Τι είναι η δημιουργική γραφή;

Μπορούμε να ανακαλύψουμε τη λογοτεχνία «εκ των έσω»; Να γίνουμε καλύτεροι αναγνώστες και -γιατί όχι-να δοκιμάσουμε τις ικανότητες μας στη συγγραφή; Η δημιουργική γραφή μπορεί να δώσει τις κατάλληλες απαντήσεις και μέσω των συστηματικών της μεθόδων να συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση, την ερμηνεία και την διεύρυνση της κριτικής σκέψης. Κατά συνέπεια, ο επιμέρους στόχος, η παραγωγή ενός κειμένου, μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά για τον σύγχρονο άνθρωπο.

Μέσα από τη δημιουργική γραφή, λοιπόν, καλλιεργείται η δημιουργικότητα, έννοια που παρότι είναι ουσιώδης για την ψυχική ισορροπία, στη σύγχρονη εποχή υπονομεύεται πολύπλευρα από τους ασθματικούς ρυθμούς της καθημερινότητας. Η δημιουργική γραφή συμβάλλει στο να βοηθήσει το άτομο να μετατρέψει το πλήθος των δημιουργικών σκέψεων και συναισθημάτων του σε ένα απτό αποτέλεσμα, φορτισμένο αισθητικά.
δημιουργική γραφή 1

Η δυνατότητα να πλάσει κανείς από την αρχή ένα ποίημα, να δημιουργήσει χαρακτήρες και να εντρυφήσει στον ψυχισμό τους, αποτελεί πρόκληση και ενδιαφέρουσα μορφή καλλιτεχνικής δραστηριότητας.  Επιπλέον, επιτρέπεται στο άτομο να ψυχαγωγηθεί, να καλλιεργήσει όλες τις νοητικές του δυνατότητες, όπως η μνήμη, η φαντασία, η παρατηρητικότητα, αλλά και να συνομιλήσει με άλλες εποχές και πολιτισμούς, αναζητώντας έτσι την κατακερματισμένη του ταυτότητα.

Καθώς, όμως, απαραίτητη προϋπόθεση για την καλλιτεχνική δημιουργία είναι η καλλιέργεια αναγνωστικής συνείδησης, η Δημιουργική Γραφή αποτελεί το έναυσμα ώστε το άτομο να εμπλουτίσει τα διαβάσματα του, να έρθει σε επαφή με κείμενα πολλών ειδών και να προσπαθήσει να τα ερμηνεύσει αποκτώντας το κατάλληλο θεωρητικό υπόβαθρο. Και καθώς η γλώσσα συμπορεύεται με τη σκέψη, το άτομο μαθαίνει να χειρίζεται καλύτερα το γλωσσικό όργανο, να ξεδιπλώνει τις ποικίλες δυνατότητες της και τα συγκεχυμένα νοήματα που κρύβει και έτσι, να αναπλάθει έναν καινούργιο κόσμο.

δημιουργική γραφή 3

Εκπαίδευση και δημιουργική γραφή

Ο ρόλος της δημιουργικής γραφής είναι καταλυτικός και στο χώρο της εκπαίδευσης. Σε κάθε της βαθμίδα, οι μαθητές και οι σπουδαστές αποκτούν τη δυνατότητα να καλλιεργήσουν τη φαντασία και την ελευθερία τους, παράγοντες που συχνά τίθενται στο περιθώριο στο πλαίσιο των απαιτητικών και εξαντλητικών υποχρεώσεων. Μέσω της γραφής ξεδιπλώνουν το ταλέντο τους, αποκτούν αυτοπεποίθηση και καλλιεργούν την παρατηρητικότητα. Καθώς δεν υπάρχει ο φόβος της βαθμολόγησης, περιορίζονται οι ανταγωνισμοί και το μάθημα αποκτά παιγνιώδη χαρακτήρα που συμβάλλει στην ψυχική ανάταση των μαθητών. ‘Έτσι, εισέρχονται μέσα τους τα πρώτα ψήγματα καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Η Δημιουργική Γραφή ως επιστημονικό αντικείμενο

Ο όρος «δημιουργική γραφή», παρά την κοινή αντίληψη, δεν είναι καθόλου πρόσφατος. Οι πρώτες αναφορές εντοπίζονται στα τέλη του 19ου αιώνα από γνωστούς ποιητές, όπως ο Wordsworth, οι οποίοι κατονομάζουν έτσι την καλλιτεχνική τους προσπάθεια. Παράλληλά, μεγάλα πανεπιστήμια της Αμερικής με πρωτοπόρο το  Harvard δημιουργούν προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών με αυτονομημένο το γνωστικό πεδίο της δημιουργικής γραφής. Διδάσκοντες είναι οι ίδιοι οι συγγραφείς, γεγονός που για τα δεδομένα της εποχής είναι ασύλληπτο. Παράλληλα πλήθος μελετών κάνει την εμφάνιση του και έτσι, η δημιουργική γραφή αποκτά και το κατάλληλο επιστημονικό υπόβαθρο.

Η δεκαετία του 1970 και η έλευση της αποδόμησης είναι καθοριστική. Αρχίζει να δίνεται πια έμφαση στην ατομικότητα, την ελεύθερη έκφραση και τον πειραματισμό. Αντιθέτως, καταδικάζεται η στείρα λογοτεχνική παράδοση, ο σχολαστικισμός και η αποστήθιση, προπύργια αναχρονιστικών μεθόδων. Για το λόγο αυτό, η δημιουργική γραφή αντιμετωπίστηκε με μεγάλη επιφύλαξη από ακαδημαϊκούς κύκλους που τείνουν να αρνούνται πως αποτελεί επιστημονικό αντικείμενο.

δημιουργική γραφή 2

Η δημιουργική γραφή στην Ελλάδα

Στη χώρα μας τα τελευταία δέκα χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί αλματώδη βήματα στο χώρο αυτό. Εργαστήρια δημιουργικής γραφής έχουν δημιουργηθεί σε πολλές πόλεις της Ελλάδας με μεγάλη αποδοχή και αναγνώριση από το αναγνωστικό κοινό. Πολλά είναι και τα μεμονωμένα σεμινάρια που διοργανώνονται από εκδοτικούς οίκους, πολιτισμικούς φορείς, δήμους και πανεπιστήμια με εισηγητές μεγάλους συγγραφείς και πανεπιστημιακούς.  Σε μεταπτυχιακό επίπεδο, ήδη από το 2008, έχει ιδρυθεί μεταπτυχιακό πρόγραμμα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας με πρωτεργάτες τους ακαδημαϊκούς και ποιητές τον αείμνηστο Μίμη Σουλιώτη  και τον Τριαντάφυλλο Κοτόπουλο, ενώ η συνεργασία με το Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο οδήγησε στην οργάνωση αντίστοιχου μεταπτυχιακού τμήματος.

 

Η δημιουργική γραφή δεν έχει στόχο να δημιουργήσει αποκλειστικά επαγγελματίες συγγραφείς, αλλά να διδάξει μεθόδους, οι οποίες θα καλλιεργήσουν στο άτομο τη φιλαναγνωσία, την αυτογνωσία, τη κάθοδο στον δικό του ερμητικό κόσμο, αλλά και το άνοιγμα προς όλον τον κόσμο. Έτσι, ανακαλύπτοντας τις δυνατότητες του, θα γνωρίσει την αξία της προσωπικής δημιουργίας. Τι λέτε;  Θα δοκιμάζατε κι εσείς;

Ρία Ροροπούλου