Ένα μιούζικαλ για όσους μισούν τα μιούζικαλ!
Μιλώντας κανείς για μιούζικαλ τη χρονιά που μας πέρασε, δεν μπορεί να εννοεί άλλη μουσικοχορευτική παράσταση πέρα από το Hamilton (www.hamiltonbroadway.com), που αφηγείται τη μυθιστορηματική και ταραχώδη ζωή του Αλεξάντερ Χάμιλτον, αναμορφωτή της αμερικανικής οικονομίας σε ρυθμούς χιπ-χοπ. Τα νούμερα μιλούν από μόνα τους. Δικαιωματικά το 2015 συγκέντρωσε 27 βραβεία, με αποκορύφωμα τα 11 κορυφαία βραβεία θεάτρου (Tony Awards) που απέσπασε το 2016 μαζί με το Grammy καλύτερου μουσικού θεατρικού άλμπουμ και το βραβείο Πούλιτζερ, σπάζοντας όλα τα ρεκόρ.
Η παράσταση έκανε το ντεμπούτο της το Φεβρουάριο του 2015 στη Νέα Υόρκη, στο The Public Theatre. Την πρώτη κιόλας νύχτα, τα εισιτήρια εξαντλήθηκαν αμέσως, ενώ εφτακόσια περίπου άτομα περίμεναν έξω από το θέατρο μήπως το όνομα τους κληρωθεί και αποκτήσουν τελικά το πολυπόθητο εισιτήριο των 10 δολαρίων. Έξι μήνες αργότερα, η παράσταση μεταφέρθηκε στο Broadway, λαμβάνοντας διθυραμβικές κριτικές. Τα εισιτήρια εξαντλήθηκαν αμέσως, με τις τιμές να κυμαίνονται από 400 έως 4.000 δολάρια! Για να μην μείνει κανείς παραπονεμένος, καθιερώθηκε η καινοτομία πριν από την παράσταση να δίνονται άλλες μικρότερες που περιλάμβαναν εκπλήξεις για τους θεατές. Η φρενίτιδα ενθουσιασμού στην Αμερική σύντομα εξαπλώθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο. Στα κοινωνικά δίκτυα η πρωτοτυπία αυτή έγινε γνωστή με το προσωνύμιο #HAM4HAM, επιτρέποντας σε λάτρεις απ’ όλον τον κόσμο να μπουν στα ενδότερα και να ανακαλύψουν στιγμιότυπα από τα παρασκήνια, αφού η δημοσίευση υλικού ή μέρους της παράστασης αποκλείεται για λόγους πνευματικών δικαιωμάτων.
Η πλοκή
Το δίπρακτο μιούζικαλ μας μεταφέρει στην προεπαναστατική Αμερική, εξετάζοντας την ανέλιξη του Αλεξάντερ Χάμιλτον από ένα εγκαταλελειμμένο και άμοιρο ορφανό παιδί σε έναν από τους ιδρυτικούς πατέρες της Αμερικής. Κορυφαία στιγμιότυπα της ζωής του (όπως η μετοίκηση του από την Καραϊβική στη Νέα Υόρκη, η συμμετοχή του στην Αμερικανική Επανάσταση, η γνωριμία του με τον Washington, η αγγλική και γαλλική εμπλοκή, η ψήφιση του Αμερικανικού συντάγματος, η ανάληψη της ηγεσίας του θησαυροφυλακίου του κράτους) βαδίζουν παράλληλα με την πορεία της Αμερικής ως ανεξάρτητου κράτους. Ειδικότερα, στη δεύτερη πράξη παρακολουθούμε την παράτολμη και επιτυχημένη πολιτική του στον τομέα των οικονομικών και τις διαμάχες του με τους πολιτικούς αντιπάλους, οι οποίοι τον διαβάλλουν με λοιδορίες κατά τις προσωπικής του ζωής.
