Το έργο του Μπρεχτ «Ο κύριος Πούντιλα και ο δούλος του ο Μάττι», στο θέατρο «Τζένη Καρέζη».
Ο Μπρεχτ, μας μιλάει για την ιστορία του γαιοκτήμονα Γιόχαν Πούντιλα, που χρησιμοποιώντας την πονηριά και το μεθύσι του, κινείται ανάμεσα στην αθωότητα και την απανθρωπιά. Ο Αφέντης Πούντιλα εξουσιάζει ανθρώπους, σχέσεις, κάνοντας εμφανές το μεγάλο χάσμα ιδιοκτησίας και εργατικής τάξης. Στόχος του να κρατήσει την τεράστια περιουσία-δύναμη, αλλά και να αντιμετωπίσει την μοναξιά που τον πλήττει, καλείται να αντιμετωπίσει τους ανθρώπους που δουλεύουν για αυτόν. Αξιοπρεπείς άνθρωποι με μοναδικό στόχο την επιβίωση. Ο δούλος του ο Μάττι είναι το πρότυπο υπηρέτη,το δεξί χέρι του Πούντιλα, πιστός και ειλικρινής, που όμως με τη τελική του αναχώρηση, δείχνει το δρόμο για την αλλαγή, την απελευθέρωση. Μαζί με αυτόν εργάτες, υπηρέτριες, μεροκαματιάρες γυναίκες, προσπαθούν να αντιληφτούν άλλοτε γελώντας και άλλοτε με απόλυτη αγανάκτηση τα όρια της ανθρώπινης αντοχής και της θηριώδους εκμετάλλευσης. Τέλος, η ίδια η κόρη του Πούντιλα, παρ’όλα τα χαρακτηριστικά που έχει κληρονομήσει από την κοινωνική της τάξη, προσπαθεί να εναντιωθεί στην δύναμη του πατέρα της παρασυρμένη από τον ενθουσιασμό της νεότητας της. Φυσικά, μετα από ένα σύνολο δοκιμασιών δε καταφέρνει να “σπάσει” τα ταξικά σύνορα και επιστρέφει στην βολεμένη καθημερινότητα της.
Mέσα από το χιούμορ, τη συγκίνηση, τη σκληρότητα και τον λυρισμό, αναδεικνύεται η καθολικότητά και η διαχρονικότητα του έργου, που φαντάζει πιο επίκαιρο από ποτέ.
Μετά το τέλος της παράστασης αδράξαμε την ευκαιρία και καταγράψαμε μια συνομίλια παρά μια συνέντευξη, που είχαμε με τον κ.Καζάκο πρωταγωνιστή της θεατρικής παράστασης και τον κ. Τσακνή αφηγητή για το έργο που επιλέξαν να ανεβάσουν σε συνάρτηση με τα δεδομένα της εποχής που ζούμε.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ κ.ΚΑΖΑΚΟ
Η κλασική ερώτηση”Ποια είναι η προσφορά του θεάτρου για τη σημερινή κοινωνία;;” ήταν απλά η αφετηρία ενός χειμαρρώδους και “καθ’ολα γοητευτικού” λόγου με τον κ.Καζάκο.
“Ερμηνείες πολλές. Μερικοί θέτουν ως σκοπό το να ελαφρώνει τους ανθρώπους από τα βάσανα. Όμως η σημαντικότερη είναι οτι η τέχνη βοηθά τον άνθρωπο να συνειδητοποιήσει την καθημερινότητα που βιώνει με αισθητικούς και ποιητικούς τρόπους και να αποκαλύπτει αλήθειες. Το να έχει ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ της πραγματικότητας, ο άνθρωπος, τόνισε ο κ.Καζάκος, είναι το πιο σοβαρό. Αν δεν την διαθέτει, δε θα μπορέσει να καθορίσει και τη στάση του στην πραγματικότητα και θα είναι άθυρμα. Θα τον πηγαίνουν και θα τον φέρνουν, όπως τα άχυρα ο αέρας. Μόνο αν ο άνθρωπος έχει πλήρη συνείδηση είναι πολίτης-άνθρωπος”
Άνθρωπος, μία λέξη που σίγουρα απασχολεί κάθε θεατή μετά το τέλος της παράστασης. Τι ορίζεται ως άνθρωπος λοιπόν στην παράσταση, αλλά και ευρύτερα;
“Έννοια δεδομένη από τα αρχαία χρόνια, και συνεχίζει ξετυλίγοντας τις σκέψεις του. Στη γέννηση μας, ο καθένας μας είναι ένα ζωάκι που μέλλει να γίνει άνθρωπος και πρέπει να αγωνιστεί για να αποκτήσει τις ιδιότητες του να είναι κάποιος ΆΝΘΡΩΠΟΣ. Ο αγώνας αυτός είναι διαρκής, συνειδητός και ανυποχώρητος, αν δεν επιλέξει αυτόν, πέφτει στον αγώνα της επιβίωσης, στον αγώνα που έχει περιπέσει η κοινωνία μας. Ζωώδης κατάσταση, που αλλάζει μόνο αν ο άνθρωπος χρησιμοποιήσει τη σκέψη του. Με αυτή ακολούθησε τον δρόμο του εξανθρωπισμού τα παλιά χρόνια και με αυτή μπορεί να βγει από το τέλμα που βρίσκεται. Ο άνθρωπος, δηλαδή θέλει το δικαίωμα της επιλογής για να διαλέξει αυτό που το ταιριάζει. Το ζώο δεν έχει αυτή τη δυνατότητα, άρα όταν απλά επιβιώνουμε δεν μπορούμε να επιλέξουμε το τι γίνεται, απλά ακολουθούμε.”
