Το συναίσθημα του μπαστουνιού

Μέσα στο διάβα του χρόνου ο άνθρωπος βιώνει πολλές και διάφορες καταστάσεις, οι οποίες απανωτά του προσφέρουν χαρές και τον κερνούν πίκρες. Η αναλογία αυτών των καταστάσεων εξαρτάται, κατά ένα μεγάλο βαθμό, από τον τρόπο που εμείς οι ίδιοι διαχειριζόμαστε τα δεδομένα που έχουμε στη διάθεσή μας τη δεδομένη στιγμή, εκτός από τις συνθήκες κάτω από τις οποίες δρούμε και τα πρόσωπα που μας περιβάλλουν. Ομολογουμένως ένας παράγων, ο οποίος επηρεάζει όλες τις παραμέτρους της ζωής μας είναι η ηλικία μας. Ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα στην οποίας ανήκει κάποιος διαθέτει αυτομάτως προνόμια, μα και υποχρεώσεις. Εκτιμά, κρίνει, αντιμετωπίζει με διαφορετικό τρόπο τις καταστάσεις και παίρνει τις αντίστοιχες απόφάσεις.

τρίτη ηλικία

Γίνεται να αλλάξει ο χαρακτήρας του ανθρώπου; Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, κάποια έμφυτα από τη γέννησή μας και κάποια επίκτητα από πρόσωπα και καταστάσεις, που μας καθιστούν ξεχωριστούς, παραμένουν αναλλοίωτα από την ανατολή μας μέχρι τη δύση μας. Παρ’ όλα αυτά η θέαση ορισμένων καταστάσεων και οι σκέψεις που κάνουμε για αυτές ενδεχομένως να ποικίλλουν. Αυτό εξαρτάται από τα έτη που βαραίνουν την πλάτη μας και μας προσφέρουν σοφία και πνευματική ελευθερία. Ο νούς των ανθρώπων διευρύνεται, αποκτά πολλά παρακλάδια. Μα και η πείρα τους εμπλουτίζεται. Εδώ όμως εντοπίζεται ένα μικρό προβληματάκι. Οσοι αυτήν τη στιγμή παίρνουν να βασιλεύουν στη ζωή, αν και είναι γεμάτοι από εμπειρίες, αρχίζουν να αδειάζουν από δράση. Αυτό το φαινόμενο είναι καθολικό και παρατηρείται σε όλους τους ηλικιωμένους. Αν και πολλοί από αυτούς διακρίνονται από τη θέλησή τους για ζωή, οι δυνάμεις τους έχουν αρχίσει να φθίνουν και να τους εγκαταλείπουν.

Η πείρα δείχνει ότι όταν η σάρξ ασθενεί, το πνεύμα, εφόσον είναι πρόθυμο, μεγαλουργεί. Αυτό είναι που συγκρατεί το συνεκτικό δεσμό μεταξύ ιδανικότητας και πραγματικότητας. Η μνήμη είναι αυτή η οποία τους βοηθά να παραμείνουν ζωντανοί και να συνεχίζουν να παλεύουν, ώστε κάποτε να δύσουν με αξιοπρέπεια. Τί γίνεται όμως όταν η δική τους θύμηση απορρίχνεται στη λησμονιά; Είναι γεγονός ότι η ψυχολογική μας διάθεση επηρεάζεται από πολλά πράγματα. Ιδίως τις γιορτινές ημέρες επιβάλλεται όλοι και όλες να βιώνουμε μια θαλπωρή, μια ασφάλεια, μια ζεστασιά. Αυτή η ανάγκη απορρέει από την ιδιοσυγκρασία των ανθρώπων. Μπορεί μόνοι μας να αντιμετωπίζουμε πολλές και διάφορες ατομικές προκλήσεις, όμως η μοναξιά δεν είναι ωραίο πράγμα. Για την ακρίβεια είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να βιώσει κάποιος. Η έλλειψη μιας κουβέντας, έστω και μιας κακής, είναι δυνατόν να τον οδηγήσει στο μαρασμό του.