Πράγματι, μέσω του Χάμιλτον η αμερικανική ιστορία γνωρίζει ίσως το πρώτο από τα πολλά ερωτικά σκάνδαλα στο χώρο της πολιτικής. Ο ίδιος ήταν παντρεμένος με την Elizabeth Schuyler, με την οποία είχε αποκτήσει οκτώ παιδιά. Κατά τη διάρκεια του γάμου τους, διατηρούσε αλληλογραφία και με τις δύο αδερφές της συζύγου του, ιδιαίτερα με τη μεγαλύτερη. Παρόλο που οι επιστολές που ανταλλάσσονταν με την τελευταία ξέφευγαν από το επίπεδο του συγγενικού ενδιαφέροντος, οι περισσότεροι ιστορικοί απορρίπτουν το ενδεχόμενο απιστίας. Το πραγματικό όμως σκάνδαλο προήλθε με το ειδύλλιο του με την εξίσου παντρεμένη Maria Reynolds. Καταφεύγοντας σε εκείνον με την πρόφαση ότι ο νόμιμος σύζυγος της την έχει εγκαταλείψει, η 24-χρονη τον γοητεύει και τον πείθει να τη στηρίξει οικονομικά. Για δύο περίπου χρόνια, ο Χάμιλτον εμπλέκεται σε σκάνδαλο εκβιασμού, καθώς η αγαπημένη του και ο σύζυγός της σφραγίζουν τη σιωπή τους αποσπώντας του χρηματικά ποσά που όμως προέρχονται από κονδύλια του επαναστατικού αγώνα! Όταν η έλλειψη αυτή αποκαλύπτεται, ο Χάμιλτον κατηγορείται για διαφθορά και υπεξαίρεση και αναγκάζεται να παραδεχθεί την παράνομη αυτή σχέση.
Ο θάνατος του διακεκριμένου πολιτικού ήταν εξίσου εντυπωσιακός με την περίπλοκη ζωή του. Τον Ιούλιο του 1804 μονομάχησε με τον μεγαλύτερο πολιτικό του αντίπαλο Aaron Burr, ο οποίος τον τραυμάτισε θανάσιμα, αφού ο Burr, αντιπρόεδρος της τότε κυβέρνησης Jefferson, τον προκάλεσε σε μονομαχία ως αποκορύφωμα της μακρόχρονης πολιτικής τους σύγκρουσης. Παραδόξως, σε ένα παιχνίδι της μοίρας, λίγα χρόνια νωρίτερα, ο πρωτότοκος γιός του Χάμιλτον, σκοτώθηκε επίσης σε μονομαχία υπερασπιζόμενος την τιμή του πατέρα του.
Συντελεστές και Απήχηση
Η παράσταση αυτή οφείλει την ύπαρξη και την επιτυχία της σε έναν κυρίως καλλιτέχνη, τον Lin-Manuel Miranda, που αποτέλεσε την ψυχή του έργου. Όταν το 2008 διάβασε για πρώτη φορά τη βιογραφία του Χάμιλτον από τον γνωστό βιογράφο Ron Chernow, αμέσως συνέλαβε την ιδέα να δημιουργήσει ένα σύγχρονο μιούζικαλ. Συνέθεσε εκείνος τη μουσική αναμειγνύοντας διάφορα είδη (χιπ-χοπ, τζαζ, R&B κ.α.), έγραψε το αντίστοιχο βιβλίο και το σενάριο της παράστασης. Η όλη προσπάθεια μέχρι την πρεμιέρα διήρκησε περίπου επτά ολόκληρα χρόνια. Μια πρώτη δόση όμως το κοινό πήρε το 2009, όταν ο Miranda παρουσίασε για πρώτη φορά μια πρώιμη όψη του κειμένου μπροστά στον τότε πρόεδρο Ομπάμα και άλλους εξέχοντες παρευρισκομένους.
