Ως ένα από τα καλύτερα μέσα διασκέδασης, ψυχαγωγίας, διδακτισμού, το παιχνίδι αποτελεί αναπόσπαστη εσωτερική ανάγκη στη ζωή του ανθρώπου, προκειμένου αυτός να έχει μια υγιή ανάπτυξη και να κατανοήσει αρκούντως ικανοποιητικώς τον κόσμο που τον περιβάλλει. Από τις πρώτες επισημάνσεις του παιδαγωγού Φρέμπελ μέχρι τη σημερινή εποχή έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι του κοινωνικού γίγνεσθαι, όμως κάποια πράγματα συνεχίζουν να υφίστανται ως αναγκαιότητες. Η προσωπικότητα όλων διαμορφώνεται και βελτιώνεται και μέσω αυτής της ατομικής ή ομαδικής δραστηριότητας, η οποία πλάθει ενσυνείδητες ατομικότητες και οργανώνει υγιείς συλλογικότητες.
Μια κατηγορία παιχνιδιών, η οποία προσφέρει όλα τα παραπάνω στην άνεση του προσωπικού μας και του δημόσιου χώρου, στην περίπτωση που μια εξόρμηση στο εξωτερικό περιβάλλον καθίσταται αδύνατη, είναι αυτή των επιτραπέζιων παιχνιδιών. Οι επιλογές είναι πάρα πολλές, καθώς αυτά με τη σειρά τους υποδιαιρούνται σε πάμπολλες κατηγορίες, με στόχο την απόλυτη ικανοποίηση όλων των γούστων. Με συντροφιά αυτά όλοι μαζί και ο καθένας ξεχωριστά έχουν τη δυνατότητα να μάθουν πολλά, να συνεργαστούν, να συναγωνιστούν και να ανταγωνιστούν μεταξύ τους και να αναπτύξουν διάφορες στρατηγικές, χαμένοι πολλές φορές σε προσομοιώσεις φανταστικών κόσμων και χαμένων αρχαίων πολιτισμών. Αυτά τα ταξίδια προς τη γνώση και την εξερεύνηση φαντάζουν εξαιρετικά, καθώς τα τελευταία χρόνια πολλά από αυτά έχουν μεταφερθεί σε ψηφιακό περιβάλλον και τα εντυπωσιακά γραφικά τα κάνουν πιο ελκυστικά, προσφέροντάς τους έναν ανανεωτικόν αέρα. Επιπλέον με τη συνδρομή αυτών των παιχνιδιών δίνεται η ευκαιρία σε μικρούς και μεγάλους να κατανοήσουν τον τρόπο λειτουργίας της κοινωνίας σε διάφορους τομείς της, όπως ο οικονομικός, ο κατασκευαστικός, ο χώρος της υγείας και άλλα.
Εδώ έρχεται η αντίθετη φωνή σχετικά με την αξία τους, λόγω ενός φαινομένου που παρατηρείται τις τελευταίες δεκαετίες. Θα περίμενε κανείς η ενασχόληση με ένα επιτραπέζιο παιχνίδι πάσης φύσεως να προτιμάται από άτομα, τα οποία, ηλικιακά, προσεγγίζουν το πολύ το ένα τέταρτο του αιώνα. Όμως τα δεδομένα διαφωνούν με αυτό. Όλο και περισσότεροι και περισσότερες άνω των τριάντα ετών επιλέγουν συνειδητά τη συνάντηση σε μια καφετέρια και την ενασχόληση με κάτι, το οποίο δεν θα τους μάθει κάτι, παρά θα τους προσφέρει μερικές ώρες ανεμελιάς και μετά θα τους στείλει στα σπίτια τους με την ίδια ευκολία που εκείνοι κινούν τα πούλια και τα πιόνια τόσες ώρες. Παρόλο που ακόμη και το ευτελέστερο παιχνίδι έχει κάτι να πεί και να δείξει στο χρήστη του, φαίνεται ότι αυτό το μήνυμα πολλές φορές δεν περνάει σε κάποιους ανθρώπους, στη συνείδηση των οποίων η σκέψη έχει καταντήσει καταναγκασμός, κάτι το ψυχοφθόρο και επιβλαβές.