Και στο σημείο αυτό αρχίζει η απόλυτη αναφορά σε εμάς, τον Ελληνικό λαό.
” Είμαστε λαός προικισμένος, ανήσυχος, με ερευνητικό πνεύμα. Έξυπνη ράτσα και το βλέμμα του γεμίζει ανησυχία, αλλά όλα αυτά τα χαρακτηριστικά μας είναι ΟΛΑ ΤΟΥΜΠΑ. Στην επιφάνεια έχουμε όλο το ελαφρύ υλικό και τις υπέρτατες ανθρώπινες ιδιότητες όλες στον πάτο. Σε μια τέτοια κατάσταση χρειάζονται μέτρα τόνισε ο κ. Καζάκος. Σε μια τέτοια κατάσταση, λοιπόν η τέχνη, βοηθά τον άνθρωπο να γοητεύεται ξανά από τον αγώνα του εξανθρωπισμού. ”
Τέλος, δε θα μπορούσαμε παρά να ζητήσουμε να μας εκφράσει την άποψη του για το Χρέος του εκάστοτε “Μάττι-δούλου” στην Ελλάδα του 2012.
” Ο Μάτι λοιπόν, που παραλληλίζεται με κάθε άνθρωπο – πολίτη που θα πρέπει να είναι συνειδητός, γιατί τώρα δεν είναι. Επιπλέον, να κοιτάει το συμφέρον του, να μη στηρίζει τους εχθρούς του παραδίδοντας τους τόπους του στους εκμεταλλευτές του. Ας μην ξεχνάμε, ότι όποτε ο λαός πήρε στα χέρια του την τύχη του τόπου του.. ΜΕΓΑΛΟΥΡΓΗΣΕ. Τώρα όμως που αφήνει την τύχη του στους αυτοαποκαλούμενους σωτήρες του, έχει πάρει τον Κατήφορο…Και μάλιστα εξέφρασε την άποψη ότι έχουμε πολύ πολύ δρόμο μπροστά μας… Μια κατάσταση δύσκολη που δεν αντιμετωπίζεται με πρόχειρες λύσεις, όπως “γιαουρτόματα” και “μούτζες”. Χρειάζεται οργανωμένη κίνηση. Με τα λύπης του αναφέρθηκε, στις συνθήκες που επικρατούν: Μιζέρια, Φτώχεια, Κακοδαιμονία. Πώς να πεις στον κόσμο να βγει να παλέψει;;; Όμως, θα αναγκαστούμε να παλέψουμε κάποια στιγμή. Από τη μία μεριά, η ανάγκη ως κινητήριος μοχλός και από την άλλη οι πρωτοπόρες δυνάμεις του λαού (όποιες είναι). Με αντιδράσεις που οδηγούν στην άνοδο της Χρυσής Αυγής, απλά είμαστε οι χαμένοι. Η αντίδραση των αγανακτισμένων που βρίσκουν καταφύγιο στην Χρυσή Αυγή μοιάζουν με την εποχή του εθνικοσοσιαλισμού του Χίτλερ το 1930. Τότε, έπρεπε να αντιμετωπιστεί η φτώχεια στη Γερμανία και γιαυτό ανέβηκε στην εξουσία ο σοσιαλιστής Μουσολίνι. Ο συνδιασμός του Σοσιαλισμού με το “εθνικό”, δηλαδή με σωβινισμό δημιουργείται ένα άλλο φρούτο, όπως λέει χαριτολογώντας, ο Εθνικοσοσιαλισμος, που βρίσκει διέξοδο στον πόλεμο. Στο 2012 δεν υπάρχει αυτή η διέξοδος, άρα αυτές οι τάσεις θα υπάρχουν μέχρι την ώρα που ο λαός θα κάνει κάτι για να αλλάξει την εικόνα της τωρινής κοινωνίας. ”
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ κ.ΤΣΑΚΝΗ
