Διαβάζοντας συνεχώς δημοσιεύσεις στα media περί κινημάτων αντιεμβολιασμού στη χώρα μας -πληροφορίες που χαρίζονται απλόχερα και διάχυτα σε πολλά διαδικτυακά μέσα, μη γνωρίζοντας αν προέρχονται από έγκυρες πηγές- κρίνεται υψίστης σημασίας να διευκρινιστούν κάποια θέματα που οδήγησαν πολλούς γονείς στη λήψη αποφάσεων περί εμβολιασμού ή μη στα παιδιά τους.
Αρχικά, το πρώτο εμβόλιο στην ιστορία της ανθρωπότητας ήταν αυτό της ευλογιάς και η ανακάλυψή του οφείλεται στον Βρετανό ιατρό Edward Jenner το 1796. ο Edward διαπίστωσε με πειράματα πως ένας εμβολιασμένος οργανισμός με μικροοργανισμούς που προκαλούσαν τη δαμαλίτιδα θα έκαναν το σώμα του υγιούς ατόμου ικανό να αντιμετωπίσει μελλοντικό κρούσμα ευλογιάς. Το πρώτο του πειραματόζωο ήταν μία νεαρή αγρότισσα που τον επισκέφθηκε με συμπτώματα δαμαλίτιδας, το δεύτερο ένα επτάχρονο αγόρι, γιος του κηπουρού του, το επόμενο ο έντεκα μηνών γιος του, όλα κατέληγαν στο ίδιο αποτέλεσμα: κανένας οργανισμός δεν προσβλήθηκε από ευλογιά κι έτσι ο Edward είχε την επιβεβαίωση της θεωρίας του. Η δημοσίευση των πειραμάτων του όπως ήταν αναμενόμενο απορρίφθηκε από πολλούς και αποκόμισε αρνητική κριτική από περισσότερους, κατάφερε ωστόσο να διαδοθεί ταχύτατα και να εισαχθεί στα νοσοκομεία αρχικά του βρετανικού στρατού και του ναυτικού κι έπειτα σε ολόκληρη την Αγγλία.
Ο γιατρός εμβολίαζε περίπου 300 άτομα δωρεάν την ημέρα στο νοσοκομείο δίπλα από το ιατρείο του αψηφώντας τις σοβαρές οικονομικές δυσχέρειες που αντιμετώπιζε και η ευλογιά στην Αγγλία μειώθηκε το πρώτο χρόνο κατά 75%, έκτοτε έλαβε οικονομική ενίσχυση και μεταξύ των άλλων ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
Μέσω της μικρής αναδρομής στο έργο του “πατέρα της ανοσολογίας” φτάνουμε σε μερικές γενικές αλήθειες του σήμερα. Εκατόν ογδόντα χρόνια αργότερα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε επίσημα ότι το όραμα που ο Jenner είχε το 1801, την ολοσχερή εξάλειψη της ευλογιάς, είχε επιτέλους γίνει πραγματικότητα: “Η ευλογιά είναι νεκρή” (Smallpox is dead). Σε μία πιο επίκαιρη και πρόσφατη ανακοίνωσή του, τόνισε πως τα εμβόλια είναι η μεγαλύτερη ιατρική ανακάλυψη του 20ου αιώνα και πως αυτά αποτελούν τη σημαντικότερη υγειονομική παρέμβαση της εποχής μας το ίδιο σημαντική με το καθαρό νερό στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Αρκεί, όμως, να γνωρίζουμε απλά ότι είναι μία μεγάλη ανακάλυψη; προφανώς όχι και αυτό αποδεικνύεται από τα πολλά “κρούσματα” γονέων που επιλέγουν εν έτει 2018 να παραλείψουν κάποιους ή και όλους τους απαραίτητους εμβολιασμούς των παιδιών τους, σε μία προσπάθεια να αποφύγουν παρενέργειες που συνοψίζονται άριστα γύρω από θεωρίες συνωμοσίας περί αποζημιώσεων φαρμακευτικών πολυεθνικών και οικονομικών συμφερόντων.
