Οι περιπτώσεις, κάτω από τις οποίες κάποιος έχει την ευκαιρία ή την ατυχία να βρεθεί στο περιθώριο, είναι αρκετές. Αλλοτε η επιλογή γίνεται τυχαία. Κάποτε αυτή η κατάσταση κρίνεται επιβεβλημένη από προσωπικές και γενικές κοινωνικές συγκυρίες. Για παράδειγμα, ένας οποιοσδήποτε παραβάτης του νόμου οφείλεται να παραμείνει έγκλειστος σε ένα σωφρονιστικό ίδρυμα, για όσον καιρό κρίνει η Δικαιοσύνη ότι χρειάζεται, προκειμένου να φρονηματιστεί και να επανέλθει στους κόλπους της κοινωνίας, η οποία τον θεώρησε, αρχικά, απόβλητο. Αυτή η περίπτωση απομόνωσης δίνει το χρονικό περιθώριο στο δράστη να αναλογιστεί την πράξη ή τις πράξεις του και αφού τις περάσει από το κόσκινο της νηφαλιότητας, να μετανοήσει και να κάνει τα αδύνατα δυνατά, ώστε να καταφέρει να δείξει ένα άλλο πρόσωπο στον κόσμο, ο οποίος τον έκρινε καταδικαστέο. Από την άλλη, αυτή η απομόνωση θα μπορούσε να τον σύρει ακόμη βαθύτερα στο σκοτάδι της ψυχής του και να καταπιεί και το τελευταίο κομμάτι της ελπίδας που υπήρχε για μετάνοια και επανένταξη στην κοινωνική καθημερινότητα., καθώς έχουμε υπόψη μας περιπτώσεις φυλακισμένων, οι οποίοι επ’ ουδενί λόγω δεν ζητούν άφεση αμαρτιών. Αντιθέτως, διασκεδάζουν πάρα πολύ τις εντυπώσεις που έχει προκαλέσει το ειδεχθές έγκλημά τους και αποσκοπούν στη μυθοποίησή τους, αδιαφορώντας για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες θα τερματίσουν τη ζωή τους.
Μια άλλη περιπτωση απομόνωσης είναι αυτή ενός ανθρώπου, ο οποίος πάσχει από κάποιο ψυχικό νόσημα. Στην περίπτωση αυτή, που μια τέτοια μεταβολή του ψυχικού κόσμου ενός ανθρώπου διαγνωσθεί εγκαίρως, επιβάλλεται η παρατεταμένη παραμονή του σε οποιοδήποτε ινστιτούτο έχει τη δυνατότητα να θεραπεύσει τον τραυματισμένο του εσωτερισμό. Εαν όλα πάνε καλά, αυτή η παροδική αποκοπή από την πραγματικότητα θα δώσει την ευκαιρία στο νοσούντα να κρατήσει στα χέρια του εκ νέου τις χορδές της πραγματικότητας και να ακούσει τον ήχο της αλήθειας, η οποία πασχίζει να τον περιβάλλει. Εδώ όμως υπάρχει μια μεγάλη προϋπόθεση για την επιτυχή μετάβαση από το σκότος στο φώς. Το προσωπικό που αναλαμβάνει έναν ασθενή, οφείλει να κατανοήσει πλήρως το πρόβλημά του και να τον καθοδηγήσει, ώστε να καταφέρει να επιτύχει την επανένταξή του στην κοινωνία. Δυστυχώς, δεν είναι όλοι καλοί αναγνώστες της ψυχής. Κάτι τέτοιο έχει ως αποτέλεσμα την εναρμόνιση του ασθενούς με το ψυχικό έρεβος, απότοκος της κακομεταχείρισής του ή ακόμη χειρότερα της αδιαφορίας του από μεριάς των υπευθύνων για την αξιολόγησή του και τη βελτίωσή του.
