Το όνομα του ανθρώπου που μπήκε πρώτος σε τροχιά γύρω από τη γη είναι Γιούρι Αλεξέγιεβιτς Γκαγκάριν και σήμερα 55 χρόνια μετά, οι πληροφορίες που έφερε πίσω μαζί του εξακολουθούν να είναι ανεκτίμητες…
Ο ίδιος το πρώτο μήνυμα που μετέφερε, γνωρίζοντας πως οι πιθανότητες επιβίωσής του ήταν λιγότερες από 5%, ήταν το πόσο όμορφη ήταν η γη από ψηλά…
Γεννημένος σε ένα χωριό δυτικά της Μόσχας ξεκίνησε σε μικρή ηλικία να κάνει μαθήματα πιλότου στον ελεύθερο χρόνο του με τον εκπαιδευτή του-διακρίνοντας το ταλέντο του-να τον συστήνει στην Πολεμική Αεροπορία όπου και ξεχώρισε ακόμα περισσότερο για την πειθαρχία του κατά την διάρκεια των πτήσεων. Το 1955 μπαίνει στην σχολή πιλότων του Όρενμπουργκ και δύο χρόνια αργότερα υπηρετεί στον Βόρειο Στόλο πετώντας σε εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες καθημερινά.
Στα τέλη του 1959 υπέβαλε αίτηση για το πρώτο πρόγραμμα εκπαίδευσης κοσμοναυτών όπου και φοίτησε για λίγο καιρό μέχρι που επιλέχθηκε μέσα σε πολλούς έμπειρους πιλότους για την πρώτη επανδρωμένη διαστημική αποστολή στο διάστημα. Η διαδικασία επιλογής δεν ήταν καθόλου εύκολη αφού κάθε υποψήφιος ήταν υποχρεωμένος να αντεπεξέλθει σε ψυχολογικές πιέσεις και να περάσει επιτυχώς από πολλές δοκιμασίες που περιλάμβαναν σκοτεινά δωμάτια και απομόνωση για ημέρες. Οι τελικοί δύο υποψήφιοι ήταν ο Γιούρι Γκαγκάριν και ο Γκέρμαν Τίτωφ και οι δύο με μικρό ανάστημα-αφού το μέγεθος της κάψουλας του διαστημικού αεροσκάφους Βοστόκ 1 δεν επέτρεπε κάτι διαφορετικό- .
Το ταξίδι είχε οριστεί για τις 12 Απριλίου, Τετάρτη του Πάσχα του έτους 1961 με αναμενόμενη διάρκεια 1 ώρα και 45 λεπτά σε ταχύτητα 24.700 χλμ ανά ώρα. Για την αποστολή αυτοκτονίας επιλέχθηκε τελικά ο Γιούρι με εφεδρικό πιλότο τον Γκέρμαν. Το σωματικό επιτελείο μάλιστα, τον προήγαγε όσο ήταν στο διάστημα, σε Ταγματάρχη – για την περίπτωση που δεν γυρνούσε- ενώ είχαν ήδη ετοιμαστεί και δελτία τύπου. Η άγνωστη συμπεριφορά του ανθρώπινου σώματος σε τροχιά διαφορετική από της γης ανάγκασαν του τεχνικούς πίσω στη γη να αναλάβουν εξ ολοκλήρου τον έλεγχο του Βοστόκ 1. Ο Γιούρι, 25 λεπτά μετά την εκτόξευση, μπήκε σε μια ελλειπτική τροχιά γύρω από τη γη κι έδωσε το πρώτο μήνυμα με το κωδικό του όνομα “Κέδρος”: κοιτάζω τη γη και είναι τόσο όμορφη
Ήταν η 10η πρωινή ώρα Μόσχας της 12ης Απριλίου 1961, όταν από τα ραδιοκύματα του ραδιοφωνικού σταθμού της ΕΣΣΔ υψώθηκε η φωνή του εκφωνητή για να ανακοινώσει σε όλες τις χώρες την πρώτη παγκόσμια πτήση ανθρώπου σε διαστημική τροχιά. Το ταξίδι έφερε πολλές απαντήσεις για την εποχή σχετικά με το διάστημα και ό,τι αφορούσε την λειτουργικότητα του ανθρώπινου σώματος και του εγκεφάλου σε διαφορετική ατμόσφαιρα από αυτή της γης. Διαπιστώθηκε ότι και ο εγκέφαλος αλλά και πολλές άλλες λειτουργίες δεν επηρεάζονται από την έλλειψη βαρύτητας αλλά τη στιγμή της εκτόξευσης η αλλαγή των συνθηκών κατέστησαν δύσκολο το έργο του Ρώσου πιλότου ο οποίος όμως κατάφερε να επιβιώσει.
Παρόλο που η συνολική διάρκεια της διαστημικής αποστολής ήταν μόλις 108 λεπτά, η αναμφίβολη επιστροφή και σχεδόν h δεδομένη αποτυχία της σε συνδυασμό με το σθένος και τις ικανότητες του πιλότου, κατέστησαν τον Γιούρι Γκαγκάριν παγκοσμίου φήμης ήρωα ο οποίος μάλιστα βραβεύτηκε με το μετάλλιο του Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης και ηγήθηκε της κατασκευής δύο ακόμα αεροσκαφών-Βοσχόντ και Σογιούζ 1- για την κατάκτηση της Σελήνης. Η καταστροφική πτήση του τελευταίου ωστόσο έκλεισε και το κεφάλαιο των πτήσεων για τον Γιούρι ο οποίος από το 1967 κι έπειτα επιτρεπόταν να πετάει μόνο αεροπλάνα με συνοδεία. Η τραγική ειρωνεία κλείνει και το τελευταίο κεφάλαιο του διάσημου πιλότου, αυτό της ζωής του αφού βρήκε τραγικό θάνατο σε αεροπορικό δυστύχημα μαζί με τον εκπαιδευτή του μέσα σε ένα MiG-15 στις 27 Μαρτίου του 1968 σε ηλικία μόλις 34 ετών.
Η γενέτειρα πόλη του μετονομάστηκε σε πόλη Γκαγκάριν προς τιμήν του, ενώ τον αποκάλεσαν Κολόμβο του Διαστήματος και Σύγχρονο Ίκαρο. Κέρδισε το θαυμασμό εκατομμυρίων ανθρώπων και ενέπνευσε χιλιάδες άλλους να συνεχίσουν στο δρόμο για τον άγνωστο κόσμο του διαστήματος και την κατάκτηση της Σελήνης που αποτέλεσε και το όνειρό του.
Β.Κ.