Την προηγούμενη βδομάδα είχα την τύχη να παρευρεθώ στο θέατρο Θησείον και να παρακολουθήσω τη παράσταση «Ρωμαίος και Ιουλιέτα για δύο» με συντελεστές την Ομάδα θεάτρου «Ιδέα» (Κώστας Γάκης, Αθηνά Μουστάκα και Κωνσταντίνος Μπιμπής). Ακόμα μεγαλύτερη η τύχη μου που συνομιλήσαμε μετά το τέλος της παράστασης και έτσι μπόρεσα να τους καταθέσω κάποιες απορίες και προβληματισμούς. Η παραγωγή αυτή παίζεται ήδη δύο χρόνια καθώς ξεκίνησε απ’ το Low Budget Festival, συνεχίστηκε στο «104» και αυτή την εποχή φιλοξενείται στο Θέατρο Θησείον. Η παράσταση διαγράφει μεγάλη επιτυχία φέτος και όχι άδικα. Τα παιδιά έχουν κάνει καταπληκτική δουλειά και αυτό επαληθεύεται απ’ τις κριτικές, την προσέλευση και τα σχόλια των θεατών. Η ομάδα «Ιδέα» διασκευάζει τολμηρά και ευφάνταστα το κείμενο-ορόσημο του William Shakespeare διαγράφοντας μια αντισυμβατική και ειδολογική ανατροπή. Η παράσταση έχει γέλιο, συγκίνηση, προβληματισμό, πολιτικό και φιλοσοφικό στοχασμό και αρκετή αλληλεπίδραση με τον κόσμο. Εδώ τελειώνουν τα σχόλια μου για το έργο, από εδώ και πέρα μιλάνε οι βασικοί πρωταγωνιστές.
- Πού αποδίδετε την επιτυχία της παράστασης; Για ποιο λόγο να παρακολουθήσει κάποιος την παράσταση.
ΑΘΗΝΑ- « Ούτε εμείς οι ίδιοι ξέρουμε πού οφείλεται αυτή η επιτυχία. Ίσως στην πολλή δουλειά που έχουμε κάνει και στην αγάπη που έχουμε σαν ομάδα, ίσως αυτό να επιφέρει αυτά τα αποτελέσματα. Σίγουρα συντελεί και η σκηνοθετική ιδέα του Κώστα που 2 ηθοποιοί κάνουν όλους τους ρόλους.
Κ. ΓΑΚΗΣ – « Κοίτα, το ίδιο το έργο είναι ένα διαμάντι του παγκοσμίου ρεπερτορίου, είναι ασύλληπτο έργο, το οποίο συνδυάζει μια κεντρική σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων που είναι πραγματικά κοντά κάτι το οποίο χρειαζόμαστε στην εποχή μας. Το σφικτό αυτό δέσιμο είναι μια απάντηση σε οτιδήποτε ζουν, σ’ όλες τις δυσκολίες και αυτό το μήνυμα θεωρώ ότι είναι ένα κλειδί για την επιτυχία.
- Το έργο παίζεται πολύ καιρό με πολλές συνεχόμενες παραστάσεις. Από πού αντλείτε την έμπνευση και το κίνητρο για ένα καθημερινό άρτιο αποτέλεσμα αλλά και τη δύναμη για να αλληλεπιδράτε τόσο δυναμικά με το κοινό.
ΑΘΗΝΑ- Βασικά υπάρχουν σκηνές που σπάμε το τείχος . Θέλουμε το θέαμα μας να είναι λαϊκό, να καταλαβαίνει και η γιαγιά που θα έρθει, να δώσουμε πάτημα στο θεατή να μας μιλήσει κ να μας απαντήσει και αυτός με τη σειρά του. Αυτό που θέλουμε να δώσουμε σαν ομάδα «Ιδέα» δεν είναι στυλιζαρισμένο.
Κ. ΓΑΚΗΣ- Κοίτα, αν δεν αντιδρά ο κόσμος ξενερώνεις , αλλά, το διαχειρίζεσαι πάνω στη σκηνή. Υπάρχει μια ελευθερία κινήσεων αλλά και μια κάποια δικαιοσύνη πιστεύω. Για παράδειγμα ,αν ένας θεατής δεν κοιτάζει ή είναι στο κινητό μπορείς να παίξεις και να αλληλεπιδράσεις με αυτό πάντα μέσα στα πλαίσια μιας επιτρεπόμενα διαλεκτικής σχέσης.
