνικού και Δακτυλικού Αλφάβητου με ευχάριστο και συνδυαστικό τρόπο.
Έναυσμα για τη δημιουργία των δύο βιβλίων ήταν όταν αποφάσισα να ξεκινήσω την εκμάθηση των γραμμάτων σαν παιχνίδι στον τότε τετράχρονο εγγονό μου. Μαζί επιλέξαμε τη θεματολογία στο βιβλίο «Η Άλφα Βήτα». Κατόπιν, για να τα μάθει πιο εύκολα, έγραφα τετράστιχα ποιηματάκια για το κάθε γράμμα και τα τραγουδούσαμε παρέα. Έτσι δημιουργήθηκε το βιβλίο «Το Καλάθι της Άλφα Βήτα». Μέσα στα γέλια και τα αστεία, σκέφτηκα ότι αυτά τα αλφαβητάρια που τόσο πολύ αγαπούσε ο εγγονός μου, θα μπορούσαν να γίνουν τα αγαπημένα αλφαβητάρια όλων των παιδιών.
7) «Το Καλάθι της Άλφα Βήτα» είναι ο τίτλος του δεύτερου Αλφαβηταρίου σας. Πείτε μας δυο λόγια για αυτήν τη επιλογή.
Το βιβλίο «Το Καλάθι της Άλφα Βήτα» απευθύνεται, σε παιδιά προσχολικής ηλικίας και σε παιδιά της Α΄ Δημοτικού. Είναι μία συλλογή τετράστιχων ποιημάτων. Κάθε ποίημα αναφέρεται σ’ ένα αντίστοιχο γράμμα του Ελληνικού Αλφάβητου. Ο συνδυασμός των 24 γραμμάτων και των 49 γραπτών συμβόλων του Ελληνικού Αλφάβητου, των 24 συμβόλων του Δακτυλικού Αλφάβητου, η έγχρωμη διαφοροποίηση των κεφαλαίων και μικρών γραμμάτων του έμμετρου κειμένου και το οικείο προς τα παιδιά θέμα του εκάστοτε ποιήματος, τα εισαγάγει στον όμορφο κόσμο των γραμμάτων του Ελληνικού και Δακτυλικού Αλφάβητου.
8) «Η Άλφα Βήτα» σας αποτυπώνει σε κάθε γράμμα και μια διαφορετική έκφραση. Πιστεύετε πως τα γράμματα έχουν συναισθήματα, όπως και τα παιδιά;
Το βιβλίο «Η Άλφα Βήτα» απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. Μέσω αυτού του βιβλίου τα παιδιά έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με τα 24 γράμματα και τα 49 γραπτά σύμβολα του Ελληνικού Αλφάβητου και με τα 24 σύμβολα του Δακτυλικού Αλφάβητου. Θεωρώ, ότι το παιδί για να αποτυπώσει πιο εύκολα το γραπτό σύμβολο με το αντίστοιχο φώνημα, είναι καλό να τα συνδυάσει με μία όμορφη, ξεκάθαρη, μονοθεματική εικόνα, με ζωηρά χρώματα και με θεματολογία ιδιαίτερα προσφιλή για παιδιά αυτής της ηλικιακής ομάδας. Με αυτόν τον τρόπο, προσφέρεται στο παιδί ένα ενιαίο οπτικονοηματικό σύνολο, το οποίο αναπτύσσει όχι μόνον την αντίληψη του παιδιού, αλλά και την αισθητική του καλλιέργεια.
Όσον αφορά τη δεύτερη ερώτησή σας, πιστεύω ότι μέσω των γραμμάτων εκφράζεται ο συναισθηματικός κόσμος του κάθε λογοτέχνη που κάνει κατάθεση ψυχής με το συγγραφικό του έργο. Όταν μάλιστα το άτομο αυτό είναι συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας, τότε… ναι, τα γράμματα έχουν συναισθήματα για αυτόν, γιατί είναι το μέσον προσέγγισης της παιδικής ψυχής που νιώθει και καταλαβαίνει το αληθινό και το ειλικρινές.