Ας μην νομίζει ο αναγνώστης ότι εδώ γίνεται προπαγάνδα υπέρ των επιτραπέζιων και μη παιχνιδιών, τα οποία ασχολούνται αποκλειστικά με το μυαλό. Όλα τα παιχνίδια ασχολούνται με το μυαλό. Απλά το καθένα από αυτά είναι κατασκευασμένο με τέτοιον τρόπο, ώστε να αποσκοπεί στην καλλιέργεια και την ανάπτυξη μιας συγκεκριμένης δεξιότητας. Το ζήτημα είναι ότι πολλοί εθίζονται τόσο σε αυτά, ώστε προτιμούν να ασχολούνται μαζί τους και να τα έχουν στο νου τους ως την πρώτη επιλογή για ένα αξέχαστο Σαββατοκύριακο, παραμένοντας πεισματικά προσκολλημένοι σε αυτούς τους επίπλαστους κόσμους, οι οποίοι αποτελούν προϊόντα φαντασίας διαφόρων δημιουργών και ανταποκρίνονται εν μέρει στην πραγματικότητα. Δεν αφορούν την ολότητά της, αλλά ένα μέρος της, το οποίο, από τη στιγμή που δίνεται η δυνατότητα στον παίχτη να το τροποιήσει όπως αυτός επιθυμεί, διακρίνεται από μια ιδανικότητα, αγνοώντας τις διάφορες παραμέτρους που επισυμβαίνουν ανά τον απρόβλεπτο, κατά τα άλλα, κόσμο.
Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι αυτή η κατάσταση είναι μια προσφορά των ίδιων των παιχνιδιών σε όποιον και όποια επιθυμούν να ξεφύγουν για λίγο από τα οποιαδήποτε προβλήματα τους ταλανίζουν και τους προκαλούν δυσφορία, χωρίς να είναι αναγκασμένοι να έρχονται αντιμέτωποι μαζί τους και να μαραζώνουν επί εικοσιτετράωρου βάσεως. Μια υγιής και συμβιβαστική προσέγγιση σε όλα αυτά θα μπορούσε να είναι η εξής.
Η ενασχόληση με τα επιτραπέζια παιχνίδια είναι θεμιτό να γίνεται και από άτομα, τα οποία έχουν ολοκληρώσει προ πολλού τις λυκειακές τους σπουδές, εφόσον βρίσκουν αυτό τον τρόπο ψυχαγωγίας αρεστό. Η προτίμησή τους σε ορισμένους τύπους παιχνιδιών είναι καθαρά θέμα γούστου και δεδομένης της πληθώρας των παιχνιδιών, δεν υπάρχει λόγος πίεσης σχετικά με την επιλογή. Εκεί που πρέπει να δοθεί προσοχή είναι στο ποσοστό ενασχόλησης με αυτά, καθώς και στον τρόπο. Είναι δυνατόν μια καλή παρέα να ηρεμήσει κάποιες στιγμές, αποσυνδέοντας τους εαυτούς τους, για λίγο, από το αγχωτικό, πολλές φορές, δυστυχώς, παρόν, παραδιδόμενοι στα γέλια και στα χρώματα ενός χάρτινου ταξιδιού με συγκεκριμένο και σύντομο προορισμό. Το ζητούμενο είναι να μην παραστρατεί κανείς και να μην καθυστερεί να επιστρέψει, ώστε να έχει την ευκαιρία να αφηγηθεί τις εντυπώσεις του και να τις μοιραστεί με τους υπόλοιπους συμπαίκτες του. Ο διάλογος είναι το κλειδί για τη διατήρηση του ανθρώπινου είδους και την ικανοποιητική αντιμετώπιση οποιουδήποτε θέματος ανακύπτει, προκειμένου να ληφθούν αργότερα τα κατάλληλα μέτρα για να διορθωθεί. Εάν όλοι μας παίζουμε υπεύθυνα, χωρίς να λησμονούμε ποιοι είμαστε και τί είμαστε ικανοί να πράξουμε, τότε μπορούμε να δώσουμε σε εμάς την άδεια για μια τελευταία παρτίδα, απαλλαγμένοι από υπεκφυγές και σύνδρομα ανωτερότητας.
Γρηγόρης Χατζηλαμπρινός