- Πολλές μεταμορφώσεις , πολλές εναλλαγές ρόλων και είστε μόλις δύο άτομα και ένας μουσικός . Δεν είναι πολύ δύσκολη και κοπιαστική όλη αυτή η διαδικασία. Έβλεπα εσένα (απευθυνόμενος στον Κ. Μπιμπή) και είχες γίνει σουρούδι ( κρητική λέξη που σημαίνει πολύ ιδρωμένος και χωρίς να καταλάβουν τι εννοούσα γελούσαν από κατάπληξη και απορία). Κάντε μου ένα σχόλιο γι’ αυτό.
ΑΘΗΝΑ- Ναι είναι πολύ δύσκολο. Ενδεχομένως όμως και το να κρατάς ένα ρόλο ίσως να’ ναι ακόμα πιο δύσκολο απ’ το να αλλάζεις συνεχώς γιατί αυτό καταντάει άμα το χεις ευκολία. Γενικότερα πάντως παλεύουμε παρά πολύ με αυτή τη παράσταση.
- Πως καταφέρνετε να υποτάξετε το προσωπικό σας «εγώ», να διώξετε το προσωπικό σας βίωμα προς χάριν του θεατρικού έργου. Απλά τα ξεχνάς όλα και συνεχίζεις τη δουλειά σου;
ΑΘΗΝΑ- Δεν είναι απαραίτητο. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές. Η πρώτη είναι προσπαθείς να κλάψεις κάνοντας κάποιες διεργασίες στο σώμα σου και έτσι κλαις. Η άλλη είναι καθαρά βιωματική. Θυμάσαι κάτι και κλαις ή γελάς. Εμείς χρησιμοποιούμε και τις 2 . Ειδικά αν κάτι μας έχει επηρεάσει κατά τη διάρκεια της ημέρας το χρησιμοποιούμε και αλληλοεπιδράμε με αυτό.
- Θέλω να μ σχολιάσετε τα συναισθήματα σας και το μέγεθος της ευθύνης που σας αναλογεί ανεβάζοντας ένα έργο του William Shakespeare .
ΑΘΗΝΑ- Είμαστε τσαρλατάνοι , είμαστε γελοίοι άνθρωποι (γέλια…) δεν φοβόμαστε να τον αποδομήσουμε –που δεν τον αποδομούμε ,ακλουθούμε τη κλασική μορφή παρόλο που είμαστε δύο άτομα
Κ. ΜΠΙΜΠΗΣ- Τιμή και ευθύνη, αυτά είναι τα συναισθήματα μας. Και είναι ένα απ’ τα πιο γνωστά έργα του Shakespeare, σκέψου πόση ευθύνη έχουμε εμείς που θέλουμε να δώσουμε μια νέα πνοή που να φτάνει στο σημείο να σημαίνει κάτι και σήμερα.
Κ. ΓΑΚΗΣ- Οκ, απ’ την άλλη είναι ένα μεγάλο όνομα ο Shakespeare αλλά εμείς τον νιώθουμε σαν συγγενή μας. Ο Shakespeare ήταν κ αυτός ένας ηθοποιός που έγραφε θεατρικά έργα και με αυτό νιώθουμε πολύ κοντά του. Δεν θεωρώ ότι θα έπρεπε να ανεβαίνει με όλο αυτό το βαρύγδουπο στυλ και τη πόζα. Αντιθέτως, κάθε εποχή πρέπει να ερμηνεύει και να ανιχνεύει με ποιο τρόπο θέλει να ερμηνεύει τον Shakespeare και εσύ προσπαθείς αντίστοιχα να τον αναδείξεις στη δική μας εποχή.
- Καταπιάνεστε με ένα χιλιοπαιγμένο και παραδοσιακό θεατρικό έργο και το πιάνετε από μια εντελώς διαφορετική σκοπιά. Υπάρχουν όρια επέμβασης σε ένα τέτοιο έργο;
Κ. ΓΑΚΗΣ- Όχι από τη στιγμή που λες «Ρωμαίος και Ιουλιέτα για 2» και όχι «Ρωμαίος και Ιουλιέτα ». Η θέση σου είναι καθαρή: το έργο αυτό, το πειράζω συνειδητά. Εγώ προσωπικά δεν έχω θέμα μ’ αυτό. Είναι απεριόριστη η ελευθερία που νιώθουμε με το έργο αυτό. Σαν ομάδα δεν θέλουμε να το παραλλάξουμε τόσο ώστε αν έρθει κάποιος που δεν έχει ξαναδεί θέατρο να μην καταλάβει. Αντιθέτως θέλουμε να γελάσει, να συγκινηθεί, να βουτήξει στα βαθειά υπαρξιακά σημεία. Στις δικές μας διασκευές, και σ’ άλλα πράγματα που έχουμε κάνει, όπως «Η τελευταία μαύρη γάτα» του Τριβιζά που παίζεται στο θέατρο Χορν, το βασικό μας μέλημα είναι να κάνουμε θέατρο για ανθρώπους που ποτέ δεν έχουν ξαναδεί θέατρο. Εμείς ξεκινήσαμε να μιλήσουμε για τη μοναχικότητα που έχουν δύο φαντάσματα που έχουν στοιχειώσει το χωροχρόνο και μένουν ζωντανά λέγοντας τις ιστορίες τους, και η κιβωτός του καθενός μας είναι η ιστορία μας. Εμάς μας ζωντάνεψε πολύ αυτή η ιστορία και βρήκαμε προσωπικά πράγματα να επενδύσουμε κ είπαμε πάμε να τα κάνουμε κ ας φάμε ντομάτες.
