«Δεν μπορείς να εμπιστευθείς τις αναμνήσεις. Μπορείς όμως να εμπιστευθείς τις φωτογραφίες». Αυτά τα λόγια του γνωστού φωτογράφου Josef Koudelka, καταδεικνύουν την τεράστια σημασία της φωτογραφίας στη ζωή του ανθρώπου. Η φωτογραφία προϋπήρχε των άλλων ψηφιακών μέσων και για πολλές δεκαετίας αποτέλεσε τον πιο άμεσο τρόπο ενημέρωσης και αποτύπωσης της πραγματικότητας. Το περιοδικό TIME έχει δημοσιεύσει τις φωτογραφίες οι οποίες σφράγισαν ολόκληρο τον 20ο αιώνα και παραπέμπουν σε σημαντικά ιστορικά γεγονότα. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι παρά την εξέλιξη της τεχνολογίας, ο άνθρωπος έχει ακόμη ανάγκη να αποτυπώνει αξιομνημόνευτα στιγμιότυπα της προσωπικής και συλλογικής ζωής μέσω του φωτογραφικού φακού.
- 1932
Εργάτες τρώνε το μεσημεριανό τους γεύμα 69 ορόφους επάνω από την επιφάνεια του εδάφους στην κορυφή του κέντρου Rockefeller, ύψους περίπου 260 μέτρων. Η ταυτότητα των εργατών δεν είναι επιβεβαιωμένη, αλλά εικάζεται πως είχαν καταγωγή από την Ιρλανδία. Η φωτογραφία δεν είναι αυθόρμητη, αλλά λήφθηκε για τις ανάγκες προώθησης των εγκαινίων του κτιρίου. Οι εργάτες δεν προστατεύονταν, ούτε διέθεταν ασφάλεια ζωής, κι όμως συνέβαλαν στην οικοδομική και οικονομική άνθηση της Αμερικής με την ανέγερση άπειρων πολυώροφων κτιρίων.
- 1936
Η φωτογραφία τιτλοφορείται «Μητέρα-Μετανάστης» και τραβήχτηκε από τη γνωστή φωτογράφο Dorothea Lange σε έναν αγροτικό καταυλισμό οικονομικών μεταναστών. Στο πρόσωπό της 32-χρονης μητέρας αποτυπώνεται με εύγλωττο τρόπο η δυστυχία, καθώς δεν μπορεί να εξασφαλίσει στις κόρες της αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης. Η φωτογραφία αποτυπώνει την ανέχεια αναρίθμητων αγροτικών οικογενειών που επλήγησαν στον καιρό της Μεγάλης Ύφεσης, προάγγελου της ανόδου απολυταρχικών καθεστώτων.
3. 1943
Η τέταρτη δεκαετία του 20ου αιώνα έχει σφραγιστεί από πλήθος φωτογραφιών- ντοκουμέντων από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Η συγκεκριμένη, αγνώστου φωτογράφου, τραβήχτηκε στην Βαρσοβία. Οι Γερμανοί στρατιώτες οδηγούσαν σχεδόν καθημερινά πέντε χιλιάδες Εβραίους σε γκέτο, στα οποία οι περισσότεροι πέθαιναν λόγω των άθλιων συνθηκών και των βασανιστηρίων. Φωτογραφίες σαν και αυτή χρησιμοποιήθηκαν ως αποδεικτικά στοιχεία στη δίκη της Νυρεμβέργης για την καταδίκη των ειδεχθών εγκλημάτων του φασιστικού μορφώματος.
- 1945
Η φωτογραφία έχει τίτλο «Υψώνοντας τη σημαία επάνω από το Reichstag» και έχει τραβηχτεί από τον Yevgeny Khaldei στις 2 Μαΐου, δύο ημέρες μετά την κατάληψη του Βερολίνου από τον Κόκκινο Στρατό. Το Reichstag, το κοινοβούλιο της γερμανικής κυβέρνησης καταστράφηκε ολοσχερώς, όπως και ολόκληρη η γερμανική πρωτεύουσα από τους βομβαρδισμούς των συμμαχικών δυνάμεων. Και αυτή η φωτογραφία επίσης δεν είναι αυθόρμητη. Ο Khaldei ζήτησε από τους Ρώσους συμπατριώτες του να απαθανατίσει την ύψωση της σημαίας με το σφυροδρέπανο, ώστε να εκπληρώσει την έμπνευσή του.
- 1960
Στις 3 Μάιου του 1960, ο Otto Frank, πατέρας της Anna Frank, επισκέπτεται ξανά τη σοφίτα στο Άμστερνταμ, όπου από το 1942 έως το 1944, η οικογένεια Frank και η οικογένεια van Pels κρύβονταν ώστε να προστατευτούν από τη γερμανική απειλή. Ο Frank ήταν ο μοναδικός που επέζησε, καθώς οι υπόλοιποι επτά βρήκαν το θάνατο στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Άουσβιτς, Μάουτχαουζεν και Μπέργκεν- Μπέλζεν. Λίγα χρόνια νωρίτερα είχε εκδοθεί το Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ που γνώρισε τεράστια επιτυχία σε παγκόσμιο επίπεδο.
