Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της προστασίας της βιοποικιλότητας στην Ευρώπη, έχει λάβει μια σειρά μέτρων που αποσκοπούν στην ευαισθητοποίηση των κρατών μελών. Ήδη από το 1992, έχει θεσμοθετήσει το πρόγραμμα Natura 2000, ένα δίκτυο με αποστολή να συνδράμει στην διάσωση ειδών υπό εξαφάνιση και στην προστασία βιοτόπων. Έτσι, από το 2014 και εξής, πραγματοποιείται πανευρωπαϊκός διαγωνισμός με στόχο την ενημέρωση των πολιτών για περιβαλλοντικά ζητήματα. Στο διαγωνισμό του 2018, ανάμεσα στις 25 συμμετοχές που λαμβάνουν μέρος στο διαγωνισμό ξεχώρισαν και πέντε ελληνικές συμμετοχές.
- Η διάσωση του Ασπροπάρη γύπα
Η πρώτη υποψηφιότητα αφορά στη συνεργασία τριών ηπείρων, με σκοπό τη διάσωση του ασπροπάρη γύπα, είδος που στην επιστημονική κοινότητα είναι γνωστό και ως Neophron percnopterus. Αποτελεί το μόνο είδος γύπα, το οποίο είναι αποδημητικό. Το ταξίδι του πραγματοποιείται από τις χώρες της Αφρικής όπου διαχειμάζει (Νιγηρία, Αιθιοπία, Τσαντ) στις χώρες των Βαλκανίων μέσω της δυτικής Ασίας. Ωστόσο, το επιβλητικό αυτό πτηνό κινδυνεύει να εξαφανιστεί λόγω της ανθρώπινης παρέμβασης στους χώρους αναπαραγωγής και μετανάστευσης και κυρίως εξαιτίας των δηλητηριωδών δολωμάτων. Στην Ελλάδα, μάλιστα, σύμφωνα με τους ειδικούς, έχουν απομείνει μόνο πέντε ζεύγη γυπών, οι οποίοι αποτελούν σύμβολα κατατεθέν των Μετεώρων.
Σε ευρωπαϊκό έδαφός, τέσσερεις οργανισμοί, η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και η WWF, το βουλγαρικό σωματείο BSBP και η βρετανική RSPB ενώνουν τις δυνάμεις τους με ακόμη 14 χώρες ώστε να συμβάλλουν στη διάτρηση του είδους και να βελτιώσουν τις συνθήκες μετανάστευσης και αναπαραγωγής του είδους.
- Η συνύπαρξη ανθρώπου και αρκούδας τον 21ο αιώνα
Η επόμενη υποψηφιότητα προέρχεται από τον χώρο της Καστοριάς και σχετίζεται με τη δράση της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης Καλλιστώ. Στόχος της είναι η προστασία της καφέ αρκούδας και η ομαλή συμβίωση της με τον άνθρωπο. Η περιοχή της Καστοριάς αποτελεί φυσικό πέρασμα της αρκούδας και των μικρών της από και προς την οροσειρά της Πίνδου με κατεύθυνση τα Βαλκάνια. Η κατασκευή της Εγνατίας οδού έχει οδηγήσει σε σειρά αυτοκινητιστικών ατυχημάτων, που όμως έχουν μειωθεί αισθητά από το 2009 και έπειτα, καθώς η περιβαλλοντική αυτή οργάνωση με τη δράση της έχει περιφράξει τον αυτοκινητόδρομο, έχει τοποθετήσει ειδική σήμανση κατά μήκος του αυτοκινητοδρόμου και ενημερώνει τους κτηνοτρόφους για την προστασία των κοπαδιών τους και την εκτροφή ποιμενικών σκύλων. Επίσης, έχουν δημιουργηθεί ομάδες άμεσης παρέμβασης ώστε να σώζουν τις τραυματισμένες αρκούδες, όπως φαίνεται στο βίντεο.
