Μάνα: μια διαφορετική προσέγγιση

Ένα κυριακάτικο πρωινό με βρήκε καθισμένη στον καναπέ  να εναλλάσσω για κάμποση ώρα τα κανάλια της τηλεόρασης. Έψαχνα  να  βρω κάτι να τραβήξει  την προσοχή μου. Λίγο πριν τα παρατήσω,  ένα πρόγραμμα με θεματική ενότητα «Σχέσεις  Γονέων και  Παιδιών: Ο δεσμός με τη μητέρα» μόλις άρχιζε και μου φάνηκε άκρως δελεαστικό.

Ήμουν απόλυτα συγκεντρωμένη και συντονισμένη στη ροή του θέματος. Οι απόψεις  που εκφράζονταν  από παρουσιαστές  και προσκεκλημένους  ήταν ποικίλες και  οι τοποθετήσεις ήταν ιδιαίτερα  ενδιαφέρουσες.  Άλλοτε διατυπώνονταν με ένταση και άλλοτε με χαμηλότερους τόνους, ενδεχομένως ανάλογα με το πόσο προσωπικά ήταν τα βιώματα των ομιλητών.

Παρόλη την αντιπαράθεση μεταξύ τους όλοι κατέληξαν στο συμπέρασμα «πως η σχέση των παιδιών με τη μητέρα είναι  ανιδιοτελής, ουσιαστική, μοναδική, ηθική και υποστηρικτική».  Όλοι  ανεξαιρέτως  μιλούσαν  με ενθουσιασμό για τα προτερήματά της παρουσιάζοντάς τα με τέτοιο μεθυστικά,  ιδανικό τρόπο που ειλικρινά  ομολογώ πως είχα εντυπωσιαστεί με την τόση εξιδανίκευση.  

Μάνα: μια διαφορετική προσέγγιση
Αμέσως σκέφτηκα  τι συναισθήματα  θα δημιουργούσε  αυτή η συζήτηση σε εκείνα τα παιδιά, τους ανθρώπους  που μεγάλωσαν χωρίς την παρουσία της. Εγκαταλελλημένοι σε πόρτες σπιτιών, σε κάδους. Παραδομένοι  σε  ιδρύματα και αναμορφωτήρια . Εκείνους που την έχασαν πριν τη γνωρίσουν. Πόσο θα ήθελαν τις στιγμές μαζί της ακόμα κι αν ξέφευγε  η έννοια της από το πρότυπο.

Λίγη ώρα αργότερα αναρωτήθηκα πως  θα ένιωθαν  και εκείνοι που  ενώ δημιούργησαν  δεσμό με τη μητέρα τους –αυτόν τον «νοητό» ομφάλιο λώρο – έχασαν στην  πορεία  την  επαφή μαζί  της. Σαν το χάσμα που γίνεται αγεφύρωτο στο χρόνο.  Ήμουν σχεδόν σίγουρη πως , αν παρακολουθούσαν, θα διέκριναν το τραύμα που τους άφησε η σχέση αυτή.  Ίσως ένα ενδόμυχο «γέλιο» να αναφαίνονταν, στο άκουσμα του εγκωμίου.

Τι αντίκτυπο θα είχε στη εξέλιξη της προσωπικότητάς τους, η απουσία της από τα απλά και καθημερινά;
Πόσες  φορές  θα παρέμενε άπραγη στις σημαντικές  για τη ζωή τους αποφάσεις;
Η αγάπη της δεν  στηρίζεται μόνο στα υλικά αγαθά και κάποια υποτυπώδη φροντίδα αλλά σε βαθύτερους  σκοπούς.

