Τί είναι η Iyengar Yoga (part 2)

Η φιλοσοφία της γιόγκα

Iyengar Yoga

Η λέξη yoga προέρχεται από τη σανσκριτική ρίζα yuj, που σημαίνει ένωση. Η άσκηση των στάσεων και η αναπνοή με επίγνωση αναπτύσσει αρμονία, ενοποιεί το νου, το σώμα και το πνεύμα και βοηθά να κατανοήσουμε τη φύση μας.

Όταν του ζητήθηκε να περιγράψει τη διδασκαλία του, ο B.K.S.Iyengar είπε ότι «δεν υπάρχει αυτό που οι μαθητές μου ορίζουν ως Iyengar yoga.Αυτό που υπάρχει είναι η καθαρή παραδοσιακή γιόγκα, που προέρχεται από τους προγόνους μας, από τους δασκάλους μας, από τονPatanjali».

Ο Patanjali έζησε στην Ινδία πριν από 2200 χρόνια.Ήταν σοφός και λόγιος, έγραψε κλασικά κείμενα για τη Σανσκριτική γραμματική και την Ιατρική, καθώς και τους Yoga Sutras (Αφορισμοί της γιόγκα), την πρώτη γραπτή έκφραση γιογκικής φιλοσοφίας, Πριν από αυτόν η γιόγκα ακολουθούσε μια προφορική παράδοση, που περνούσε προσωπικά από το δάσκαλο στο μαθητή.

Σε 196 λακωνικούς αφορισμούς, οι Yoga Sutras τουPatanjali περιγράφουν το μονοπάτι – γιογκικό ταξίδι προς την ολοκλήρωση. Στο πρώτο κεφάλαιο η γιόγκα περιγράφεται ως “η παύση των διακυμάνσεων του νου”.Αυτή η φράση συμπυκνώνει τόσο την πρακτική άσκηση όσο και τον υπέρτατο στόχο της γιόγκα.Τα μέσα για την επίτευξη του στόχου είναι εξίσου σημαντικά όσο και ο ίδιος ο στόχος.

Ο Patanjali ορίζει τα μέσα αυτά ως τα “8 μέλη” (astanga) ή στάδια της γιόγκα. Αν και αυτό το οκταπλό μονοπάτι – γιογκικό ταξίδι είναι διαδοχικό, τα 8 μέλη είναι αλληλένδετα μεταξύ τους.

Το ταξίδι ξεκινά με τα δύο πρώτα μέλη, που δίνουν τις κατευθύνσεις για την προσωπική και την ηθική συμπεριφορά. Πρόκειται για τα Yama (κανόνες που αφορούν τη σχέση μας με τους άλλους και τη συμπεριφορά μας απέναντι σε αυτούς) και τα Niyama (κανόνες για τη σχέση που πρέπει να έχουμε με τον εαυτό μας). Το τέταρτο στάδιο, η asana (στάσεις σώματος) και η pranayama (έλεγχος αναπνοής), είναι αυτά που συνήθως διδάσκονται στις σχολές γιόγκα και που, σε συνδυασμό με τα 2 πρώτα, προσφέρουν ένα όχημα που μπορεί να μας μεταφέρει στην πιο εσωτερική αναζήτηση,στα επόμενα μέλη της γιόγκα, δηλ την Pratyahara (απόσυρση των αισθήσεων),τηDharana (συγκέντρωση), και τηDhyana (διαλογισμός), και έτσι να μας δείξουν το δρόμο προς τη Samadhi, δηλ την αυτοπραγμάτωση και φώτιση που οδηγεί σε πλήρη ελευθερία στο τέλος του γιογκικού ταξιδιού.

images

Η γιόγκα είναι ένωση.Ένωση του νου, του σώματος και του πνεύματος.Η προσέγγιση της Iyengaryoga σε αυτό το ταξίδι είναι πρακτική, βιωματική, και εντελώς προσωπική: οι asanas και η pranayama μπορούν να γίνουν μια φόρμα για να ερευνήσουμε, να αξιολογήσουμε και να βιώσουμε καθένα από τα υπόλοιπα μέλη. Η αναζήτηση αυτής της ένωσης ξεκινά με την συνεχή πρακτική άσκηση των asanas, εστιάζοντας στην ακριβή ευθυγράμμιση. Με τον καιρό οι ασκούμενοι μαθαίνουν να διεισδύουν πέρα από το εξωτερικό σωματικό επίπεδο στα εσώτερα στρώματα (kosas) του νου, της ενέργειας και του πνεύματος.

Συνδυάζοντας και τα 8 μέλη στην άσκηση της asana (η οποία μας βοηθά να εξερευνήσουμε και να βιώσουμε τα υπόλοιπα 7 μέλη) η Iyengar yoga χαρακτηρίζεται ως εν ενεργεία διαλογισμός (meditation in action). Mας ξαναφέρνει σε επαφή με τον έξωκόσμο, αφυπνίζοντας τη βασική κατανόηση ότι όλα και όλοι είναι αλληλένδετα.