- Το μονοπάτι της Στυμφαλίας: Ακολουθώντας τα βήματα του Ηρακλή σε ένα ταξίδι πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η λίμνη Στυμφαλία βρίσκεται στην ορεινή Κορινθία Πελοποννήσου. Η επιφάνεια της έχει έκταση 3,545 τετραγωνικά χιλιόμετρα και βάθος περίπου 3 μέτρα. Θεωρείται ένας ελώδης υγροβιότοπος με ευτροφική βλάστηση που φιλοξενεί πλήθος πτηνών και ενδημικών ψαριών. Η πλούσια χλωρίδα και πανίδα αναμειγνύεται με τον μύθο και την ιστορία. Η λίμνη της Στυμφαλίας είναι γνωστή από τον 6ο μύθο του Ηρακλή, ο οποίος όφειλε να κατατροπώσει τις Στυμφαλίδες όρνιθες. Πέρα όμως από το μύθο, τον 4ο αιώνα π. Χ. βόρεια της λίμνης είχε δημιουργηθεί η αρχαία πόλη Στύμφηλος, όπως μας πληροφορούν οι Παυσανίας και Στράβων. Τμήμα της αρχαίας πόλης έχει σήμερα ανακαλυφθεί. Η περιοχή που προστατεύεται από το δίκτυο Natura 2000, έχει συγκεντρώσει τα τελευταία δύο χρόνια περίπου 47.000 επισκέπτες.
- Δράση για την προστασία της μεσογειακής φώκιας
Γεγονός αποτελούν οι συχνοί τραυματισμοί ή θάνατοι της μεσογειακής φώκιας λόγω ανθρώπινης αμέλειας, αφού φώκιες συχνά πιάνονται στα δίχτυα των ψαράδων, ή υπεραλίευσης . Μια από τις μακροβιότερες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις στην Ελλάδα αποτελεί η MOm, η Εταιρεία για τη μελέτη και προστασία της Μεσογειακής φώκιας. Με ενεργό δράση τριάντα χρόνων έχει καταφέρει να κάνει καίριες παρεμβάσεις και να σώσει φώκιες οι οποίες βρισκόταν σε σοβαρό κίνδυνο. Με κατάλληλη φροντίδα και ιατρική παρέμβαση το 65% των περιπτώσεων κατάφερε να επιστρέψει ξανά στο φυσικό περιβάλλον. Επίσης, η δράση τους εκτείνεται και στην ενημέρωση των ψαράδων σε νησιά όπως η Κάρπαθος, η Γυάρος, η Αλόννησος, αλλά και μαθητών. Παράλληλα, μέσω εκστρατείας στα Μ.Μ.Ε. κατάφερε να κινητοποιήσει και τους δημόσιους φορείς με αποτέλεσμα να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός της μεσογειακής φώκιας στον ελληνικό χώρο.
- Διακρατική προσπάθεια ώστε να επιστρέψει το κιρκινέζι στη Βουλγαρία
Το κιρκινέζι (επιστημονική ονομασία Falco naumanni) ανήκει στην τάξη των Ιερακόμορφων και είναι αποδημητικό πτηνό, το οποίο από τις χώρες του Νότου μεταναστεύει στην Ευρώπη. Είναι ιδιαίτερα γνωστό λόγω του ανοιχτού χρώματος των ονύχων του. Κατασκευάζει τις φωλιές του σε παλαιά κτίρια, ψηλά καμπαναριά και στέγες σπιτιών. Το κιρκινέζι είναι εντομοφάγο με ιδιαίτερη προτίμηση στις ακρίδες βοηθώντας με αυτόν τον τρόπο τις γεωργικές καλλιέργειες. Στην Ευρώπη ο αριθμός του συνεχώς μειώνεται λόγω της λαθροθηρίας για ταρίχευση, στην καταστροφή των βιοτόπων και στην αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων. Στη Βουλγαρία αυτό το είδος γερακιού έχει εκλείψει, όχι όμως οριστικά. Η σύμπραξη ειδικών από την Ελλάδα, την Τουρκία, τη Βουλγαρία και τη Γερμανία έχει στόχο να δημιουργήσει καλύτερες συνθήκες στη βαλκανική χώρα, ώστε να μπορέσει να δεχτεί στους κόλπους της αυτό το είδος γερακιού, παρακολουθώντας την πορεία τους και κατασκευάζοντας ειδικές φωλιές ώστε να αυξηθεί σταδιακά ο αριθμός των αποικιών τους.
Η απονομή των βραβείων θα πραγματοποιηθεί στις 17 Μαΐου 2018 στις Βρυξέλες, όπου και θα βραβευθεί η προσπάθεια που απέσπασε τις περισσότερες ψήφους από το κοινό. Στο μεταξύ, μπορείτε να δείτε το σύνολο των συμμετοχών και να ψηφίσετε στην επίσημη σελίδα του δικτύου Natura 2000. (http://natura2000award-application.eu/finalists)
Ρία Ροροπούλου