Συγγραφέας του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα και όμως τόσο μέσα σε κάθε εποχή, επίκαιρος, αληθινός, ανθρώπινος…κορυφαίος της ρωσικής, αλλά και παγκόσμιας λογοτεχνίας…αγαπημένος όλων.
“Μου φαίνεται πως το δεύτερο μισό της ζωής ενός ανθρώπου δεν αποτελείται από τίποτε άλλο παρά από τις συνήθειες που μάζεψε στο πρώτο μισό.” Φιόντορ Ντοστογιέφσκι..
Αντιπροσωπευτική προσωπικότητα μαζί με το συμπατριώτη του και σύγχρονο του Λέον Τολστόι μιας περιόδου(2ο μισό 190υ αι) κατά την οποία η κίνηση των ιδεών, η ανάπτυξη κοινωνικής συνείδησης ευαίσθητης στις εξελίξεις, η αναζήτηση της αλήθειας και της ομορφιάς καθρεπτίζονται σε μια εξαιρετικά προβληματισμένη και ανθρώπινη μορφή λογοτεχνίας. Γιος μιας πολυμελούς αστικής οικογένειας, που σε εφηβική ηλικία έχασε και τους δύο του γονείς.Τελείωσε τη Σχολή Μηχανικού και υπηρέτησε στην Αγία Πετρούπολη, αλλά ένα χρόνο μετά υπέβαλε την παραίτηση του και άρχισε μια διαφορετική ζωή, φτωχή και ακατάστατη. Μια ζωή που μάλλον προώθησε τα λογοτεχνικά του ενδιαφέροντα. Με τη βοήθεια της Ευγενίας Γκραντέ ήρθε σε επαφή με το ιδιόρυθμο και εξαθλιωμένο περιβάλλον των μικροϋπαλλήλων της Αγίας Πετρούπολης. Το περιβάλλον αυτό αποτελούσε το φόντο των πρώτων του αφηγημάτων και ένα μεγάλο μέρος των κορυφαίων του μυθιστορημάτων. Εξαθλιωμένοι διανοούμενοι και άποροι αποτελούν κατά βάση τους ήρωες των έργων του. Έτσι, έρχεται και το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο “Οι φτωχοί”. Αυτή ήταν η αρχή μιας μεγάλης λογοτεχνικής φυσιογνωμίας……
“Ήταν ασυνήθιστος, ακραίος και αντιφατικός; Ναι, κοντά δύο αιώνες από τη γέννησή του, αυτό το γνωρίζουμε με βεβαιότητα. Ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι ήταν ένα σπάνιο κράμα ευαισθησίας και ιδιοφυΐας, χαρακτηριστικά που έθετε στην υπηρεσία ενός πληθωρικού ταλέντου. Ακραίος, έχοντας βιώσει ακραίες εμπειρίες, ο άνθρωπος στον οποίο η παγκόσμια λογοτεχνία οφείλει ορισμένους από τους πιο τραγικούς της ήρωες ήταν, πάνω απ’ όλα, ένας άνθρωπος της εποχής του. Ανθρωποι της εποχής του είναι και ο «Ηλίθιος» πρίγκιπας Μίσκιν και ο Σταυρόγκιν των «Δαιμονισμένων» και ο Ρασκόλνικοφ. Αλλά είναι και κάτι πολύ περισσότερο, εξηγεί ο Φρανκ, που έχει περάσει πολλά χρόνια από τη ζωή του ανάμεσά τους.” σύμφωνα με τον Τζόζεφ Φρανκ, που έγραψε ίσως την καλύτερη βιογραφία, που έχει γραφτεί ποτέ.
Η γνωριμία του αναγνώστη με τον συγγραφέα μέσα από τα δημιουργήματα του είναι άμεση, αληθινή και καταλυτική. Δε θα απαριθμήσω τα έργα του, απλά θα σας προτείνω να επιλέξετε ένα από αυτά ανάλογα με τα ενδιαφέροντα σας και είμαι σίγουρη ότι αυτό θα είναι απλά η αρχή της επαφής με το Ντοστογιέφσκι.
Πρόταση…..(για όσους έχουν μια κρυφή αγάπη στα “παιχνίδια”)
Φιόντορ Ντοστογιέφσκι – Ο παίχτης
Πιεζόμενος από τους δανειστές του αλλά και από τον εκδότη Στελόφσκι, ο Ντοστογιέφσκι γράφει μέσα σε λίγες εβδομάδες, τον Οκτώβριο του 1866 τον Παίκτη. Το μυθιστόρημα αυτό αποτέλεσε την αφορμή της γνωριμίας του Ντοστογιέφσκι με τη δεύτερη σύζυγό του, Άννα Γκριγκόριεβνα Σνίτκινα, η οποία στάθηκε πλάι του, στο ρόλο του φύλακα αγγέλου, μέχρι το τέλος της ζωής του.
Ο Παίκτης έχει αυτοβιογραφική βάση και περιλαμβάνει τις εμπειρίες του δημιουργού του από την εποχή του δεύτερου ταξιδιού του στο εξωτερικό, το 1863, στις γερμανικές λουτροπόλεις Βισμπάντεν και Χόμπουργκ, όπου ο Ντοστογιέφσκι γνώρισε τον κόσμο της ρουλέτας και του χαρτοπαίγνιου και γοητεύθηκε για ένα διάστημα από αυτόν. Στο πρόσωπο του βασικού ήρωα, του Αλεξέι Ιβάνοβιτς, αντανακλώνεται πολλές από τις ψυχολογικές δοκιμασίες που υπέστη τότε ο Ντοστογιέφσκι, ενώ στο χαρακτήρα της Πωλίνας αντανακλάται ο ψυχικός κόσμος της Πωλίνας Σουσλόβα, της τότε αγαπημένης του. Παράλληλα, στα πρόσωπα των υπόλοιπων ηρώων του, ο Ντοστογιέφσκι σατιρίζει με ιδιαίτερα έντονο τρόπο τα ήθη των Δυτικοευρωπαίων, ιδίως των Γάλλων, και τον ηθικό μαρασμό της Γαλλίας κατά την περίοδο της Δεύτερης Αυτοκρατορίας, ενώ τονίζει την ηθική υπεροχή των, έστω και ξεπεσμένων, Ρώσων ηρώων του απέναντί τους.
«… Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Ποτάπιτς, η γιαγιά έχασε εκείνη τη μέρα ενενήντα χιλιάδες ρούβλια, εκτός από τα λεφτά που είχε χάσει την προηγούμενη. Όλα της τα χρεόγραφα -ομολογίες των πέντε τοις εκατό, και τα λοιπά- εξαφανίστηκαν το ένα πίσω απ’ το άλλο. Απόρησα που κατάφερε να καθίσει εφτά οχτώ ώρες στην πολυθρόνα της δίχως να κουνηθεί σχεδόν καθόλου· αλλά αν πιστέψουμε τον Ποτάπιτς τρεις φορές είχε κερδίσει μεγάλα ποσά· παραδινόταν τότε σε μια καινούργια ελπίδα που δεν την άφηνε να φύγει απ’ τη ρουλέτα. Αλλωστε, οι παίχτες ξέρουν καλά ότι μπορεί κανείς να καθίσει και είκοσι τέσσερις ώρες στην ίδια θέση, με τα χαρτιά στα χέρια χωρίς να στρέψει ούτε τα μάτια του δεξιά ή αριστερά…»
Αλεξάνδρα…