- Σας έχουν τύχει ξαφνικά απρόοπτα σε κάποια απ’ τις παραστάσεις σας; Το ρωτάω αυτό ορμώμενος από προσωπικό βίωμα όπου ο ηθοποιός παθαίνει λόξιγκα πάνω στη σκηνή αλλά παρόλα αυτά έπαιζε σαν ο ρόλος το να περιείχε λόξιγκα.
ΑΘΗΝΑ- Μας έχουν τύχει απρόοπτα. Για παράδειγμα εγώ σε μια απ’ τις τελευταίες παραστάσεις πήγα να πνιγώ απ’ το σάλιο μου , βήχας που δεν μπορούσα να αναπνεύσω … το διαχειρίστηκα ως μέρος του ρόλου μου. Απρόοπτα τυχαίνουν ,αλλά τα διαχειρίζεσαι και τα μετουσιώνεις ως μέρος του ρόλου , και σε τελική ανάλυση, υπάρχει ένα ελαφρυντικό ότι οκ, δύο άνθρωποι είμαστε κάτι μπορεί να προκύψει ως απρόοπτο, δεν χάθηκε ο κόσμος…
- Προσωπικά μ’ αρέσει να βλέπω παραστάσεις με πολιτικό στόχο. Δεν πιστεύετε ότι η τέχνη γενικότερα και το θέατρο ειδικότερα έχουν μια πολιτική ευθύνη;
ΑΘΗΝΑ- Καταρχάς ο Ρωμαίος κ η Ιουλιέτα είναι ένα πολιτικό έργο , σε μια εμφύλια περίοδο υπάρχουν 2 οικογένειες που φέρνουν πανικό σε μια ολόκληρη πόλη. Γενικά μας ενδιαφέρει ως ομάδα να εκφραζόμαστε πολιτικά με την ευρύτερη έννοια της πολιτικής. Θέλουμε να αφήσουμε ένα μικρό στίγμα , όχι ότι θα αλλάξουμε τον κόσμο, αλλά αν δεν το πιστέψεις κιόλας δεν θα τα κανείς. Κάτι ανάλογο κάναμε και στη «Τελευταία μαύρη γάτα» του Τριβιζά που παίζεται στο θέατρο Χορν, που είναι ένα έργο καθαρά πολιτικό με αντιρατσιστικά μηνύματα .
Κ. ΓΑΚΗΣ- Όσον αφορά στο πολιτικό υπόβαθρο της παράστασης υπάρχουν πολλά επίπεδα ανάγνωσης. Το ένα είναι η ίδια η ιστορία που είναι δύο οικογένειες που έχουν προκαλέσει εμφύλιο σπαραγμό σε μια ολόκληρη πόλη. Συνεπώς όταν μιλάς στην Ελλάδα για εμφύλιο σπαραγμό αυτομάτως υπάρχουν ξεκάθαρα φανερώματα. Υπάρχει μια διάχυτη ανοησία, μια μερίδα πολιτικών που δεν είχαν κανένα ήθος για πολλά χρόνια και κάποιοι τους ψηφίζανε και υπάρχει κ μια μερίδα κόσμου που πίστευε στην αξιοπρέπεια του και δεν είχε εκφραστεί. Μόλις λοιπόν ο Τσίπρας κ ο Βαρουφάκης είπαν ‘όπα παιδιά με την Τρόικα δεν συνεργαζόμαστε εμείς θα πάμε για το λαό ξαφνικά εκφράστηκε ένα μεγάλο μέρος του κόσμου, επειδή εκφράστηκε η αξιοπρέπεια που του στερούσανε. Αυτά όμως θα μου πεις τί σχέση έχουν με την Τρόικα. Και όμως έχουν, γιατί μιλάει για ένα κόσμο χωρισμένο και δεν παίρνεις τη θέση ούτε τη μια ούτε την άλλη. Παίρνεις τη θέση δύο συναισθηματικά ενεργών ανθρώπων που επιλέγουν με την ένωση τους να λήξουν όλη αυτή τη διαμάχη κ το σπαραγμό και αυτό είναι και το κεντρικό μήνυμα της παράστασης, ότι δύο άνθρωποι αν έρθουν πραγματικά κοντά μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο. Επίσης, υπάρχει κ ένα δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης που είναι τα ίδια τα τραγούδια στα οποία υπάρχει άμεση αντανάκλαση στο σήμερα. Ένα τραγούδι λέει ‘’ πόσες φορές δεν νιώθεις και ’συ ο ίδιος φάντασμα, αδερφέ μου’’ .