Οι παραπάνω περιπτώσεις ενέχουν το στοιχείο του εξαναγκασμού. Ας μην ξεχνάμε όμως και τις περιπτώσεις που η απομόνωση ενδέχεται να είναι εκούσια, αυθόρμητη ή αποτέλεσμα λογικής σκέψης. Μια περίπτωση αφορά το επαγγελματικό πλαίσιο. Ενας άνθρωπος, ο οποίος έχει επιλέξει να βιοποριστεί ως πάσης φύσεως καλλιτέχνης, θεωρεί ότι του είναι αδύνατον να θέσει όρια και φραγμούς στη δημιουργία του. Για αυτόν το λόγο φροντίζει να να λειτουργεί πάντοτε με γνώμονα την έμπνευσή του, να αντλεί υλικό από οπουδήποτε και να προσέχει το έργο του ποτέ να μην θεωρηθεί ΄΄κατά παραγγελίαν’’. Την ίδια στιγμή, προκειμένου να λάβει όλα εκείνα τα ερεθίσματα, τα οποία θα του επιτρέψουν να μεγαλουργήσει, αποτραβιέται από την κοινωνία και μένει μόνος για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, μέχρι το δημιούργημά του να λάβει την τελική του μορφή. Αυτή η αρκετά παράδοξη κατάσταση μπορεί να αποβεί μοιραία για την ίδια τη δημιουργία, καθώς η έλλειψη επικοινωνίας με τον έξω κόσμο μπορεί να κοστίσει στην ενημέρωσει του δημιουργού και η έμπνευσή του να ατονήσει. Αυτή η κατάσταση δύναται να επιφέρει, με τη σειρά της, στενοχώρια στον καλλιτέχνη και και να τον οδηγήσει στο λανθασμένο συμπέρασμα ότι η μόυσα του τον εγκατέλειψε, παίρνοντας μαζί της ό,τι είχε απομείνει μέσα του ως ψυχική δύναμη για δημιουργία. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις καταθλιπτικών δημιουργών, οι οποίοι, κάποτε, οδηγήθηκαν και στην αυτοκτονία ακόμη, προκειμένου, να απολυτρωθούν από το κλείσιμο και το διπλομαντάλωμα της πόρτα του εσωτερικού τους καλλιτεχνικού σπιτικού. Ομως εδώ η απομόνωση έρχεται να δώσει μια χείρα βοηθείας στο διαμορφωτή του παραγωγικού πνεύματός του, υπό κανονικές συνθήκες. Η συγκέντρωση όλων των στοιχείων που μπορούν να οδηγήσουν στο τελικό προϊόν, είτε αυτό είναι ένα γλυπτό, είτε ένας πίνακας, είτε ένα κείμενο, λογοτεχνικό ή επιστημονικό, είτε μια μετάφραση, στα χέρια οποιουδήποτε γνωρίζει εις βάθος τη δουλειά του, είναι δυνατόν να δώσει την ευκαιρία για μπόλικο φώς, άσβεστο, αγνό, εμποτισμένο με αμιγή ειλικρίνεια. Εχοντας λοιπόν συγκεντρώσει κανείς όλα τα δεδομένα για την εργασία του, όποιος και να είναι ο τελικός της προορισμός, οφείλει να θέσει σε εφαρμογή τη συναρμολόγησή τους. Ομως, κάποια πράγματα της καθημερινότητας αποσπούν το δημιούργημα και δεν επιτρέπουν να συγκεντρωθεί και να φέρει εις πέρας το έργο του. Αντιμετωπίζοντας ένα τέτοιο πρόβλημα, ο δημιουργός επιλέγει, με τη θέλησή του, να απομονωθεί, αφού φυσικά έχει προμηθευτεί όλα τα κομμάτια του πάζλ και τη νόησή του, με σκοπό την ακάματη και απερίσπαστη εργασία πάνω στο αντικέιμενο του ενδιαφέροντός του. Ετσι, οι Σειρήνες του έξω κόσμου τον αφήνουν, προσωρινά, στην ησυχία του και του παράσχουν την ελευθέρια να δημιουργήσει.
Τέλος, ερχόμαστε στις περιπτώσεις των σχέσεων, όποιου τύπου και να προτιμάει κανείς. Τα προβλήματα που ενδέχεται να ανακύψουν στην πορεία μιας σχέσης, μπορεί να οδηγήσουν στο χωρισμό, την απόλυση ή την απομάκρυνση από μια παρέα. Τότε είναι που δίνεται ο απαραίτητος χρόνος σε κάποιον να μείνει μόνος και να αναλογιστεί τις αιτίες ή τις αφορμές, οι οποίες τον οδήγησαν σε αυτό το σημείο. Εδώ χρειάζεται μεγάλη προσοχή, διότι η νηφαλιότητα στη σκέψη παίζει πρωτεύοντα ρόλο. Η απουσία λογικής σίγουρα θα κάνει κάποιον άνθρωπο να καταλήξει σε λανθασμένα συμπεράσματα και να αποστρέφεται την οποιαδήποτε νέα δουλειά, σχέση ή παρέα. Μα μια προσεχτικότερη ματιά σε όλα όσα τον έκαναν να φτάσει σε αυτό το σημείο έχουν να του προσφέρουν πολλά οφέλη. Η απομόνωση ενδείκνυται για περισυλλογή. Επομένως, ένας ενδελεχής έλεγχος όσων μπορεί να κοστίσει σε κάποιον το επάγγελμά του, τον έρωτα της ζωής του ή έναν πραγματικό φίλο, θα τον κάνουν να συνειδητοποιήσει τα ενδεχόμενα σφάλματά του και θα τον παρακινήσουν να επιδιώξει μια επανασύνδεση, στην περίπτωση που κρίνει ότι αξίζει τον κόπο ή να αναζητήσει κάτι νέο, το οποίο θα ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές του και θα τον ωριμάσει, ώστε να μπορεί να εκτιμά καλύτερα τις καταστάσεις και να μην επαλαμβάνει τα λάθη, τα οποία μπορεί να του κοστίσουν την ευτυχία του.
Μια ακόμα καραντίνα ξεκινάει. Ας την εκμεταλλευτούμε κατά τέτοιον τρόπο, ώστε να βγούμε, ει δυνατόν, αλώβητοι, στο σώμα και στην ψυχή, από αυτήν τη νέα δοκιμασία.
Γρηγόρης Χατζηλαμπρινός