9) Δύο βιβλία τόσο ίδια, μα τόσο διαφορετικά. Στο ένα «Η Άλφα Βήτα» βρίσκεται στην πιο απλή δυνατή μορφή, ενώ στο άλλο «Το Καλάθι της Άλφα Βήτα», το παιδί έρχεται σε επαφή με ολόκληρο κείμενο. Θα μπορούσαμε να πούμε πως τα βιβλία αποτελούν μια μετάβαση από την προσχολική ηλικία στη σχολική;
Τα βιβλία «Η Άλφα Βήτα» και «Το Καλάθι της Άλφα Βήτα» διαπραγματεύονται από διαφορετική οπτική γωνία το ίδιο θέμα, δηλαδή, το Ελληνικό Αλφάβητο. Είναι, όμως, δύο τελείως διαφορετικά βιβλία.
Το βιβλίο, «Η Άλφα Βήτα», φέρνει σε μια πρώτη επαφή τα παιδιά με το Ελληνικό και Δακτυλικό Αλφάβητο. Τα παιδιά μέσω γραπτού συμβόλου, φωνήματος και εικόνας, μαθαίνουν τα 24 γράμματα και τα 49 γραπτά σύμβολα του Ελληνικού Αλφάβητου, ξεχωρίζουν τα κεφαλαία από τα μικρά γράμματα και μαθαίνουν τα 24 σύμβολα του Δακτυλικού αλφάβητου.
Το βιβλίο, «Το Καλάθι της Άλφα Βήτα», τα πιάνει από το χέρι και τα οδηγεί στο επόμενο στάδιο που είναι το έμμετρο κείμενο. Αυτά τα οποία έμαθαν θεωρητικά στο βιβλίο «Η Άλφα Βήτα», τα βιώνουν έμπρακτα. Τα γράμματα γίνονται λέξεις και οι λέξεις προτάσεις. Οι προτάσεις γίνονται όμορφα τετράστιχα ποιήματα, με θέματα οικεία προς τα παιδιά. Η μελωδία τα ταξιδεύει και τα έγχρωμα διαφοροποιημένα γραπτά σύμβολα του εκάστοτε γράμματος τα εισαγάγουν στον όμορφο κόσμο της γνώσης και της σοφίας. Από την πρώτη στιγμή τα παιδιά ξεχωρίζουν τα μεγάλα από τα μικρά γράμματα και μαθαίνουν τον πρώτο τους κανόνα: «Τα κύρια ονόματα γράφονται με κεφαλαίο γράμμα και τα κοινά ονόματα με μικρά». Η θεωρεία ενσωματωμένη με την πράξη, όπου ο συνδυασμός γραπτού συμβόλου, φωνήματος, γραπτού έμμετρου κειμένου, εικονογραφημένης παράστασης και έγχρωμης διαφοροποίησης, έχουν ως αποτέλεσμα να μάθουν με έναν μοναδικό τρόπο το Ελληνικό Αλφάβητο.
10) Ως εκπαιδευτικός που ψάχνει υλικό για όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης παρατήρησα, ξεφυλλίζοντας τα βιβλία σας, ότι έχετε προβεί σε μια εξαιρετική καινοτόμο ενέργεια για τα εγχειρίδια σχολικής χρήσης. Έχετε συμπεριλάβει παρέα με το τυπικό αλφάβητο της ελληνικής γλώσσας και το αλφάβητο της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας. Πείτε μας ποιο ήταν το έναυσμα για αυτή την προσθήκη; Θεωρείτε πως τα παιδιά, ακόμα και της προσχολικής ηλικίας πρέπει να έρχονται σε επαφή με τη διαφορετικότητα, έτσι ώστε να την αποδεχτούν πιο ομαλά στις σχολικές τάξεις που ακολουθούν;
Το κάθε παιδί, όπως και το κάθε άτομο, είναι διαφορετικό. Στο βιβλίο μου «ΓΚΡΕΚΟ» αναφέρω: «Δεν υπάρχουν «διαφορετικοί». Ο κάθε ένας και η κάθε μία είμαστε «ξεχωριστοί» κι όλοι μαζί σχηματίζουμε το παζλ που λέγεται κοινωνία και ζωή». Τα παιδιά που έχουν προβλήματα ακοής και ομιλίας δεν είναι διαφορετικά. Έχουν μία πλήρη ή μερική αισθητηριακή απώλεια. Εμείς οφείλουμε ως άτομα και ως κοινωνία να ευαισθητοποιηθούμε πάνω σε αυτό το θέμα. Θεωρώ χρέος και καθήκον μας να γνωρίζουμε τη νοηματική γλώσσα. Μου είναι αδιανόητο να υπάρχει έστω κι ένα παιδί στο σχολείο ή στη παιδική χαρά, το οποίο να είναι απομονωμένο από τα υπόλοιπα παιδιά επειδή έχει προβλήματα με την ακοή και την ομιλία. Πιστεύω ότι η διδασκαλία της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας θα πρέπει να ενταχθεί στα νέα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών της Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης. Όταν αποφάσισα, λοιπόν, να γράψω τα αλφαβητάρια μου, είπα ότι θα είναι για όλα ανεξαιρέτως τα παιδιά, γιατί όπως αγαπώ τα παιδιά μου και τα εγγόνια μου, το ίδιο αγαπώ και όλα τα παιδιά του κόσμου.
