Το σκηνικό είναι στημένο σε κάθε ανθρώπινη συνείδηση, κάθε φορά που η συγκεκριμένη γιορτινή περίοδος είναι προ των πυλών ή επελαύνει, σκορπώντας το χαρμόσυνο μήνυμά της από την μια άκρη της οικουμένης στην άλλη. Μια ψυχρή παράσταση με ολόλευκο ένδυμα κατακλύζει το χώρο όπου κινούνται όλοι οι άνθρωποι, τη στιγμή που οι ίδιοι επιδίδονται σε έναν αγώνα ικανοποίησης ευχών και επιθυμιών, στο μέτρο που η τσέπη του καθενός τον ακούει και τον υπακούει, προκειμένου να καταφέρνουν να είναι έτοιμοι για τη ραστώνη που τους περιμένει και την οικογενειακή θαλπωρή που προσφέρεται απλόχερα τις γιορτινές τούτες ημέρες. Σε δεύτερο επίπεδο το σκηνικό αλλάζει και τα χρώματα γίνονται πιο θερμά, ακολουθούμενα από μια θερμή ατμόσφαιρα, η οποία συνδυάζεται με τη διαχυτικότητα των προσώπων κάθε σπιτικού, καθώς η συμπεριφορά τους διακρίνεται από μια ιδιαίτερη ζέση και ευγένεια προς πάντα ενδιαφερόμενο και μη, προκειμένου όλοι και όλες να λάβουν μέσα τους μια σπίθα από τη φλόγα των Χριστουγέννων. Μια σπίθα, η οποία δεν υπολογίζει κρύο και παγετό, αλλά πορεύεται ακάθεκτη με μόνο σκοπό της την ενδυνάμωση του φωτός των ψυχών όλων των έμβιων όντων.
Αυτή η περιγραφόμενη εικόνα, για την οποία υπάρχει η δυνατότητα εμπλουτισμού της με πλείστες λεπτομέρειες, καθώς και η προσαρμογή της στα δεδομένα του καθενός, είναι φανερό ότι εντάσσεται στο πλαίσιο της ιδανικότητας. Σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί παρομοίωση μιας ασύλληπτης χίμαιρας, όμως διάφορες παράμετροι μεταμορφώνονται σε πάσης φύσεως κωλύματα, με αποτέλεσμα να παρεμποδίζουν τη μετάβαση του ονείρου στην πραγματικότητα. Τα χρήματα, η νοοτροπία των ανθρώπων, οι κοινωνικές συνθήκες, αποτελούν συχνούς σκοπέλους στη δημιουργία καλής ατμόσφαιρας, κατά την οποία θα μπορούσε να γίνει συνειδητό από όλους τους ανθρώπους πού βρίσκονται και πώς περνάνε ή τουλάχιστον πώς θα όφειλαν να περνάνε προς ικανοποίησιν της ψυχικής τους ανάγκης. Ενας παράγων, ο οποίος αντιμετωπίζεται τουλάχιστον αδιάφορα στην κίνηση του εσωτερικού μας κόσμου είναι αυτός του ελεύθερου χρόνου.
Ο χρόνος ως έννοια κινείται υπογείως στο κοινωνικό γίγνεσθαι και καθορίζει την πορεία των πραγμάτων που υφίστανται κάθε στιγμή που περνά. Αν και άϋλος και ούτως ειπείν άχρονος, έχει κατηγοριοποιηθεί και κατανεμηθεί καταλλήλως ανα τους αιώνες, από την αρχή της επινόησής του. Αλλοτε έδωσε φτερά στην ανθρωπότητα, αλλά την ίδια στιγμή την γέμισε με αλυσίδες βαριές και κάθε μήκους. Πλαισίωσε όλες τις δραστηριότητές μας σε πολλά κουτάκια και ανάλογα με τα κέφια του μας διατάζει σε καθημερινή βάση να πράξουμε αναλόγως. Ετσι ο άνθρωπος μετετράπη σε ένα κουρδιστήρι, το οποίο εφαρμόζει άψογα στα μέτρα της δυστοπίας των δευτερολέπτων, των λεπτών και των ωρών. Ισως η πιο αμήχανη στιγμή που βιώνει ο καθένας από εμάς είναι εκείνη που ένα κομμάτι από αυτή την κατασκευή μας παραχωρείται χωρίς καμία ιδιότητα και ταμπέλα, εντελώς αποδεσμευμένο από οποιαδήποτε κατανεμητικά στοιχεία. Για αυτόν το λόγο ονομάζεται, συμβατικά, ελεύθερος χρόνος.
