Ο παιδικός κινηματογράφος κατέχει με σιγουριά την πρώτη θέση στις καρδιές μικρών και μεγάλων. Άλλωστε ποιος μπορεί να αντισταθεί σε μια ταινία κινουμένων σχεδίων; Νομίζω κανείς! Όλοι ψάχνουμε εκείνη την αφορμή που θα μας κάνει ξανά παιδιά!
Αλήθεια, εσείς οι μεγάλοι-που διαβάζετε τώρα αυτές τις γραμμές- θυμάστε πόσες φορές περιμένατε με ανυπομονησία να βρεθείτε στις αίθουσες του cinema, για να απολαύσετε την αγαπημένη σας παιδική ταινία.; Σκέφτεστε πόσο ανυπομονούσατε να ξεκλέψετε χρόνο από τις σχολικές σας δραστηριότητες, για να δείτε όσα περισσότερα παιδικά μπορείτε, επαναλαμβάνοντας αυθόρμητα τις αγαπημένες σας ατάκες;
Είναι γεγονός λοιπόν, πως οι παιδικές ταινίες αποτελούν μια μαγική στιγμή τόσο για τους μικρούς μας φίλους όσο και για εμάς τους ενήλικες. Μας υπενθυμίζουν πολλές φορές πως είναι ο κόσμος μέσα από τα μάτια των παιδιών και πως εμείς οι μεγάλοι ίσως κάποιες φορές κάτι κάνουμε λάθος.Εγώ πάντως θυμάμαι πως ως μικρό κοριτσάκι εντυπωσιαζόμουν από τα χρώματα, τις εικόνες, τις μουσικές και τα τραγούδια που απλόχερα περνούσαν τα παιδικά στο αθώο μου μυαλουδάκι. Οι μικροσκοπικοί ήρωες με έκαναν άλλοτε να γελάω πολύ και άλλοτε να κλαίω χωρίς να γνωρίζω τον ακριβή λόγο. Με διαφορά οι παιδικές ταινίες της Disney μου χάριζαν αξέχαστες στιγμές και γλυκές αναμνήσεις.
Η Walt Disney διατηρεί με διαφορά την ποιότητα, των ταινιών της και των παιδικών σειρών της, υψηλή, εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Αυτός ήταν εξ’αρχής και ο στόχος του δημιουργού της. Η παρουσία της στο χώρο των κινουμένων σχεδίων, μέχρι σήμερα, έχει δημιουργήσει και συνεχίζει να δημιουργεί έναν υπέροχο, όμορφο, διαχρονικό και παράλληλα έναν σχεδόν αληθινό κόσμο.
Οι ιστορίες της περιστρέφονται γύρω από τον αληθινό κόσμο αλλά και τον υπέροχο κόσμο των ζώων. Οι ζωές ανθρώπων και τετράποδων όντων ενώνονται με ένα ιδιαίτερο τρόπο. Έτσι, η παραμυθένια φαντασία μπλέκεται με την πραγματική ζωή δίνοντας μας την αίσθηση μιας άλλης εποχής, η οποία όμως είναι υπαρκτή.
Παρακολουθώντας άπειρες ώρες τις ταινίες της Disney ως μικρή αλλά και ως ενήλικη συνειδητοποίησα πως ίσως έχουν τον πιο διδακτικό χαρακτήρα από όλα τα κινούμενα σχέδια που κατά καιρούς βλέπουμε στις οθόνες μας. Τα μηνύματα που περνούν στο ασυνείδητο των μικρών παιδιών αλλά και στο συνειδητό των μεγάλων είναι αμέτρητα.
Η ευαισθησία, η ενσυναίσθηση, οι έννοιες του καλού και του κακού, της αγάπης και του έρωτα, της ευγένειας, της καλοσύνης, της ηθικής και των συναισθημάτων ξετυλίγονται περίτεχνα στα καρέ τους.
Η δυνατή παρουσία της αγάπης και του έρωτα μας τονίζει πως όταν υπάρχουν η ζωή γίνεται πιο αντιμετωπίσιμη, πιο φωτεινή, πιο τρυφερή, λιγότερο δύσκολη. Είναι το φάρμακο όταν τα πράγματα δείχνουν να μην καλυτερεύουν ή να μοιάζουν αβέβαια. Αυτό αποδεικνύεται μέσα από τα τραγούδια «Βλέπω Φως» από τα Μαλλιά Κουβάρια και «Γλυκιά Ζωή» από τον Αλαντίν που μας δείχνουν πως η αγάπη γαληνεύει, απελευθερώνει την ψυχή δίνοντας την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον. Η ομορφιά που κρύβεται μέσα σε δυο ζευγάρια μάτια μας μπορεί να μας οδηγήσει σε μικρόκοσμους που δεν έχουμε φανταστεί.
Ο Σεμπάστιαν της «Μικρής Γοργόνας Αριελ» -που αναρωτιέται γιατί ο κόσμος ενώ είναι τόσο όμορφος γίνεται τόσο κακός- μας τραγουδά «Μες στο Βυθό» κάνοντας ένα παραλληλισμό της κοινωνίας του Βυθού με εκείνης των ανθρώπων. Μας λέει πως οι άνθρωποι υπερβαίνουν τις δυνάμεις της φύσης για να ικανοποιήσουν ανάγκες που δεν τους είναι ουσιαστικά απαραίτητες. Στερούν την ελευθερία των ψαριών βάζοντάς τα σε γυάλες, θαλάσσια πάρκα, ενυδρεία και τσίρκο.