Καταγόμενος ο ίδιος ο Miranda από οικογένεια μεταναστών από το Πουέρτο Ρίκο και μεγαλωμένος σε πολυπολιτισμικό περιβάλλον, θέλησε να μεταφέρει την εικόνα αυτή και στη σκηνή. Το κείμενο είναι γεμάτο με αναφορές στα δικαιώματα των μεταναστών, τους αγώνες για ελευθερία, τις κοινωνικές ανισότητες, τη θέση της γυναίκας, ζητήματα τόσο επίκαιρα αλλά και τόσο διαχρονικά. Το ίδιο επίκαιρο ήταν και το θέμα της προηγούμενης του παράστασης In the Heights, η οποία είχε ως θέμα της τη ζωή των μεταναστών στην Αμερική και που εξίσου επαινέθηκε από κοινό και βραβεύτηκε από κριτικούς.
Στην προσπάθεια του να ενσαρκώσει τον γνωστό πολιτικό, πλαισιώνεται από ομάδα που αποτελείται από 35 ηθοποιούς και χορευτές διαφορετικών εθνικοτήτων που καλούνται να παίξουν περισσότερους από έναν ρόλους. Στο πλευρό του επίσης υπάρχει δημιουργική/καλλιτεχνική ομάδα που αποτελείται από εικοσι-έξι ακόμη μέλη, διακεκριμένα στο χώρο τους. Σύμβουλος της παράστασης για ιστορικά θέματα δεν είναι άλλος από τον βιογράφο Rob Chernow.
Το εγχείρημα του Miranda διόλου εύκολο δεν ήταν. Κατάφερε να αναβιώσει το ενδιαφέρον για το ιστορικό παρελθόν και να προσδώσει μια νέα νότα στο κλασικό μιούζικαλ. Δεν είναι τυχαίο πως η παράσταση έχει τεράστια απήχηση σε όλες τις ηλικίες, στα κοινωνικά δίκτυα, σε διάσημα πρόσωπα, αλλά και σε μαθητές οι οποίοι εμπνεόμενοι από την παράσταση, ανεβάζουν δικά τους έργα και ανακαλύπτουν τα ιστορικά πρόσωπα από άλλη οπτική γωνία. Μάλιστα η τελευταία παράσταση που έδωσε ο Miranda ως Αλεξάντερ Χάμιλτον αποθεώθηκε, ενώ οι τιμές των εισιτηρίων άγγιξαν το ρεκόρ των 10.000 δολαρίων.
Η διαμάχη με τον νέο πρόεδρο
Όταν τον Νοέμβριο του προηγούμενου χρόνου ο εκλεγμένος αντιπρόεδρος της νεοεκλεγείσας κυβέρνησης Τραμπ, Mike Pence, θέλησε να παρακολουθήσει την παράσταση, οι συντελεστές από τη σκηνή του απηύθυναν έκκληση να σεβαστεί τη διαφορετικότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο ίδιος αντέδρασε θετικά επαινώντας την παράσταση, ωστόσο, η πράξη των ηθοποιών εξόργισε τον νέο πρόεδρο που υποτίμησε το έργο και απαίτησε να ζητηθεί συγγνώμη. Έτσι, ξεκίνησε μια σειρά αντιδράσεων και συζητήσεων με μαζικό χαρακτήρα, που για μια ακόμη φορά αποδεικνύουν πως η τέχνη μπορεί να γίνει φορέας πολιτικού προβληματισμού.
Εν τέλει, το μιούζικαλ έχει να διανύσει μεγάλη πορεία ακόμη. Για το 2017 έχουν προγραμματιστεί παραστάσεις πέρα από τη Νέα Υόρκη στο Λονδίνο και στο Σικάγο, ενώ ταυτόχρονα προετοιμάζεται και περιοδεία σε ολόκληρη την Αμερική. Το μόνο βέβαιο είναι πως το πρωτοποριακό μιούζικαλ θα κατακτήσει τη δική του θέση στο χώρο της ιστορίας.
Ρία Ροροπούλου