Αυτή η περίπτωση προσφέρεται για την κάλυψη κάθε ψυχικής και σωματικής ανάγκης, απροσδιόριστη και αφτιασίδωτη. Το θέμα είναι ότι ακόμη και αυτή η περίπτωση δεν παραμένει εντελώς απλαισίωτη. Η καλυψη της βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με τους προαναφερθέντες παράγοντες, οι οποίοι ορίζουν το μεγαλύτερο μέρος της πορείας της ζωής μας. Είναι γεγονός ότι τα χρήματα αποτελούν κινητήρια δύναμη για τα περισσότερα που συμβαίνουν γύρω μας, το κλειδί για την πραγματοποίησή τους. Για αυτόν το λόγο, όταν αυτά εκλείπουν, τότε το πλαίσιο του ελεύθερου χρόνου γίνεται όλο και πιο στενό και η εκμετάλλευσή του είναι ένα άδωρο δώρον, καθώς οι επιθυμίες των ανθρώπων σκοντάφουν στην αδυναμία διεξόδου από τη στατικότητα. Ανδράποδα του αξιακού μετάλλου οι άνθρωποι αναπτύσσονται μέσα σε μια κοινωνία, η οποία περιστρέφεται γύρω από την κάλυψη αναγκών, οι οποίες ερμηνεύονται ως πολυτέλειες, αλλά παρερμηνεύονται ως κάτι το απαραίτητο και αναπόσπαστο από την καθημερινότητα. Μέσα στο πλαίσιο των απίστευτα γρήγορων ρυθμών οδηγούνται να ικανοποιηθούν στο έπακρο, αγνοώντας την υπερβολή που κρύβει η κάθε τους ενέργεια. Κάποτε φτάνουν στο σημείο να χαρακτηρίσουν την τρυφηλότητα και το συβαριτισμό ως επάρκεια και κανονικότητα.
Οι επίπλαστες ανάγκες που υποβάλλουν οι παντός τύπου διαφημίσεις, με επίκεντρο τις μεγάλες γιορτές, καθιστούν τους περισσότερους έρμαια ενός συστήματος, το οποίο προστάζει την εκμετάλλευση του ελεύθερου χρόνου προς πλήρωση ‘’συμπαγών’’ κενών. Η νοοτροπία του ανθρώπινου γένους τσιμεντοποιείται μέσα στο σκυρόδεμα του εξαναγκασμού και η όποια απόπειρα από κάποιους τολμηρούς εχέφρονες για αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου τους προς άλλες κατευθύνσεις καταλήγει ένα αποκύημα της φαντασίας, ένα ελάχιστα δημοφιλές παραμύθι, το οποίο αποξεχνιέται σε αχρησιμοποίητα πλέον συρτάρια.
Επειδή όμως η σωτηρία της ψυχής είναι όντως πολύ μεγάλο πράγμα, μέτρα οφείλεται να παρθούν, προκειμένου αυτή να συνεχίσει να υπάρχει και να πορεύεται, εξερευνώντας το μέσα της και τα πέριξ αυτής. Αυτό φυσικά υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρχει το περιθώριο αξιολόγησης του χρόνου, ώστε αυτός να καθίσταται πραγματικά ελεύθερος και να οδηγεί το πνεύμα μας, πάντοτε, σε ταξιδάκι αναψυχής.
Γρηγόρης Χατζηλαμπρινός