Με αφορμή τις συζητήσεις των τελευταίων ημερών για την κατάργηση του μαθήματος της Αντιγόνης από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση θα ήθελα να εκφράσω τις έντονες ανησυχίες και αντιρρήσεις μου. Έχοντας τελειώσει πρόσφατα το σχολείο τα κείμενα της Αντιγόνης παραμένουν ολοζώντανα στη μνήμη μου με πολύ αγάπη και νοσταλγία γι’ αυτό και με βρίσκει αντίθετη η επικείμενη κατάργησή της.
Πράγματι, όπως και τα υπόλοιπα μαθήματα αρχαίων ελληνικών και όχι μόνο ,που διδάσκονται στις διάφορες τάξεις, έτσι και η Αντιγόνη, ως σχολικό μάθημα, δεν καταφέρνει πάντοτε να μεταδώσει ουσιαστικά μηνύματα ως λογοτεχνικό έργο- κειμήλιο υψίστης αξίας και καταντά συχνά πληκτικό και ανούσιο μάθημα για τα παιδιά, εφόσον μάλιστα αναλώνονται στη γραμματικοσυντακτική ανάλυση του κειμένου παρά στο περιεχόμενό του. Υπό αυτές τις συνθήκες εύκολα δίνεται χώρος σε ορισμένους, οι οποίοι δεν τρέφουν καμία αγάπη για τη γλώσσα εν γένει αλλά ούτε και ευαισθησία για την παιδεία, να απαιτούν την κατάργησή της. Ωστόσο, η Αντιγόνη αποτελεί αληθινό θησαυρό, επιβίωμα χρόνων και αποκύημα του σπουδαίου Σοφοκλή. Η δεύτερη αρχαιότερη σωζόμενη τραγωδία του αποτελεί έργο ρηξικέλευθο και αντιεξουσιαστικό μιας και θέτει ζητήματα κοινωνικά, ηθικά , θρησκευτικά και πολιτικά ενώ τα διλλήματα στο έργο είναι πολλαπλά. Ο Χέγκελ δίδασκε στους φοιτητές του ότι η Αντιγόνη είναι το αισθητικά πιο τελειοποιημένο καλλιτέχνημα ενώ πολλοί είναι εκείνοι που εμπνεύστηκαν από το έργο του Σοφοκλή παρουσιάζοντάς το στο θέατρο , στη ποίηση κλπ.
Συγκρούσεις της ετερότητας άνδρα- γυναίκας, θεών-θνητών ,ζωντανών-νεκρών, δίνουν το παρόν δυναμικά στη συγκεκριμένη τραγωδία ενώ η κύρια πρωταγωνίστριά της δίνει επαναστατικά μηνύματα έως τις μέρες μας για τη δύναμη του ανθρώπου, για τη θέση της γυναίκας και την επικράτηση του ηθικού δικαίου έναντι των κρατικών νόμων.
Ένα σύμβολο κοινωνικών και πολιτικών επαναστάσεων λοιπόν η Αντιγόνη που όμως το σύγχρονο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα επιλέγει ευθαρσώς να εξορίσει με συνοπτικές διαδικασίες. Φυσικά όλα αυτά ενέργειες ενός σχεδίου με στόχο τον πλήρη ευτελισμό της εκπαίδευσης ,αφού έχει προηγηθεί ήδη η κατάργηση του ‘’Επιταφίου’’, η μείωση ωρών λογοτεχνίας και αρχαίων καθώς και η αφαίρεση της λογοτεχνίας από τις πανελλαδικές εξετάσεις. Η ελληνική εκπαίδευση παίρνει δραματικά κατηφορική πορεία με την αυλαία να κλείνει διαρκώς για αγαπημένα και ωφέλιμα μαθήματα για τη μαθητική κοινότητα. Γι’ αυτό η αντίσταση στην πολιτική της δημιουργίας απαίδευτων και χειραγωγούμενων πολιτών θα πρέπει να είναι σθεναρή, ώστε να σταματήσει εδώ και τώρα ο φασισμός που υφίσταται το δικαίωμα στη γνώση με σκοπό την επικράτηση της άγνοιας. Και φυσικά όπου το σύστημα χωλαίνει οφείλουν μαθητές και καθηγητές με συστηματικές ενέργειες να το διορθώσουν και να του δώσουν τη μορφή που του πρέπει ώστε να γίνει αληθινό ευεργέτημα και όχι απλώς μερικές άχαρες διδακτικές ώρες. Η παιδεία είναι το πολυτιμότερο αγαθό που διαθέτουμε γι’ αυτό αξίζει να το περιφρουρήσουμε με τα πιο γερά δεσμά. Μαθητές και καθηγητές μην εθελοτυφλείτε. Η παιδεία πολεμείται και σας χρειάζεται!
Ανδριάνα Δημητρίου