Ο φόβος της στρουθοκαμήλου

“Κοίταξε το φόβο κατάματα και ο φόβος θα φοβηθεί και θα φύγει”
Ν. Καζαντζάκης

 Ο φόβος είναι αυτός που κρατάει ζωντανό κάθε πλάσμα στη φύση. Είναι η μοναδική ένδειξη ότι δεν είμαστε ακόμα νεκροί και ότι έχουμε μέσα μας άσβεστη την ανάγκη για επιβίωση. Ο φόβος είναι ακόμα σημαντικότερος από την αναπνοή αφού η τελευταία δεν συνεπάγεται απαραίτητα ότι κάποιος είναι ζωντανός. Γι’ αυτό ακριβώς είναι ζωτικής σημασίας, γιατί οξύνει τ’ αντανακλαστικά μας. Εκφράζεται βέβαια μέσω διαφορετικών αντιδράσεων και η πιο συνηθισμένη στα έμβια όντα είναι το καμουφλάζ


  Χαρακτηριστικό δε είναι ότι το καμουφλάζ μερικών ζώων παρουσιάζει
ομοιότητες. Η στρουθοκάμηλος για παράδειγμα κρύβεται παρόμοια με τον άνθρωπο. Αυτό το εξαιρετικό πουλί που ενώ έχει πλουμιστά φτερά, δεν μπορεί να πετάξει, χώνει το κεφάλι του στο χώμα κουλουριάζοντας το σώμα στη γη όταν δεν προλαβαίνει να τρέξει για να διαφύγει τον κίνδυνο. Η ματαιοπονία αυτή της στρουθοκαμήλου να κρύψει τον γιγάντιο εαυτό της προστατεύοντας ένα μικρό μόνο μέρος του, θυμίζει αντίστοιχες ανθρώπινες συμπεριφορές που σχετίζονται με την αντιμετώπιση της πραγματικότητας και του φόβου που αυτή περικλείει. Στρουθοκαμηλίζει λοιπόν ο άνθρωπος όταν στο βωμό όλων εκείνων που νομίζει ότι υπονομεύονται στη ζωή του, θυσιάζει την ενιαία παρουσία του, φυσική ή πνευματική, επειδή πιστεύει ότι έτσι “μισός”, με το κεφάλι κάτω, θα αντιμετωπίσει την πραγματικότητα που πλησιάζει λιγότερο επώδυνα. Στρουθοκαμηλίζει όταν φοβάται μην χάσει, περισσότερο απ’ όσο φοβάται μήπως δεν κερδίσει, όταν ανησυχεί ότι δεν θα προλάβει ν’ απολαύσει αυτά που κέρδισε σε υλικά, γνώση και συναισθήματα, ή ότι αυτό που τον φοβίζει είναι ο ίδιος του ο εαυτός.

    Αλλά η τακτική της στρουθοκαμήλου είναι μόνο μια τεχνική αποφυγής και ύστατης λύσης, ακόμα και για τις στρουθοκαμήλους, γιατί είναι μια τακτική παθητική και γι’ αυτό λιγότερο τιμητική. Ακόμα και το να το βάζει κανείς στα πόδια είναι μια πιο ενεργητική αντιμετώπιση καθώς προϋποθέτει ενεργοποίηση και πρωτοβουλία παρά τον υπαρκτό φόβο. Αυτό δε σημαίνει φυσικά ότι η τακτική της στρουθοκαμήλου δεν μπορεί να αποβεί ακόμη και σωτήρια. Μπορεί να σώσει το κουφάρι μας. Μπορεί δηλαδή το κουφάρι να μιμηθεί το άψυχο σώμα καθώς αδρανοποιείται από το φόβο που το κατακλύζει και έτσι μέσα στην αδράνεια δε θα νιώσει τις συνέπειες του κινδύνου που πλησιάζει. Το σώμα όμως συνηθίζει στον τρόπο που του συμπεριφέρεται ο φόβος και επαναπαύεται στην αδράνειά του τόσο που αναρωτιόμαστε τελικά αν είναι ακόμα ζωντανό. Τότε ο φόβος λειτουργεί ως αναισθητικό που έχει στόχο να νεκρώσει τα χειρότερα συναισθήματα όμως στο διάβα του νεκρώνει αφιλτράριστα όλα τα συναισθήματα κάτι που απομακρύνει το άτομο από τη συνολική βίωση μιας εμπειρίας αλλά παράλληλα και από το μάθημα που αποκομίζει από αυτή.      

   Μικροί φοβόμασταν το σκοτάδι αλλά μεγαλώνοντας καταλήγουμε σε αυτό γιατί φοβόμαστε κάτι ισχυρότερο ή κάτι ανοικειότερο. Χώνουμε το κεφάλι μέσα στα σκοτεινά λαγούμια της γης για να προστατεύσουμε τα μάτια μας από το φως του αναπόφευκτου, αγνοώντας όμως ότι η έκθεση στο φως είναι ο μόνος τρόπος για να Δούμε και να μην τυφλωθούμε ξανά απ’ αυτό. 

  Μαρία Χαμηλάκη