«Η εποχή είναι σκληρή και είναι βλάξ όποιος αδιαφορεί…» , μας τραγούδησε ο Διονύσης Τσακνής και εμείς αρπάξαμε την ευκαιρία να του ζητήσουμε να μας σχολιάσει τον συγκεκριμένο στίχο γενικότερα αλλά και πιο συγκεκριμένα σε σχέση με τη σημερινή συγκυρία. Ο λόγος του χείμαρρος που σε παρασέρνει…είναι δύσκολο κάποιος που θαυμάζει και παρακολουθεί τον Μπρεχτ να τον σχολιάσει και να διαφωνήσει μαζί του… ο Μπρεχτ υποστηρίζει πως για να πει κάποιος την αλήθεια πρέπει να υπάρχουν ορισμένες προϋποθέσεις. Πρώτον να έχει το θάρρος να πει την αλήθεια, δεύτερον να έχει την εξυπνάδα να ανακαλύψει την αλήθεια, τρίτον να έχεις την τέχνη να κάνεις την αλήθεια ευκολοδιαχειρίσιμη στον κόσμο, τέταρτον να ξέρει σε ποιους ανθρώπους θα απευθυνθεί και τέλος να έχει την πονηριά να περάσει τα μηνύματα που θέλει υπό συγκεκριμένες συνθήκες…Σήμερα ζούμε στην εποχή της λεγόμενης αστικής δημοκρατίας. Η αστική δημοκρατία είναι ανοιχτή μόνο όταν δεν κινδυνεύει η μορφή του συστήματος που αντιπροσωπεύει από μία μορφή δικτατορίας όπως τα ΜΜΕ ..Οπότε το δικό σας site αποτελεί ένα πνευματικό αντάρτικο»
Το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας είναι αδιάφορο;
«ζούσαμε μέσα σε μια επίπλαστη ευδαιμονία, με έντονα τα στοιχεία του ατομικισμού και της αποφυγής της ενασχόλησης με τα κοινά…όμως όταν το στομάχι διαμαρτύρεται, η «πείνα» αναγκάζει τον άνθρωπο να σκεφτεί! Αν οι άνθρωποι σήμερα με την κρίση συνεχίζουν να ρέπουν προς τον ατομικισμό και το συμφέρον και όχι στη γενική πάλη…είμαστε άξιοι της τύχης μας»
Δε μας ανήκει τίποτα
Στίχοι: Federico Garcia Lorca & Μπέρτολτ Μπρέχτ & Τόλης Φασόης
Μουσική: Πάνος Κατσιμίχας
Δε μας ανήκει τίποτα
Δε μας ανήκει τίποτα
Είναι όλα δανεικά απ’ τα παιδιά μας.
Ich weiβ, einmal, es wird ein Wunder geschehen.
( Το ξέρω, κάποτε θα γίνει ένα θαύμα ).
Nur belehrt von der Wirklichkeit
konnen wir die Wirklichkeit andern.
( Μόνο έχοντας διδαχθεί από την πραγματικότητα,
μπορούμε την πραγματικότητα ν’ αλλάξουμε ).
…
Standing on a precipice, beneath a crimson moon
In front of me an ocean spreads, that once was azure blue
And I raise my head and stare into the blackness up above
Even if there was a God
He ‘d be shedding acid tears of love.
( Στέκομαι στην άκρη του γκρεμού, κάτω από το κατακόκκινο φεγγάρι.
Μπροστά μου απλώνεται ένας ωκεανός, που κάποτε είχε το γαλάζιο χρώμα του ουρανού.
Σηκώνω τα μάτια μου και ατενίζω τη μαυρίλα που απλώνεται πάνω απ’ το κεφάλι μου.
Αν υπήρχε Θεός, θα έχυνε όξινα δάκρυα αγάπης).
Δ & Τ & Α
Από τις καλύτερες συνεντεύξεις που έχω διαβάσει ποτέ!!Συγχαρητήρια…