Μάρτυρες της βίας

Στην αρχή ήταν το χάος.
Μετά γεννήθηκα εγώ, μονάχος, σ’ ένα κόσμο ραγισμένο
μ’ έναν κουρελιασμένο Θεό που γύριζε από πόρτα σε πόρτα
ζητιανεύοντας την ύπαρξή του.
Ύστερα γίναμε ξαφνικά δυό…

Τ. Λειβαδίτης
φιληθήκαμε
Κι άρχισε να σκοτώνει ο ένας τον άλλον

Έρχονται ορισμένες φορές που τα γεγονότα τα οποία καλείσαι να ζήσεις  σε κατακλύζουν και που τα λόγια δεν αρκούν για να περιγράψουν το μέγεθος της καταστροφής.  Εκρήξεις βίας κάνουν την εμφάνιση τους σε παγκόσμια κλίμακα, αποδεικνύοντας πως ο δυτικός πολιτισμός είναι «τρωτός» και πως εύκολα η ανθρώπινη ζωή περνά στην ανυπαρξία.

violence education

Η βία εντοπίζεται παντού γύρω μας, μέσα σε κάθε είδους θέαμα, στα παιχνίδια ακόμη και στους στίχους των τραγουδιών, σε τέτοιο σημείο, που εύκολα θα συμπεραίναμε πως βρισκόμαστε εθισμένοι σε αυτή. Η ρητορική του μίσους εισέρχεται στα κύτταρα μας, διαποτίζει την ψυχή μας σχεδόν ανεπαίσθητα και φυσιολογικά. Ας σκεφτούμε απλώς πόσες φορές αλλάξαμε κανάλι, μόνο και μόνο επειδή η δράση και το αιματοκύλισμα δεν ήταν αρκετά. Όταν, όμως, συμβαίνουν ακραία περιστατικά, όπως για παράδειγμα ένα τρομοκρατικό χτύπημα, ο ανυποψίαστος θεατής μετατρέπεται σε έναν μάρτυρα μιας ταινίας, οι πρωταγωνιστές της οποίας είναι αληθινοί άνθρωποι. Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι πως η βία αυτή είναι τυφλή και αμείλικτη. Δεν γνωρίζει σύνορα, εθνικότητα, φύλο ή ηλικία. Τα θύματα της είναι ανυποψίαστα και αθώα, που απλώς βρέθηκαν στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή. Πρόσωπα που μπλέχτηκαν σε έναν ατέρμονα κύκλο αίματος.

Ο κάθε πολίτης παρατηρεί βουβά και μουδιασμένα, ανίκανος να αντιδράσει, να καταστείλει, να σώσει. Και εκεί που ο χρόνος και η προστασία της πολύχρωμης οθόνης γιατρεύουν την  ταραγμένη του ψυχή, ξανά ένα ακόμη χτύπημα, πιο σφοδρό και πιο αμείλικτο, έρχεται να ανοίξει τις παλιές πληγές. Ο πλανήτης εκπαιδεύεται σε μια νέας μορφής τρομολαγνεία και η ανθρώπινη εφευρετικότητα επιδίδεται σε νέες προσπάθειες να γίνει πιο καταστροφική.

Παρατηρώντας τις πάμπολλες επιθέσεις των τελευταίων χρόνων, τις πολεμικές συγκρούσεις και τα πρωτοφανή ξεσπάσματα, καταλαβαίνει κανείς πόσο εύθραυστη είναι η ισορροπία, πώς υπονομεύεται η δημοκρατία… Έχουμε πολλά να χάσουμε. Η ανθρωπότητα βυθίζεται σε μια δίνη ανασφάλειας και φόβου, ενώ η ελευθερία δίνει στη θέση της στην αυταρχικότητα στο όνομα της προστασίας. Η καθημερινή ζωή διαταράσσεται, οι συγκοινωνίες διακόπτονται, ο άνθρωπος γίνεται μισαλλόδοξος και φιλύποπτος. Δεν είναι τυχαίο πως ακόμη και στις πιο προοδευτικές χώρες, οι συντηρητικές φωνές  που έχουν ως σύνθημα τη ρητορική του μίσους, αυξάνουν τα ποσοστά τους και τις πολιτικές τους έδρες.

Στη βία δεν ενυπάρχει λογική, παρά μόνο φόβος. Και ο θύτης είναι αυτός που κυρίως φοβάται. Φοβάται  τη δύση που ξέχασε (η ποτέ δεν κατανόησε) ότι υπάρχει και άλλος κόσμος πέρα από τον εγωκεντρικό της εαυτό. Επιβίωσε μέσα στη φτώχεια και την παρακμή, είδε την χώρα του να γίνεται αντικείμενο στείρας εκμετάλλευσης των πλουτοπαραγωγικών πηγών της. Ανατράφηκε με την ιδέα ότι ο προοδευτικός πολίτης του δυτικού κόσμου είναι η πηγή όλων των κακών και όχι η έλλειψη παιδείας και ανθρωπισμού. Ο θύτης είναι αδύναμος, ολότελα χειραγωγούμενος από πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες και δυνάστες που ποδοπατούν την σκέψη του και κονιορτοποιούν την υγιή προσωπικότητα. Και ας μην γελιόμαστε. Καμιά θρησκεία, τουλάχιστον στο θεωρητικό της υπόβαθρό, δεν προάγει την καταστροφή. Τα λόγια και τα νοήματα εύκολα παραλλάσσονται στο βωμό της ιδιοτέλειας και του συμφέροντος.  Όπως άλλωστε έχει ειπωθεί κατά διάφορους σκοτεινούς καιρούς, για να μισείς τον άλλο, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να μισείς τον εαυτό σου.

Κι εμείς, φορτωμένοι με τις δικές μας προσωπικές πληγές, ανησυχούμε όχι μόνο για οικείους και φίλους που ζουν μακριά, σε περιοχές υψηλού κινδύνου. Ανησυχούμε για το ολισθηρό μέλλον τις ανθρωπότητας. Ανησυχούμε για το βλέμμα που σκοτεινιάζει, για το πρόσωπο που αποστρέφεται την αλήθεια, για τον ίδιο τον άνθρωπο και την ψυχή του που χάνεται. Πόσο πόνο, άλλωστε, να αντέξει;

Ρια Ροροπούλου