Τα λόγια των παρουσιαστών και των καλεσμένων ήταν πράγματι  ενδιαφέροντα.  Οι προβληματισμοί μου δεν άργησαν να πάρουν θέση. Με  έσπρωχναν στο να θέλω να μάθω «Ποια είναι τελικά η σωστή ιδιότητα της μητέρας;».   Η κοινή λογική πρόσταζε  πως είναι εκείνη που στηρίζει ηθικά το παιδί,  που το ενθαρρύνει και εκείνο εμπιστεύεται τα βήματά του,  εκείνη που δεν το συγκρίνει με τις δικές της επιλογές αλλά κατανοεί την μοναδικότητα του παιδιού,  που βρίσκει πάντα τον τρόπο να διορθώνει διαφορές  και διαπληκτισμούς.

Η θεματική  ενότητα  έφτανε  στο τέλος της.  Κάτι με ωθούσε να ψάξω όμως και στοιχεία που να παραπέμπουν  σε μια  εναλλακτική άποψη  των  όσων  προβάλλονταν με τόση θέρμη.  Οι αναρτήσεις στους διαδικτυακούς ιστό τόπους είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς τα άρθρα, οι δηλώσεις και τα κείμενα ήταν  γεμάτα απογοήτευση, αγανάκτηση και παράπονο για τη μητέρα

Τα  άτομα που συστήνονταν  και εξιστορούσαν την δική τους βιωματική εμπειρία φαίνεται να μην είχαν αίσθημα ενοχής στα λόγια τους. Διαβάζοντας προσηλωμένη συνειδητοποιούσα πως τελικά η Ηθική Αξία δεν είναι απλά να τιμάς τη μάνα σου και τον πατέρα σου-όπως λέει και μια από τις 10 εντολές-επειδή σου έδωσαν ζωή. Ηθική Αξία είναι να λύνεις το «γόρδιο δεσμό» όταν η σχέση με τους γονείς  σου είναι προβληματική.  Να  μην γίνεσαι σκιά στη σκιά τους. Να φεύγεις όταν νιώθεις συναισθηματικά ανούσιος.

Ας μην ξεχνάμε  πως στον κόσμο μας υπάρχουν άνθρωποι- παιδιά και ενήλικες-που παλεύουν μόνοι τους  με  ή  χωρίς υποβοηθούμενο οικογενειακό πρότυπο.  Εκείνοι δεν ξέρουν την  ηθική της κοινωνίας  που προστάζει  σθεναρά πως «Μάνα είναι μόνο μια» ή «Μάνα σου είναι, βάλε νερό στο κρασί σου».  Γνωρίζουν μόνο πως το  προνόμιο που τους χαρίζει η ζωή είναι  η ζεστασιά και η στήριξη μέσω εκείνης της ομάδας  που λέγεται  “Φίλοι”.  Οι άνθρωποι που διαλέγοντάς τους  γίνονται  η καλύτερη οικογένεια, καλύπτοντας τις πιο ευαίσθητες συναισθηματικές ανάγκες.

Αυτή η τελειότητα,  η  ωραιοποίηση καθιστούν την εξιδανίκευση  «ανήμπορη» ως θεωρία.  Οι σχέσεις μεταξύ των ατόμων δεν είναι δεδομένες  όπως εύστοχα μας παρουσιάζονται.  Οι σχέσεις , ειδικότερα με τους γονείς-είτε είναι μητέρα είτε είναι πατέρας- είναι  μια καθημερινή  προσπάθεια  γεμάτη ειλικρίνεια, διάλογο και εμπιστοσύνη.

Ας κοιτάξουμε λίγο έξω από τις συνηθισμένες νόρμες.  Η  σχέση μάνας-παιδιού  θα πρέπει να αναλύεται και να εκτίθεται  αφού εξεταστούν  πρώτα όλα τα ενδεχόμενα  πριν διαμορφωθεί μια  στάση  «μυθοποίησης» . Διαβάζοντας, ακούγοντας  και ανακαλύπτοντας  σκέψεις  που  είχαν ανάγκη να ακουστούν δυνατά  οι απορίες  μου  έγιναν εντονότερες  και  περισσότερες.  «Γιατί  να μην ακούγεται  και η αντίθετη γνώμη;» σκέφτηκα και έκλεισα την τηλεόραση.

Μαριαλένα Βιλλιώτη.