11) Κάθε γράμμα συνοδεύεται με μια «έντονη» εικόνα. Πόσο σημαντικό ρόλο πιστεύετε ότι παίζει η εικόνα μέσα σ’ ένα βιβλίο, αφού τα μικρά παιδιά έχουν πρόσβαση σε χιλιάδες εικόνες καθημερινά μέσω του διαδικτύου και των κοινωνικών μέσων δικτύωσης όπως το YouTube;
Η εικονογράφηση είναι η οπτικοποίηση ενός γραπτού κειμένου. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί λέξεις και ήχους, ενώ ο εικονογράφος χρησιμοποιεί γραμμές και χρώματα. Υπάρχει, δηλαδή μία αλληλεπίδραση κειμένου και εικόνας, όπου οι μικροί αναγνώστες λαμβάνουν πληροφορίες τόσο από τις λέξεις όσο και από τις εικόνες, με την προϋπόθεση ότι η εικονογράφηση να σέβεται το παιδί και να του παρέχει τη δυνατότητα να αναπτύξει τη δημιουργική του φαντασία.
12) Στην εποχή της τεχνολογίας πώς μπορούμε να στρέψουμε την προσοχή των παιδιών από την οθόνη στις σελίδες των βιβλίων;
Κατά την άποψή μου, είναι προσωπική μας ευθύνη (ως γονείς, εκπαιδευτικοί και φροντιστές) η προσκόλληση των παιδιών στα ηλεκτρονικά μέσα, είτε αυτά είναι ένα tablet ή ένα κινητό είτε ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι ή η οθόνη μιας τηλεόρασης ή ενός υπολογιστή. Από εμάς εξαρτάται να πάρουμε την απόφαση να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να απεγκλωβιστούν από τον εθισμό ή την εξάρτηση από αυτά τα μέσα, μέσω δραστικών αλλαγών στην προσωπική και οικογενειακή μας ζωή. Πιστεύω ότι ένα πρώτο βήμα θα ήταν η προσωπική μας ενδοσκόπηση. Ποιοι ήταν οι λόγοι που ωθήσαμε τα παιδιά μας προς αυτή την κατεύθυνση αντί προς την βιβλιοφιλία και φιλαναγνωσία; Τι πρότυπο τα προσφέρουμε μέσα από τη δική μας στάση ζωής όσον αφορά τα βιβλία και τη σχέση μας με το διαδίκτυο; Τα παιδιά ακούν με τα μάτια της ψυχής και διδάσκονται από τον τρόπο της βιοτής μας. Τα λόγια σε ήπιο ή έντονο ύφος, οι διαπληκτισμοί, οι δωροδοκίες ή οι τιμωρίες έχουν μόνο ένα εφήμερο αποτέλεσμα.