Τέλος, σ’ ένα τελευταίο επίπεδο πολιτικής ανάγνωσης έχει να κάνει με τους δύο ηθοποιούς που επιλέγουν με το σώμα, τη φωνή τους και τα σκηνικά τους αρχίδια να πουν ότι εδώ παιδιά δεν χρειάζονται ούτε χοντρά σκηνικά , ούτε πλούσιοι παραγωγοί με πούρα για να πετύχεις κάτι ωραίο. Γενικώς είναι πολύ δύσκολο να σταθείς σε ένα θεατρικό κατεστημένο με το ταλέντο τη πίστη και την ατελείωτη δουλειά. Αυτό είναι το επαναστατικό ,ο τρόπος δηλαδή, που σκάψαμε σαν ομάδα επί δύο χρόνια πάνω στις αντιδράσεις του κοινού και στο κείμενο είναι σαν να σκάψαμε στις ίδιες μας τις σάρκες. Και τελευταίο, γιατί τρελάθηκα, γυρνώντας στο κοινό φέρεις αυτό που είσαι σαν άνθρωπος, θέλουμε ένα καλύτερο κόσμο, θέλουμε αγάπη στην αίθουσα . Καμιά φορά όταν βλέπουμε ανθρώπους με κινητά, ενώ παίζουμε μπορεί να σταματήσουμε και τη παράσταση και να πούμε ‘’ κάποια στιγμή κλείστε την οθόνη σας, είστε όλη μέρα στη τηλεόραση , στο facebook , τουλάχιστον τώρα βγείτε «απ’ τη πρίζα» . Είναι λοιπόν πολλά τα επίπεδα πολιτικής ανάγνωσης , αλλά όχι ξύλινης πολιτικής, είναι πολιτική με αίσθημα.
Εγώ- Συνεπώς είμαστε υπέρ στο ότι η τέχνη σ’ αυτή τη φάση πρέπει να έχει πολιτικό στόχο. Στην αρχαία Ελλάδα το θέατρο είχε στενή σχέση με τη πολιτική αλλά και με τη θρησκεία( βλ Διόνυσος).
Κ. ΜΠΙΜΠΗΣ- Το θέατρο έτσι ήταν απ’ την αρχή απ’ την αρχαία Ελλάδα , το θέατρο ξεπήδησε μέσα απ’ τη θρησκεία που και αυτή με τη σειρά της συνδεόταν με τη πολιτική. Το αρχαίο ελληνικό θέατρο ήταν στενά πολιτικό . Η τέχνη μπορεί να θέσει σωστά ερωτήματα και τις απαντήσεις να τις ψάξει ο θεατής.
Κ. ΓΑΚΗΣ- Αυτό που θέλουμε είναι να δημιουργήσουμε ένα κλίμα κοινωνικής ζέστης μέσα στην αίθουσα, αυτό που είπες για το διονυσιακό αποκτά πολιτικά συμφραζόμενα στο σήμερα γιατί έχουμε ξεχάσει να είμαστε ο ένας κοντά στον άλλο, να νιώσουμε τον ιδρώτα την επαφή με τον άλλο. Το διονυσιακό με αυτή την έννοια συνδέεται βαθιά με την πολιτική και στοχεύουμε σε αυτό καθώς μας φέρνει πιο κοντά με τον άλλο σε πολιτικό και αγαπητικό επίπεδο.