Μέσα από τις ταινίες διακρίνεται και η δυναμική των γυναικείων χαρακτήρων, οι οποίες διεκδικούν τη δική τους φωνή και αξία σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο. Επιθυμούν μια ζωή όπως εκείνες ονειρεύονται και όχι όπως αποφασίζουν οι άλλοι. Η ταινία «Brave» μας δείχνει πως κάθε προσωπικότητα είναι ξεχωριστή και δεν χρειάζεται να κρύβεται σε καλούπια.
Ωστόσο υπάρχουν και παιδικές ταινίες που έχουν βαθύ ιστορικό περιεχόμενο όπως η Ποκαχόντας, η οποία αναφέρεται στην απληστία των ανθρώπων να καταφέρουν κάτι πέρα από όσα είναι εφικτά. Μας μιλά για ένα πολιτισμό που «καταργεί» την αυθεντικότητα και την ηθική κάθε λαού.
Ας μην ξεχνάμε πως οι ταινίες της Disney υποστηρίζουν τη διαφορετικότητα με κάθε τρόπο παρουσιάζοντας τη συνύπαρξη πολλών διαφορετικών κόσμων. Η αυτοεκτίμηση και ο τρόπος που μας βλέπουν οι άλλοι εξαρτάται από το πως μας βλέπουν πρώτα οι άνθρωποι γύρω μας. Η «ασχήμια» της ψυχής του Φρόλο στην «Παναγία των Παρισίων» δεν συγκρινόταν με την εξωτερική ασχήμια του Κουασιμόδου, όπως τον έκανε να πιστεύει. Αφαιρώντας από κάποιον το δικαίωμα να ζει όπως οι άλλοι γύρω του, τον φυλακίζεις, δεν τον αποδέχεσαι, ζει όπως ορίζουν οι άλλοι.
Η Μπελ από την «Πεντάμορφη και το τέρας» μας δείχνει μια αλλιώτικη πλευρά του καλού και του κακού. Διδάσκει στα παιδιά πως η εξωτερική ομορφιά μπορεί να μας τραβάει την προσοχή αλλά η ψυχή πολλές φορές κρύβει κακία, όπως εκείνη του περιζήτητου Γκαστόν. Από την άλλη, βλέπουν πως το ανθρωπόμορφο Τέρας, παρ’όλες τις δυσκολίες, κρύβει μια ομορφιά που δύσκολα φαντάζεσαι. Ενώ η «Σταχτοπούτα» και η «Ωραία Κοιμωμένη» τονίζουν πως τα όνειρα ανήκουν σε όλους και προτρέπουν να μην σταματάμε να ονειρευόμαστε και να ελπίζουμε ακόμα και όταν όλα πάνε στραβά.
Με την ανάπτυξη της ενσυναίσθησης οι μικροί μας φίλοι μαθαίνουν πως να μπαίνουν στη θέση των κινούμενων ηρώων, να βιώνουν μαζί τους τα συναισθήματα τους καθώς και να αναπτύσσουν τις ευαισθησίες τους τόσο μέσα στην οικογένεια όσο και έξω από αυτήν. Θυμηθείτε πόσες φορές κλάψατε με το θάνατο του Μουφάσα στο «Βασιλιά των Λιονταριών»;; Πόσες φορές γελάσατε με το Τζίνι του «Αλαντίν»; Πόσα βράδια είδατε τον «Ηρακλή» και συγκρατήσατε όλα τα αστεία του Άδη;
Κάθε ταινία έχει το δικό της μοναδικό νόημα αρκεί να ψάξουμε πίσω από την ιστορία, πίσω από τους διαλόγους και τις λέξεις. Να θυμάστε πως τα κινούμενα σχέδια δεν έχουν ηλικία. Μπορούν με σιγουριά να διδάξουν και τους ενήλικες που πολλές φορές ξεχνούν πως υπήρξαν παιδιά. Μπορούν να τους θυμήσουν αξίες και ευαισθησίες που μέσα στη ρουτίνα αποφεύγουν.
Όσοι είστε γονείς, εκπαιδευτικοί ή δάσκαλοι προσπαθήστε να δώσετε την κατάλληλη εξήγηση στα παιδιά, όταν ρωτούν για ποιο λόγο συμβαίνει κάτι στους ήρωες. Τονίστε τους τα καλά στοιχεία των χαρακτήρων και αφήστε τα να σας περιγράψουν μόνα τους ή με τις κατάλληλες ερωτήσεις τα συναισθήματα και τις ευαισθησίες τους.
Και μια συμβουλή: Μην αφήνετε ποτέ τα παιδιά να απολαμβάνουν μόνα τους τέτοιες ταινίες. Δώστε τους το χρόνο να μοιραστούν μαζί σας αυτή τη μαγική στιγμή της προβολής. Γίνετε λίγο μικροί ξεχνώντας, όσο διαρκεί η ταινία, την ενήλικη καθημερινότητα σας.
Μαριαλένα Βιλλιώτη.