Θεωρώ ότι σαν ένα πρώτο βήμα, να πλησιάσουμε τα παιδιά και να συζητήσουμε μαζί τους. Να αφουγκραστούμε τις ανάγκες τους. Να περάσουμε ποιοτικό χρόνο μαζί τους παραβλέποντας τυχόν αντιδράσεις τους ή προκλητικές συμπεριφορές τους. Να συμφωνήσουμε από κοινού τον χρόνο που θα παίζουν και να μοιραστούμε μαζί τους το παιχνίδι τους. Να επιλέξουμε να κάνουμε μαζί κάποιες εξωτερικές δραστηριότητες, όπως, π.χ. να πάμε στον κινηματογράφο, στο θέατρο, μια βόλτα με το ποδήλατο… Να πάμε μια βόλτα σ’ ένα βιβλιοπωλείο για να διαλέξουμε μαζί ένα βιβλίο για να το διαβάσουμε παρέα ή να διαλέξει ο καθένας ένα βιβλίο που του αρέσει. Να καθίσουμε μαζί, να διαβάσουμε και να συζητήσουμε. Το ένα βιβλίο θα φέρει το άλλο, γιατί το παιδί ή ο έφηβος θα επιλέξει εκείνο το βιβλίο που μιλά στην καρδιά του και στα ενδιαφέροντά του και θα έχει πάντα στο βάθος της καρδιάς του ότι το διάλεξε παρέα με τον γονιό του. Το βιβλίο θα του θυμίζει τον πατέρα του ή τη μητέρα του, τη γιαγιά ή τον παππού και μέσα από αυτό θα αισθανθεί ασφάλεια και αποδοχή. Διαβάζοντας, θα γνωρίσει τον εαυτό του, θα βάλει βάλσαμο στις πληγές του και θα βρει λύσεις στα υπαρξιακά του προβλήματα και όχι μόνο. Αγάπη, θέληση και αλλαγή προσέγγισης χρειάζονται για να οδηγήσουμε τα παιδιά μας από την οθόνη στα βιβλία.
13) Για ποιον ή για ποιους λόγους θεωρείτε σημαντική την παιδική λογοτεχνία για την ψυχοσύνθεση των παιδιών;
Θεωρώ ότι η παιδική λογοτεχνία και ειδικά τα παραμύθια, επιδρούν καταλυτικά στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Τα παραμύθια αναφέρονται στα εσωτερικά προβλήματα της ανθρώπινης ύπαρξης μ’ έναν συμβολικό τρόπο, ο οποίος δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να διατηρεί την επιθυμητή απόσταση από αυτά για να μην του προκληθεί άγχος, αν και αισθάνεται ότι το αφορούν άμεσα ή έμεσα. Οι εισαγωγές των παραμυθιών, όπως: «Μια φορά κι έναν καιρό…» ή «Παραμύθι, μύθι, μύθι, το κουκί και το ρεβύθι…» κ.α. και οι επίλογοι: «Ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα» ή «Ψέμματα κι αλήθεια, έτσι είναι τα παραμύθια…» κ.α., είναι καταλυτικοί, γιατί ουσιαστικά στην αρχή με την εισαγωγή του παραμυθιού απομακρύνουν το παιδί από τον παρόντα χρόνο και το εισαγάγουν σε αόριστο και με τον επίλογο το επανεντάσσουν στον παρόντα χρόνο. Με αυτόν τον τρόπο, τα παραμύθια βοηθούν το παιδί να έρθει αντιμέτωπο με τις φοβίες του και να βρει λύσεις στα προβλήματά που το απασχολούν. Διεγείρουν τη φαντασία του και καλλιεργούν το πνεύμα του. Καθώς ταυτίζεται με τους ήρωες του παραμυθιού, οι οποίοι είναι κι αυτοί απλοί και αδύναμοι σαν κι αυτό, βιώνει τα συναισθήματά τους και τις αγωνίες τους, συμμετέχει στις περιπέτειές τους και στην τελική τους νίκη και καταξίωση. Έτσι, γνωρίζει κι αυτό υποσυνείδητα, ότι παρά τις αδυναμίες του, στο τέλος θα τα καταφέρει στον προσωπικό του αγώνα όσες δυσκολίες κι αν συναντήσει στη ζωή του.
Σύμφωνα με τον Ε. Παπανούτσο: «Το παραμύθι αποτελεί σύνθετη πνευματική τροφή για τον άνθρωπο που βρίσκεται στο πρώτο στάδιο της ψυχικής του ζωής και περιέχει όπως το μητρικό γάλα, σε σοφά υπολογισμένες αναλογίες όλα τα θρεπτικά συστατικά………….Το παραμύθι για όλες τις ψυχικές λειτουργίες προνοεί: οδηγεί την αντίληψη, τρέφει τη μνήμη, διεγείρει τη φαντασία αλλά και την κρίση γυμνάζει και το συναίσθημα καλλιεργεί με απώτερο σκοπό να προπονήσει τη βούληση, καθώς αυτή ετοιμάζεται να αποτολμήσει το μεγάλο άλμα: από το ενστιγματικό να πηδήσει και να κινηθεί στο συνειδησιακό επίπεδο της ζωής.».
