Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το γεγονός ότι στις φλέβες των τσιγγάνων ρέει η μουσική, καθώς αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας τους και της καθημερινότητάς τους. Μολονότι οι τσιγγάνοι είναι σκορπισμένοι σε όλο τον κόσμο και είναι ένας λαός που έχει χαρακτηριστεί άπατρις, θα μπορούσε να πει κανείς πως, τελικά, πατρίδα όλων των τσιγγάνων είναι η ίδια η μουσική και σημαία τους το τραγούδι και ο χορός.
Όμως, η μουσική που έχει ταυτιστεί με το τσιγγάνικο πάθος και το ταμπεραμέντο είναι φυσικά το φλαμένκο. Αυτό το ιδιαίτερο είδος μουσικής και χορού προήλθε γενικά από την περιφέρεια της Ανδαλουσίας και, όπως λέγεται, γεννήθηκε από την συνύπαρξη της αραβικής, της ανδαλουσιανής και κυρίως της τσιγγάνικης κουλτούρας. Εδώ αξίζει ν’ αναφερθεί πως η σιδερένια και βραχνή φωνή των φλαμένκο τραγουδιών (cante), η πιο αγνή έκφραση του φλαμένκο, η οποία σίγουρα πλημμυρίζει με έντονα συναισθήματα κάθε ακροατή, αποτελεί μοναδικό «προνόμιο» και ταυτότητα των τσιγγάνων της Ανδαλουσίας.
Στην αρχή, το φλαμένκο ήταν αυτοσχέδια μουσική έκφραση των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων, έχοντας κακή φήμη. Ωστόσο, αυτό άρχισε ν’ αλλάζει στα τέλη του 18ου αιώνα με τον εμπλουτισμού του είδος με νέες τεχνικές. Ο Ramon Montoya, κιθαρίστας φλαμένκο του 20ου, ήταν από τους πρώτους που οδήγησε το είδος προς την νέα του καλλιτεχνική κατεύθυνση, ανοίγοντας τον δρόμο και για άλλους γίγαντες του είδους όπως ο Paco de Lucia και ο Manitas de Plata.
Φτάνοντας στις μέρες μας, η Rosario Montoya, απόγονος του Ramon Montoya, αποτελεί πραγματικό φαινόμενο, γιατί κατάφερε να συνδέσει το πιάνο με το φλαμένκο δίνοντας έτσι άλλη διάσταση και νέα πνοή στο είδος.
Η Rosario, γεννημένη στην πόλη Jerez de Frontera της Ισπανίας και μεγαλωμένη σε μία μουσική οικογένεια με μεγάλη παράδοση στο φλαμένκο, ολοκλήρωσε κλασσικές σπουδές πιάνου στο εθνικό ωδείο μουσικής της Ισπανίας. Η ίδια είναι η πρώτη γυναίκα της τσιγγάνικης φυλής της Ισπανίας που αποκτά τον τίτλο της Ανωτέρας Καθηγήτριας και του μαέστρου του πιάνο, ξεπερνώντας αρκετά εμπόδια, αφού ο δρόμος που επέλεξε δεν ήταν και τόσο συνηθισμένος για τα δεδομένα της φυλής της.
Οι συνθέσεις της μοναδικής γυναίκας σολίστ του χώρου ξεχειλίζουν από πάθος, δυναμισμό και συγκίνηση, φανερώνοντας έτσι όλη την ομορφιά της τσιγγάνικης ψυχής. Μία από τις πιο γνωστές συνθέσεις της ονομάζεται “ La reina gitana”, που στα ισπανικά σημαίνει «η τσιγγάνα βασίλισσα» και την οποία έχει αφιερώσει δημόσια στην κόρη της. Η ευγενική μορφή της και το αστείρευτο ταλέντο της είναι καθηλωτικά! Κάθε της παράσταση είναι κι ένα ταξίδι μαγικό κι ανεπανάληπτο.
Εν τέλει, η Rosario Montoya, πέρα από την απολαυστική μουσική που χαρίζει στο κοινό της, έχει πετύχει και κάτι ακόμη πολύ σημαντικό, κι αυτό είναι πως αφενός κατάφερε να ξεχωρίσει σ’ έναν ανδροκρατούμενο χώρο και αφετέρου ότι μπορεί και «συνθλίβει» τα στερεότυπα που υπάρχουν για τους τσιγγάνους, ειδικότερα στο θέμα της εκπαίδευσης και της παιδείας, κάθε φορά που ακουμπά με τα μαγικά της δάχτυλα τα πλήκτρα του πιάνο!
Έτσι, υψώνεται σε σύμβολο και αποτελεί πρότυπο για όλες τις γυναίκες μα κυρίως για όλες τις γυναίκες τσιγγάνικης καταγωγής, γιατί αποδεικνύει περίτρανα πως το να είσαι γυναίκα και ιδίως τσιγγάνα δεν είναι εμπόδιο στο δρόμο των ονείρων σου αλλά λόγοι για να είσαι υπερήφανη και να προσπαθείς ακόμη περισσότερο να φτάσεις στην δική σου κορυφή, έχοντας για οδηγό μία “reina gitana”!
Γεωργια Καλπαζιδου