Μία από τις πιο αγαπημένες συνήθειες των παιδιών – και πολλές φορές, ακόμα, και των μεγάλων- είναι η παρακολούθηση των παιδικών προγραμμάτων, των καρτούν και όλων των σχετικών πολύχρωμων, ζωηρών και χαρούμενων προγραμμάτων. Είναι εκείνα που γεμίζουν τα πρωινά του σαββατοκύριακου και των διακοπών, χριστουγεννιάτικων, πασχαλινών και καλοκαιρινών και είναι ικανά να απασχολήσουν και να ησυχάσουν ακόμα και τα πιο ζωηρά παιδάκια αφού αποτελούν δίχως άλλο τον καλύτερο και πιο αποτελεσματικό αντιπερισπασμό. Πέρα από αυτά όμως, με τον δικό τους τρόπο μαθαίνουν στα παιδιά κοινωνικούς ρόλους, τους δίνουν ερεθίσματα, περνούν τα δικά τους μηνύματα συμβάλλοντας έτσι και αυτά κατά ένα ποσοστό στην κοινωνικοποίηση του παιδιού και στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του. Ωστόσο, καθώς οι εποχές περνούν, τα δεδομένα αλλάζουν και τίποτα δε μένει στάσιμο, έτσι συμβαίνει και με την εξέλιξη αυτών των προγραμμάτων αφού σήμερα η διαφοροποίηση τους από τα παλαιότερα είναι πασιφανής.
Παλαιότερα, τα παιδικά ήταν αυθεντικά παιδικά προγράμματα, πολύχρωμα, ξένοιαστα και ανέμελα. Εστίαζαν στο παιχνίδι, στις σκανταλιές, στις αληθινές φιλίες και στην ουσιαστική αγάπη μεταξύ των ηρώων ενώ και οι αντιπαλότητες ακόμα και τότε δεν έχαναν το στοιχείο της παιδικότητας, εξαντλούνταν στη φράση ΄΄στην έφερα’’ και πάντα ο ‘’κακός’’ της υπόθεσης έπαιρνε το μάθημα του αφήνοντας κι ένα ηθικό δίδαγμα. Χάριζαν γέλιο στα παιδιά, τα διασκέδαζαν έτσι όπως πρέπει να διασκεδάζει ένα παιδί με όλα την αθωότητα που το χαρακτηρίζει, δεν πονήρευαν το μυαλό τους και σε καμία περίπτωση δεν τους καλλιεργούσαν τον ανταγωνισμό με την κακή έννοια. Ένα άλλο, πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό τους ήταν ότι πραγματεύονταν ζητήματα και καταστάσεις που ταίριαζαν στην παιδική καθημερινότητα, όπως παιχνίδια, φιλίες, αθώα πειράγματα, και αταξίες και σε καμία περίπτωση δεν ξεχνούσαν ότι απευθύνονταν σε αγνές παιδικές ψυχές.
Σήμερα, η εικόνα και το περιεχόμενο αυτών των προγραμμάτων είναι τελείως διαφορετικά από τα παλαιότερα με τις διαφορές να είναι οξύτατες και πασιφανείς. Πλέον, τα παιδικά προγράμματα έχουν χάσει τη ζωηράδα και τη φωτεινότητα των χρωμάτων τους, καθώς σ’ αυτά κυριαρχούν σκοτεινά χρώματα και φιγούρες, δυνατοί κρότοι και ήχοι, αφού δεν είναι λίγα αυτά που απεικονίζουν μάχες και συγκρούσεις, ενώ παρατηρείται ολοκληρωτικός διαχωρισμός των καλών από τους κακούς και το χάσμα μεταξύ τους είναι αγεφύρωτο. Υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός, ένταση, συγκρούσεις μεταξύ των ηρώων όπου επικρατεί ο ισχυρότερος, ενώ οι πανούργοι χρησιμοποιούν κάθε μέσο για να πετύχουν το σκοπό τους. Κατά κάποιον τρόπο, δε θα ήτα υπερβολή να λέγαμε ότι σκληραγωγούν τα παιδιά, τα εξοικειώνουν με ένα κλίμα ίντριγκας και αντιπαλότητας. Βέβαια, θα ήταν άδικο να μην αναφέρουμε ότι κάποια από αυτά έχουν εντελώς διαφορετικό περιεχόμενο, αφού μπορεί να εξελίχθηκαν, ωστόσο δεν έχασαν την παιδικότητα τους ,θίγοντας ζητήματα και περνώντας μηνύματα που ανταποκρίνονται στη σημερινή εικόνα της κοινωνίας.
Σίγουρα, τα παιδικά προγράμματα δε θα πρέπει να δημιουργούν στα παιδιά ψευδαισθήσεις και να τα τοποθετούν σε μια γυάλα, σε μια πραγματικότητα άλλη, που καμία σχέση δεν έχει με την πραγματικότητα που θα αντιμετωπίσουν μόλις βγουν από την πόρτα του σπιτιού τους, δε θα πρέπει, όμως, και να ξεχνούν την αθωότητα και τα απονήρευτα μυαλά των παιδιών στα οποία απευθύνονται. Τα προγράμματα αυτά, αν θέλουν να λέγονται παιδικά, θα πρέπει να στοχεύουν στην ψυχαγωγία και στη γαλήνη των παιδιών και όχι να τους εγείρουν από τόσο νωρίς αισθήματα όπως αυτά της εκδίκησης, της οργής και της αντιπαλότητας. Τα παιδιά, σ’ αυτή την ευαίσθητη ηλικία, απορροφούν από παντού στοιχεία ώστε να διαμορφώσουν το χαρακτήρα τους και την προσωπικότητα τους, οπότε και με την ανάλογη υπευθυνότητα θα πρέπει να αντιμετωπίζεται η δημιουργία και η προώθηση των παιδικών προγραμμάτων.
**Και επειδή αγαπάμε το “Μια φορά και έναν καιρό ήταν ο άνθρωπος”, το οποίο ήταν μια απο τίς καλύτερες εκπαιδευτικές σειρές που έδειξε ποτέ η τηλεόραση, σε κάθε επεισόδιο της οποίας παρακολουθούμε πώς ο σοφός Δάσκαλος και οι μαθητές του λειτουργούν στην καθημερινότητα, σε διάφορες εποχές της ιστορίας του κόσμου. Κατά την διάρκεια των επεισοδίων συναντάμε σπουδαίες προσωπικότητες αλλά και μεγάλα ιστορικά γεγονότα. Βλέπουμε πώς εξελίσσονται οι επιστήμες, αλλά και τι δυσκολίες αντιμετωπίζει ο άνθρωπος, χωρίς όμως ποτέ κανείς από τους πρωταγωνιστές να χάνει το χιούμορ του. Δείτε τα βίντεο του ΕΔΩ
Έλενα Παπαιωάννου