- Τα τελευταία χρόνια παρά τη κρίση παρατηρείται αύξηση των θεατρικών παραστάσεων. Πιστεύετε ότι ο κόσμος βρίσκει παρηγοριά στο θέατρο;
Κ. ΓΑΚΗΣ- Επειδή έχει εκλείψει αυτό το αίσθημα της ζεστασιάς , της επαφής , αυτού του αμεσοδημοκρατισμού, ο κόσμος εγκαταλείπει τις αποστασιοποιημένες μορφές διασκέδασης όπως τηλεόραση, σινεμά και πάει στο θέατρο να βρει αυτή την επαφή. Εγώ πιστεύω είναι σαν να ζούμε ξανά 70s και 80s, ξαναθέλει ο κόσμος να έρθει κοντά , είμαστε νομίζω τα παιδιά των ψηφιακών λουλουδιών.
ΜΠΜΠΔΗΣ- Σε εποχές κρίσης το θέατρο επωφελείται. Στην Αμερική το 1929 στο κραχ , στο Broadway ήταν η πιο επιτυχημένη σεζόν γιατί μπορείς να συνευρίσκεσαι με ανθρώπους πολύ ουσιαστικά.
10. Είμαστε σε μια χώρα που βλέπει κανείς ανθρώπους να παίζουν σε σήριαλ, να τραγουδάνε σε μπουζούκια το βράδυ και την επόμενη ημέρα να παίζουν στην Επίδαυρο. Υπάρχει κάποιο σχόλιο ;
ΜΠΙΜΠΗΣ- Φταίει η Μελίνα Μερκούρη, που πέρα απ’ τα πολλά καλά που έχει προσφέρει, επί προεδρίας ΠΑΣΟΚ η ίδια ήταν ΥΠ. Πολιτισμού, είχε τη φαεινή ιδέα να καταργήσει την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος του ηθοποιού. Μέχρι τότε ίσχυε η άδεια ασκήσεως επαγγέλματος του ηθοποιού, όπως σ’ όλες τις χώρες. Έτσι δεν υπάρχει οργανωμένο σωματείο ηθοποιών. Με το που καταργείς την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος αυτομάτως ο καθένας γίνεται ηθοποιός. Σαν να λέμε ότι οποιοσδήποτε μπορεί να γίνει ηλεκτρολόγος ή γιατρός . Έτσι υπολειτουργεί και το σωματείο των ηθοποιών γιατί δεν υπάρχει κάτι οργανωμένο, ένα κλειστό επάγγελμα να μας προστατεύσει. Έτσι ο καθένας μπορεί να φέρει μοντέλα διάσημους τραγουδιστές για να κόψει περισσότερα εισιτήρια.
ΓΑΚΗΣ- Αυτή πάντως είναι η λογική του free-market. Ο καπιταλισμός είναι ένα σύστημα στο οποίο υπάρχει μια μηχανή που αλέθει κρέας. Οπότε, επιλέγεται ένα υλικό που μπορεί να καταναλωθεί πιο εύκολα από μάζες. Εμείς ως ομάδα παλεύουμε να είμαστε στη μεσότητα- αριστοτελικώς οριζόμενη, αναμεσα στο εμπορικό, από όπου παίρνουμε τη λαϊκότητα, τη χαρά της σκηνής και δανειζόμαστε μια εναλλακτική και αντισυμβατική πρόταση απ’ το λιγότερο εμπορικό θέατρο.
11.Ποια είναι τα σχέδια σας για το μέλλον, η παράσταση θα συνεχιστεί και του χρόνου;
ΑΘΗΝΑ- Ευελπιστούμε να συνεχιστεί. Σε αυτό το χώρο όλα είναι πολύ ρευστά. Ελπίζουμε με τη φόρα που έχει πάρει να συνεχιστεί και του χρόνου, αλλά θέλουμε και εμείς ως ομάδα να κάνουμε και άλλα πράγματα. Τώρα είμαστε σε αναζήτηση για ένα άλλο έργο στο οποίο θα παίζουμε και οι 3. Θέλουμε να παίξουμε στο δρόμο –γιατί μας αρέσει πολύ αυτό και να δούμε πώς ο κόσμος αντιδράει με αυτό. Γενικά είμαστε σε μια έρευνα.
Κ.ΓΑΚΗΣ- Σκεφτόμαστε να συγκατοικήσει του χρόνου η παράσταση με τη νέα μας δουλέιά, σίγουρα γιατί έχει πάει καλά η παράσταση και καλό είναι να συνεχίζει, αλλά και επειδή είναι σχολείο. Αυτή η παράσταση είναι σχολείο , είναι κάθε βράδυ διαφορετική, κάθε βράδυ αυτοσχεδιάζεται… παίζουμε, και στο τέλος βλέπουμε τι έχει βγει. Είναι σαν μαθητεία κάθε βράδυ… είναι σαν μια ρόκ συναυλία, κατεβαίνεις και τζαμάρεις και βλέπεις τι μπορεί να συμβεί.
Ν.Σ.