Ολοι και όλες, έχοντας υπόψη το γνωστό παραμύθι του Καρόλου Ντίκενς, έχουμε παρατηρήσει διάφορα ηλικιωμένα πρόσωπα, τα οποία πάσχουν από άσχημη διάθεση και ασκούν, ελευθερόστομα, ωμή κριτική στους πάντες και τα πάντα. Η κακή τους συμπεριφρά πηγάζει από τον ελλειπή εσωτερικό τους κόσμο. Δυστυχώς πολλοί και πολλές από αυτούς δεν διαθέτουν κάποιο άτομο να συνομιλήσουν και να μοιραστούν τις όποιες σκέψεις τους. Αναπτύσσουν μιαν επιθητική συμπεριφορά και αποτραβιούνται από τα εγκόσμια, διατείνοντας ότι δεν ταιριάζουν με τις προδιαγραφές που έχουν στο παρωπιδιασμένο τους μυαλό. Είναι δυνατόν να μην έζησαν ποτέ τους καλά; Να μην ένιωσαν ποτέ τους ευτυχισμένοι; Δυστυχώς για κάποιους αυτό ισχύει. Ετσι, πακτωμένοι σε έναν οίκο ευγηρίας ή σε ένα αδειανό από ανθρωπιά διαμέρισμα καταριούνται τη ζήση τους, τρίζοντας τα δόντια τους στον  περαματάρη του Αδη, ο οποίος τους κοιτάζει και κουνάει το κεφάλι του λυπημένα.

τρίτη ηλικία

Υστερα είναι και αυτοί οι οποίοι έχασαν την ευτυχία σταδιακά και τώρα δεν έχουν αντίλογο στο παιχνίδι της καθημερινότητας. Εχοντας όλη την καλή διάθεση να προσφέρουν, προκειμένου να συνεχίσουν να ζούν και οι ίδιοι, αναζητούν τρόπους να διοχετεύσουν την ενέργειά τους. Οταν όμως οι δυνάμεις τους τούς εγκαταλείπουν κάποτε, δυσκολεύονται όλο και περισσότερο. Τότε τα μέλη της οικογένειάς του προχωρούν σε μια από δύο ενέργειες. Είτε θα του παραχωρήσουν μια τιμητική θέση στο σπιτικό τους και θα είναι αρωγοί στην προσπάθειά του να συνεχίσει το όποιο έργο του, είτε θα τον αποξεχάσουν σταδιακά, μέσα σε ένα πλαίσιο αχαριστίας και θα κρατήσουν επαφή μαζί του μόνο στις γιορτινές περιόδους, για τα τυπικά. Ακόμη όμως και ένα τηλεφώνημα μπορεί να αποβεί ευεργετικό για αυτές τις ταλαιπωρημένες ψυχές, οι οποίες, καθώς βασιλεύουν, επαφίονται στο φιλότιμο των νεοτέρων, προκειμένου να λαμβάνουν την απαραίτητη υποστήριξη, ώστε να φεύγουν με το κεφάλι ψηλά, πάντα γελαστοί, μα ποτέ γελασμένοι από τις παραμέτρους της ζωής και από άτομα του στενού περιβάλλοντός τους.

Τα Χριστούγεννα είναι, αναντίρρητα, η αγαπημένη γιορτή πολλών, μικρών και μεγάλων. Εάν και κανονικά θα έπρεπε να γίνονται αντίστοιχες σκέψεις όλον το χρόνο, ας κάνουμε μια προσπάθεια να μην διακόπτουμε τις σχέσεις μας με τα ηλικιωμένα άτομα της οικογένειάς μας, με το χυδαίο πρόσχημα ότι είναι πλέον δυσλειτουργικοί. Ας μην ξεφορτωνόμαστε αυτόν τον κρίκο της αλυσίδας, με τη δικαιολογία ότι δεν εξυπηρετεί πουθενά. Ας μην σπεύδουμε να κρίνουμε βεβιασμένα, λησμονώντας ότι κάποτε θα έρθουμε και εμείς στη θέση τους και δεν θα επιθυμούμε να μας συμπεριφέρονται με παρόμοιο και με χειρότερο τρόπο. Και για όσους είναι εντελώς μόνοι τους στον κόσμο, ας υπάρξει επιτέλους μέριμνα, ώστε να είναι εις θέσιν να χαρούν τις χαρούμενες παιδικές φωνές, τα στολίδια και τα αστραφτερά φώτα. Να βιώσουν στο έπακρο το θερμότατο κλίμα των ημερών και να πάψουν να κρύβουν καλά τη μαυρίλα κάτω από τη λευκότητά τους.

Υ.Γ Φωτογραφικό υλικό από το προσωπικό αρχείο του Χάρη Πετρίδη

Γρηγόρης Χατζηλαμπρινός

η τρίτη ηλικία μέσα από το φακό του Χάρη…