Αγάπη για γνώση

Δυστυχώς, η σημερινή επικρατούσα άποψη σχετικά με το σχολείο είναι οτι πρόκειται για ένα κακής δομικής κατάστασης κτίριο μέσα στο οποίο εργάζονται άνθρωποι με συμπλεγματικά σύνδρομα. Εντάξει, ενδεχομένως να είμαι κάπως υπερβολική, αλλά σε γενικές γραμμές έτσι δεν είναι; Κάποια σχολεία είναι ακατάλληλα, κάποιοι εκπαιδευτικοί δεν κάνουν σωστά τη δουλεία τους και κάποιοι γονείς που υπερβαίνουν τα εσκαμμένα και φέρουν άποψη επί πάντως επιστητού! Κάποιος, κάπου, κάποτε ……. και ένα κράτος που κάθε χρόνο αλλάζει εκπαιδευτικό σύστημα, έτσι για να μη βαριόμαστε!
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Το σχολείο είναι η δεύτερη βαθμίδα κοινωνικοποίησης ενός παιδιού ( το πρώτο είναι η οικογένεια). Εκεί μαθαίνει να συμβιώνει , να συνεργάζεται και να επικοινωνεί με τους συμμαθητές του. Πρόκειται για μια μικρογραφία της κοινωνίας μέσα στην οποία θα κληθεί να ζήσει ένα παιδί. Άρα, δεν είναι δυνατό να χαρακτηρίζεται ένα σχολείο ως φυλακή του παιδιού ( το έχω δει σε σύνθημα έξω από ένα σχολείο της περιοχής μου) μιας ακόμη κι αν δεν είναι καλός μαθητής/καλή  ( με την έννοια των υποχρεώσεων στα μαθήματα) , στο σχολείο μαθαίνει να κοινωνικοποιείται και να ζει αρμονικά σε ένα σύνολο.

Για άλλη μια φορά θα πω δυστυχώς, καθώς μετά λύπης μου αντιλαμβάνομαι ότι μερικά παιδιά έχουν αρνητική αντίληψη για τη γνώση. Για να αποκτήσει κάνεις γνώση πρέπει να πάει στο σχολείο ( καλά μέχρι εδώ) και σχολείο σημαίνει διάβασμα και ασκήσεις…..πολλές ασκήσεις….κάτι το οποίο δεν ευχαριστεί κανένα παιδί. Για το λόγο αυτό τα περισσότερα παιδιά είναι αρνητικά διατεθειμένα απέναντι στη γνώση. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει ή δεν θα έπρεπε να ισχύει.

Θεωρώ πως όλα θα ήταν πολύ καλυτέρα αν το κράτος άφηνε τους εκπαιδευτικούς να κάνουν τη δουλεία τους: να διδάξουν και να παιδαγωγήσουν! Η χώρα μας έχει ένα εκπαιδευτικό σύστημα που κάθε άλλο παρά γνώση παρέχει. Την ουσιαστική γνώση δεν την μαθαίνεις την ανακαλύπτεις. Σε κάποια από τα βιβλία του δημοτικού και του γυμνασίου γίνεται μια προσπάθεια ( όχι και τόσο επιτυχημένη κατά τη γνώμη μου) να προαχθεί ή ανακάλυψη της γνώσης από τους ίδιους τους μαθητές υπό την καθοδήγηση του δασκάλου ή του καθηγητή. Πως όμως μπορεί να επιτευχθεί αυτό μέσα σε 45 λεπτά σε ένα ανομοιογενές τμήμα με 20- 25 παιδιά; Στο ερώτημα αυτό καλείται να απαντήσει με πράξεις ο ίδιος ο δάσκαλος / καθηγητής καθώς η αντιμετώπιση μιας τέτοιας κατάστασης επαφίεται στην ικανότητα του να διαχειρίζεται τέτοιου είδους καταστάσεις ( το υπουργείο μόνο εντολές δίνει, δεν “ξέρει” πως να λύνει τα προβλήματα).

Ένα παιδί θα αγαπήσει τη γνώση όταν βεβαιωθεί πως δεν είναι αναγκαστική! Ως ενήλικες έχουμε υποχρέωση να φροντίσουμε για τη διεύρυνση του γνωστικού ορίζοντα παιδιών και εφήβων με τρόπο όχι καταπιεστικό αλλά με έναν τρόπο που να παρουσιάζει την απόκτηση της γνώσης ως φυσικό επακόλουθο της έρευνας και της παρατήρησης. Για να γίνω κατανοητή θα σας παραθέσω ένα παράδειγμα: Βλέπουμε με το παιδί μας τηλεόραση και ακούμε την εξής φράση στις ειδήσεις : ” Ο πυροσβέστης παρενέβη την κατάλληλη στιγμή και ως από μηχανής θεός απεγκλώβισε τη νεαρή μητέρα και το 3χρονο κοριτσάκι της από το πλημμυρισμένο τους αυτοκίνητο το οποίο είχε παρασυρθεί από τον ορμητικό χείμαρρο”. Στεκόμαστε στη έκφραση “ως από μηχανής θεός”. Το παιδί ίσως μας ρωτήσει τι σημαίνει αυτή η έκφραση ή εάν δεν μας ρωτήσει μπορούμε να του κεντρίσουμε εμείς το ενδιαφέρον και να το παροτρύνουμε να ψάξουμε μαζί σε μια εγκυκλοπαίδεια ή στο ιντερνέτ και να βρούμε τι σημαίνει η έκφραση αυτή, πως και γιατί την χρησιμοποιούμε. Ξεκινώντας από αυτό το ερέθισμα, το παιδί θα ανακαλύψει το αρχαίο θέατρο και υπό τη δική μας διακριτική καθοδήγηση μπορεί να ψάξει και να ανακαλύψει πράγματα τα οποία έως τη στιγμή εκείνη αγνοούσε. Αργότερα επισκέπτονταν ένα θέατρο είτε οικογενειακώς είτε με μια σχολική εκδρομή θα αναγνωρίσει και θυμηθεί όσα έψαξε και βρήκε μόνο του.

Τελειώνοντας θα ήθελα να επισημάνω πως η απόκτηση της γνώσης δεν έχει ηλικία. Κανένα παιδί δεν είναι μικρό για να μάθει πράγματα, αρκεί να τα μάθει με το σωστό για την ηλικία του τρόπο. Τα νήπια μπορούν να μαθαίνουν μέσω των παιχνιδιών και των εικόνων ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά που γνωρίζουν να γράφουν και να διαβάσουν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις εγκυκλοπαίδειες, τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές ή τα tablets τους. Ας διαθέσουμε λοιπόν κι εμείς περισσότερο χρόνο στα παιδιά μας βοηθώντας τα στην απόκτηση γνώσεων κι ας τα βοηθήσουμε με αυτόν τον τρόπο να αγαπήσουν το σχολείο με όλα τα ελαττώματα του. Είναι το σχολείο τους η κοινωνία τους. Ας τα βοηθήσουμε να την κάνουν καλύτερη και που ξέρετε ίσως είναι αυτό ένα βήμα για να καλυτερεύσει και η δική μας κοινωνία των “μεγάλων”.

A.Λ