14) Ποια νοήματα θέλετε να περάσετε στους μικρούς αναγνώστες;
Την ώρα που γράφω παραμύθια ή άλλα παιδικά βιβλία, γίνομαι ξανά παιδί. Σκέπτομαι σαν παιδί. Ταξιδεύω σαν παιδί στον ονειρεμένο κόσμο της φαντασίας. Γλυκά συναισθήματα κατακλύζουν την ψυχή και απλά αφήνομαι. Ένα παιδί νιώθει το άλλο παιδί. Αφουγκράζεται τις χαρές του και τις λύπες του, τα προβλήματά του και τις φοβίες του. Έρχεται αντιμέτωπο με τις ίδιες δύσκολες καταστάσεις που επικρατούν στην οικογένειά του ή στο στενό του περιβάλλον, όπως η απώλεια ενός προσφιλούς προσώπου, οι διαπληκτισμοί ανάμεσα στους γονείς του, οι αντιζηλίες με τα αδέλφια του ή η άκρατη μοναξιά του στο σπίτι του. Ένα παιδί συμπάσχει με το άλλο παιδί που βιώνει μαθησιακές δυσκολίες, ενδοσχολική βία, απόρριψη. Ένα παιδί χαίρεται όπως και ένα άλλο παιδί όταν έχει φίλους, αποδοχή, όμορφες, οικογενειακές στιγμές. Με ρωτάτε ποια νοήματα θέλω να περάσω στους μικρούς μου αναγνώστες. Τα νοήματα που θέλω κι εγώ σαν παιδί. Αυτά τα οποία θα αποτελέσουν τις ρίζες της προσωπικότητάς μου. Αυτά τα οποία θα με προετοιμάσουν για την ενήλικη ζωή μου. Αυτά τα οποία θα με βοηθήσουν να αντιμετωπίσω τις καθημερινές προκλήσεις και τις εσωτερικές μου αναζητήσεις. Και κυρίως πίστη στον Θεό, αισιοδοξία και σκληρή δουλειά και την πεποίθηση ότι, ό,τι κι αν μου συμβεί, στο τέλος θα τα καταφέρω και θα βγω νικητής παρά τις όποιες αντιξοότητες.
15) Αρκετοί από εμάς συνηθίζουμε να κάνουμε δώρο στα παιδιά βιβλία. Ποια νομίζετε ότι είναι τα κριτήρια για να επιλέξουμε ένα καλό παιδικό βιβλίο;
Κατά την άποψή μου, η επιλογή ενός καλού παιδικού βιβλίου βασίζεται στον παιδαγωγικό του χαρακτήρα, στην αισθητική του αξία και στη γλωσσολογική του αρτιότητα. Η επιλογή θεματολογίας να γίνεται σύμφωνα με την ηλικιακή ομάδα, το κοινωνικοπολιτισμικό περιβάλλον και τα προσωπικά βιώματα και ενδιαφέροντα του εκάστοτε παιδιού. Να μην υπάρχουν σκηνές αγριότητας και βωμολοχίες. Να μην υπάρχουν προτροπές για ανήθικες πράξεις. Να έχει αφηγηματική απλότητα, αρχή, μέση, τέλος, παραστατικότητα και ζωντάνια. Να είναι εύληπτο, με πλοκή απλή, να προβάλλει το αγαθό και τις αξίες της ζωής και να έχει αίσιο τέλος.
16) Θα μπορούσατε να μας πείτε ποια είναι τα επόμενα συγγραφικά σας σχέδια; Θα δούμε σύντομα κάτι διαφορετικό από εσάς ή ακόμη μια ιστορία για παιδιά;
Υπάρχουν παιδικά βιβλία προς έκδοση, για τα οποία θα μπορέσω να αναφερθώ όταν, Θεού θέλοντος, εκδοθούν. Όσον αφορά τη δεύτερή σας ερώτηση, θα σας απαντήσω ότι, πάντα στο πλαίσιο της παιδικής λογοτεχνίας, ο ορισμός του «Free Mind» με εκφράζει απόλυτα.
Μαριαλένα Βιλλιώτη