Παράδειγμα για το πώς η άσανα συνδυάζει και άλλα μέλη:ένας από τους θεμελιωδέστερους κανόνες του πρώτου μέλους (Yama)είναι η Ahimsa (= «μη βία», που μερικές φορές ερμηνεύεται ως αγάπη προς τους άλλους). Στην Iyengar yoga οι ασκούμενοι μαθαίνουν να ασκούν την ahimsa μέσα από την πρακτική της asana. Για παράδειγμα, όταν μια στάση δεν εκτελείται σωστά μπορεί να προξενήσει πόνο στο γόνατο. Όταν ο μαθητής μαθαίνει το «φάρμακο» – σωστή ευθυγράμμιση, σύμφωνα με τις οδηγίες του δασκάλου – η στάση εκτελείται χωρίς πόνο, χωρίς να ασκείται δηλαδή βία προς τον εαυτό. Ο μαθητής ξεκινά να κατανοεί την έννοια της μη βίας και πώς να την ασκεί πρώτα στη γιόγκα και έπειτα και έξω από το στρώμα άσκησης, στην ζωή του.

Αντίστοιχα ο μαθητής μαθαίνει για τη Sauca, την καθαρότητα (πρόκειται για έναν από τους κανόνες του δεύτερου μέλους, των Niyama). Η γιόγκα οξύνει την επίγνωση για την υγεία μας και δημιουργεί την ανάγκη να την διαφυλάξουμε. Με τη Sauca ο ασκούμενος μαθαίνει να μετριάζει συνήθειες όπως πχ το φαγητό ή το ποτό, κάτι που οδηγείσε ένα καθαρότερο(= πιο υγιεινό)τρόπο ζωής.

“Πρέπει να αναπτύξετε αγάπη για το σώμα σας, γι’αυτά που μπορεί να κάνει για σας” λέει ο BKS Iyengar. “Η αγάπη πρέπει να φτάνει μέχρι τον μικρότερο πόρο του δέρματος, μέχρι το μικρότερο κύτταρο του σώματος, ώστε να το κάνετε έξυπνο για να μπορεί να συνεργάζεται με όλα τα υπόλοιπα κύτταρα στη μεγάλη «πολιτεία» του σώματος. Αυτή η αγάπη πρέπει να ακτινοβολεί από σας προς τους άλλους”.

“Η γιόγκα κάνει έναν έντιμο ασκούμενο μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα”, λέει ο Iyengar.“Αναπτύσσει μια αίσθηση ενοποίησης και ταύτισης μεταξύ ανθρώπου και φύσης, ανθρώπου και ανθρώπου, και ανθρώπου και Σύμπαντος”. 

Σύντομος οδηγός άσκησης στην Iyengar Yoga

Η Iyengar Yoga ασκεί  το διαλογισμό μέσα από τη σωματική άσκηση. Δίνεται έμφαση στην ακρίβεια και τη σωστή ευθυγράμμιση του σώματος κατά την εκτέλεση των ασκήσεων (asanas).Με τον τρόπο αυτό ο ανθρώπινος οργανισμός εκπαιδεύεται να λειτουργεί σωστά στο σύνολό του: αν το σώμα έχει σωστή στάση, τότε και η αναπνοή είναι σωστή.

Αν η αναπνοή είναι ισορροπημένη, τότε επέρχεται ισορροπία και στο νου, τα συναισθήματα και τις αισθήσεις.

Σε ορισμένες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται ειδικά βοηθήματα (props).Έτσι  οι στάσεις της yoga γίνονται προσβάσιμες σε όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας και φυσικής κατάστασης.Ο ασκούμενος αρχικά αποκτά δύναμη, ευλυγισία, και επίγνωση του σώματός του. Σταδιακά τα οφέλη επεκτείνονται σε ψυχικό (νοητικό και συναισθηματικό) επίπεδο.

 Η συνεδρία  ξεκινά συνήθως με μια σύντομη συγκέντρωση σε καθιστή θέση ως προετοιμασία, και κάποιες προκαταρκτικές ασκήσεις για να αρχίσει να κινητοποιείται το σώμα και να ενεργοποιηθεί ο νους ώστε ο ασκούμενος να συγκεντρωθεί καλύτερα.Ακολουθούν κάποιες όρθιες στάσεις (που αποτελούν τη βάση ακόμα και για τις πιο προχωρημένες ασκήσεις), οπίσθιες ή πρόσθιες κάμψεις, καθιστές και αντεστραμμένες θέσεις, στροφές, στηρίξεις στα χέρια, κλπ. Πλησιάζοντας προς το τέλος της συνεδρίας υπάρχουν κάποιες ασκήσεις επανορθωτικές και το μάθημα τελειώνει με θέση χαλάρωσης, κατά την οποία ο ασκούμενος ενθαρρύνεται να παρατηρήσει την αναπνοή του.Η θέση αυτή αποτελεί την εισαγωγή στις ασκήσεις pranayama (ασκήσεις ελέγχου της αναπνοής), που όμως διδάσκονται ξεχωριστά και απευθύνονται σε προχωρημένους μαθητές.

Συνήθως οι μαθητές φεύγουν από ένα μάθημα Iyengar yoga γεμάτοι ενέργεια (παρά το ότι έχουν κάνει έντονη σωματική άσκηση) και νιώθοντας ότι έχουν βελτιωμένη στάση σώματος. 

Η άσκηση γίνεται χωρίς παπούτσια ή κάλτσες, με άνετα ρούχα που επιτρέπουν να φαίνονται τα γόνατα & οι αγκώνες. Όπως για κάθε τύπο σωματικής άσκησης, θα πρέπει να έχουν  περάσει τουλάχιστον 4 ώρες από ένα κανονικό γεύμα, ή 2 ώρες από ένα ελαφρύ γεύμα.

Γιώργος Μπατιστάκης

Πιστοποιημένος Δάσκαλος Iyengar Yoga

Email: batisg@gmail.com

Τηλ: 6944312941

Leave a Reply