6. 1968
Η φωτογραφία με τίτλο “Earthrise” (Ανατολή της Γης) τραβήχτηκε από τον κοσμοναύτη William Anders, μέλλος της αποστολής Apollo 8, της πρώτης επανδρωμένης αποστολής, δηλαδή, που ξέφυγε από το πεδίο βαρύτητας της γης και τέθηκε σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη. Οι τρεις αστροναύτες Φρανκ Μπόρμαν, Τζέιμς Λόβελ και Γουίλιαμ Άντερς κατάφεραν στις 24 Δεκεμβρίου του 1968 να βρεθούν μόλις 100 χιλιόμετρα επάνω από την επιφάνεια της Σελήνης και με τη φωτογραφία αυτή άνοιξαν τον δρόμο για μεγαλεπήβολες ανακαλύψεις στην απεραντοσύνη του σύμπαντος.
- 1982
«Πίσω από τις κλειστές πόρτες» είναι ο τίτλος της φωτογραφίας που τραβήχτηκε από τη φωτογράφο Donna Ferrato στο πλαίσιο ενός πρότζεκτ να εισχωρήσει στα άδυτα της οικίας διάφορων ζευγαριών. Μόνο που τα αποτελέσματα ήταν διαφορετικά απ’ ό,τι είχε υπολογίσει. Μέσα από τον φακό της Ferrato, μαρτυρείται με τον πιο ρεαλιστικό τρόπο το φαινόμενο της οικογενειακής βίας. Η κακοποίηση των γυναικών πίσω από κλειστές πόρτες από τους συντρόφους και τους συζύγους τους αποτελούσε θέμα ταμπού για πολλές δεκαετίες, και έτσι τα θύματα δεν τολμούσαν να μιλήσουν δημοσίως ή να καταγγείλουν τα περιστατικά, ζώντας παγιδευμένες σε έναν φαύλο κύκλο. Η φωτογράφος σημειώνει πως κανένα μέσο ενημέρωσης δεν δέχτηκε να δημοσιοποιήσει αρχικά τις φωτογραφίες της θεωρώντας τες υπερβολικές ή κατασκευασμένες.
- 1990
Την ασθένεια μάστιγα του 20ου αιώνα αποτυπώνει η φωτογραφία της Therese Frare που τιτλοφορείται «Το πρόσωπο του AIDS». Απεικονίζεται η οικογένεια Kirby γύρω από τον ετοιμοθάνατο γιό τους, που έπασχε από την ασθένεια. Με αυτόν τον τρόπο έγινε η πρώτη προσπάθεια να σπάσει ο ασφυκτικός κλοιός των προκαταλήψεων και να αναδειχθεί η ανθρώπινη πλευρά του προβλήματος, τονίζοντας πως από το AIDS πλήττεται όχι μόνο τον φορέα, αλλά και την οικογένεια.
- 1993
Η βραβευμένη και αμφ
ιλεγόμενη φωτογραφία που βραβεύθηκε με το βραβείο Πούλιτζερ αποτυπώθηκε από τον Kevin Carter στο Σουδάν, οπού ο Carter είχε μεταβεί ώστε να καταγράψει τις συνέπειες της πείνας και του εμφυλίου πολέμου. Στη διαδρομή συνάντησε ένα αποστεωμένο κορίτσι, το οποίο αδύναμο να σταθεί στα πόδια του, κατέρρευσε λίγο πριν φτάσει στο κέντρο σίτισης που είχαν ιδρύσει τα Ηνωμένα Έθνη. Το αρπακτικό κατέφθασε αμέσως μετά παραφυλάγοντας πότε το παιδί θα εκπνεύσει ώστε να μετατραπεί σε εύκολη λεία. Η σκοτεινή πλευρά της ιστορίας σχετίζεται με το ότι ο φωτογράφος παρέμενε είκοσι ολόκληρα λεπτά στο ίδιο σημείο αναμένοντας την πιο εντυπωσιακή λήψη, χωρίς να μπορεί να επέμβει, καθώς η επαφή με τους ντόπιους απαγορεύονταν λόγω μετάδοσης των ασθενειών. Η φωτογραφία αγοράστηκε από τους New York Times, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου στον δυτικό πολιτισμό. Παρά τη φήμη που απέκτησε, ο Carter δεν μπόρεσε να αντέξει το βάρος της ευθύνης και αυτοκτόνησε σε ηλικία τριάντα- τεσσάρων ετών. Το κορίτσι της φωτογραφίας διασώθηκε εκείνη την ημέρα, αλλά πέθανε λίγα χρόνια αργότερα από ελονοσία.
- 1997
Ο Philippe Kahn βαριεστημένος στην αίθουσα αναμονής ενός μαιευτηρίου στην Καλιφόρνια, ανακάλυψε τον τρόπο να μπορέσει να τραβήξει φωτογραφίες από το κινητό του ώστε να μοιραστεί τη γέννηση της κόρης του με τους μακρινούς συγγενείς και φίλους. Συνέδεσε το κινητό του τηλέφωνο με μια ψηφιακή φωτογραφική μηχανή και έπειτα με το φορητό του υπολογιστή. Με λογισμικό που είχε δημιουργήσει ο ίδιος, έκανε εφικτή τη λήψη φωτογραφιών μέσω του κινητού. Από τότε άνοιξε ο δρόμος για μια νέα, πιο ευρεία χρήση της φωτογραφίας, που στον 21ο αιώνα πραγματοποιείται με ένα απλό άγγιγμα της οθόνης.
Ρία Ροροπούλου
Περισσότερες φωτογραφίες:
http://100photos.time.com/