Είναι φανερό και εύκολα κατανοητό πως αυτοί οι γονείς δεν αποφάσισαν εν μία νυκτί να ξεκινήσουν κίνημα αντιεμβολιασμού αλλά παρακινήθηκαν εξαπατήθηκαν επηρεάστηκαν -όπως το βλέπει κανείς- από άλλες δήθεν έρευνες που βγήκαν στην επιφάνεια από “ειδήμονες” του θέματος που μόνο ειδικοί δεν απεδείχθη στο τέλος. Ο λόγος για τον Άγγλο γαστρεντερολόγο Wakefield. A ο οποίος το 1998 δημοσίευσε στο επιστημονικό περιοδικό Lancet μια μελέτη, όπου αναφέρει ότι 12 παιδιά με αυτισμό είχαν εμβολιαστεί με εμβόλιο MMR το προηγούμενο έτος. Ο μηχανισμός πρόκλησης του αυτισμού δεν συνοδευόταν ωστόσο από καμία επιστημονική απόδειξη. Σε σύγκρουση την ερευνάς του, δημοσιεύθηκαν δύο επόμενες έρευνες των Ray Petal και Smeath L το 1998 και το 2004, αντίστοιχα όπου έδειξαν ότι δεν έχει καμία σχέση ο αυτισμός με το MMR αλλά φυσικά η ζημία είχε γίνει. Η συσχέτιση όλων των εμβολίων με τον αυτισμό είχε γίνει το μεγάλο κερδοφόρο θέμα της δεκαετίας και μεγάλες δικηγορικές εταιρίες έσπευσαν να μηνύσουν τις φαρμακευτικές με οποιοδήποτε νομικά αποδεκτό στοιχείο είχαν στα χέρια τους.
Δυστυχώς η ζημιά μας ακολουθεί 20 χρόνια μετά. Το αντιμεβολιαστικό κίνημα έχει διογκωθεί και το φαινόμενο αμφισβήτησης των εμβολίων μας έχει οδηγήσει στην σοβαρότερη έκβασή του: τον ορατό κίνδυνο επανεμφάνισης ασθενειών που έχουν εξαλειφθεί εδώ και δεκαετίες, χάρη στους εμβολιασμούς. Η παγκόσμια ιατρική και επιστημονική κοινότητα κρούει τον κώδωνα κινδύνου καθώς κινδυνεύει να χαθεί η λεγόμενη ανοσία αγέλης. Όταν είναι εμβολιασμένο δηλαδή ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού τότε προστατεύεται και ο μη εμβολιασμένος πληθυσμός και υπάρχει μαζική ανοσία.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα των ανωτέρω οι πρόσφατες επιδημίες ιλαράς στη Ρουμανία, την Ιταλία και την Ελλάδα, οι οποίες έχουν συνδεθεί με τη μείωση της εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού, οφειλόμενης κατά τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο, στο αντιεμβολιαστικό κίνημα.
Σε μία πρόσφατη έρευνα γύρω από μία προσπάθεια να κατανοήσουμε σε ό,τι αφορά τους λόγους που επικαλούνται γονείς για να μην εμβολιάσουν τα παιδιά τους, είναι ο φόβος από τις παρενέργειες, κυρίως τις μακροχρόνιες και επιπλέον σε μία γενική αντίληψη ότι τα εμβόλια περιέχουν δηλητήρια που τα παιδιά δεν χρειάζεται να φορτώνονται. Όντως η θειομερσάλη ήταν ένα από τα συντηρητικά που υπήρχαν μέσα στα εμβόλια ωστόσο με παρέμβαση του αμερικάνικου οργανισμού υγείας πλέον έχει καταργηθεί. Αξίζει να σημειωθεί όμως πως η ουσία αυτή ούτε δηλητήριο είναι ούτε στοιχείο άγνωστο για τον ανθρώπινο οργανισμό καθώς περιέχεται σε 100πλάσια ποσότητα στα ψάρια και κάποιος την προσλαμβάνει σε εβδομαδιαία βάση αν ακολουθεί διατροφή πλούσια σε θαλασσινά.
Καταλήγουμε λοιπόν στο συμπέρασμα πως το μεγαλείο της παραπληροφόρησης, του διαδικτύου και της τρομακτικά εύκολης πρόσβασης του σε αυτό οδηγεί πολλές φορές σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις που βρίσκουν αντίκτυπο στην κοινωνία με κίνδυνο την παγκόσμια δημόσια υγεία. Τα στατιστικά δείχνουν πως τα εμβόλια σώζουν 3 εκατομμύρια ζωές το χρόνο αλλά ο πόλεμος κατά των εμβολίων έχει γίνει μία επικίνδυνη μόδα που τρέφεται από το διαδίκτυο και προφανώς για το κίνημα αυτό οι στατιστικές αυτές αξιολογήσεις είναι απαξιωτική μονάδα μέτρησης την ανθρώπινης ζωής.
Δεν γνωρίζουμε αν υπάρχει πιθανότητα αφύπνισης του κοινωνικού συνόλου οφείλουμε όμως ο καθένας ξεχωριστά να παρέχουμε στον εαυτό μας τη δυνατότητα έγκυρης και έγκαιρης ενημέρωσης πριν προβούμε στη λήψη αποφάσεων που θα επηρεάσει την ανθρώπινη ζωή όχι μόνο τη δική μας αλλά και του παιδιού της διπλανής πόρτας, του σχολείου, της γειτονικής χώρας.
Β.Κ.