Η 5η Οκτωβρίου καθιερώθηκε το 1994 από την UNESCO ως η Παγκόσμια Ημέρα των Εκπαιδευτικών, προκειμένου να τιμήσει πάνω από 60 εκατομμύρια μαχόμενους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης σε όλο τον κόσμο, που με το έργο τους συμβάλλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη, την πρόοδο και την ευημερία των κοινωνιών.
Μια γιορτή λοιπόν, για κάθε ένα εκπαιδευτικό, που θα τον ονομάζαμε “δάσκαλο” με την αίγλη που είχε η λέξη στα παλιά τα χρόνια και “ιδανικό δάσκαλο” με την ιδεατή έννοια που ψάχνουμε στις μέρες μας. Προσεγγίζοντας τον όρο “ιδανικός δάσκαλος” δε μπορώ παρά να σας περιγράψω μερικούς από τους δασκάλους μου….γιατί όντως κάποιοι από αυτούς είναι ιδανικοί….και ακόμα έχω τέτοιους και ας μεγάλωσα αρκετά και ας είμαι και η ίδια δασκάλα….
Δάσκαλος, αυτός που προσπαθώντας να διδάξει τους μαθητές του χάνεται στην ομάδα των μαθητών του και γίνεται ένα με αυτούς. Κι όμως, παραμένει δάσκαλος και αρχηγός της ομάδας χωρίς να το επιβάλλει, απλά γιατί εμπνέει το σεβασμό και δε τον αποζητά. Έτσι, στη διδασκαλία κρατάει το ρόλο του, αλλά δεν έχει ως πρωταρχικό σκοπό τη διδασκαλία της ύλης τους, αλλά να να δώσει μια άλλη προοπτική στην ομάδα-τάξη του. Όταν ο δάσκαλος έχει επί πλέον εμπειρίες που αποκτήθηκαν έξω από το σχολείο και έξω από το αντικείμενο των σπουδών του τότε κρατά ένα χρήσιμο εργαλείο μάθησης που τον διευκολύνει, καθώς εμβολιάζει το λειτούργημά του με άλλες, υψηλότερες, προοπτικές. Από την κατανόηση της σπουδαιότητας που έχει η συνεργασία και η ομαδική εργασία μέχρι την εμφύσηση της ευγενούς άμιλλας και πλήθος άλλων. Δάσκαλοι που δαπάνησαν σημαντικό χρόνο και κόπο σε εναλλακτικές δραστηριότητες, μπαίνουν στην τάξη με την ακλόνητη πεποίθηση ότι το σχολείο πρέπει να ταυτίζεται με την ευρύτερη εικόνα της κοινωνίας.
Επιπλέον, ο δάσκαλος πρέπει να είναι τεχνολογικά επαρκής, καθώς στις μέρες μας η παραδοχή ότι «δεν είμαι καλός στη χρήση υπολογιστή» μοιάζει με ομολογία ανικανότητας. Πως είναι δυνατόν, όταν η πλειοψηφία των μαθητών έχει ήδη σημαντική ευχέρεια στη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας, να μην έχει ο δάσκαλος; Άρα, είναι απαραίτητο να έχεις τις απαραίτητες τεχνολογικές γνώσεις και να βρίσκεται σε μια φάση συνεχούς επιμόρφωσης. Τότε μιλάμε για ένα δάσκαλο, που αρχικά έχει “δουλέψει” και έχει διαμορφώσει μια πολύπλευρη προσωπικότητα που συμβαδίζει με την εποχή και άρα αποτελει το πιο κατάλληλο πρότυπο για καθένα από τους μαθητές τους.
Πέρα των παραπάνω, ο κάθε δάσκαλος παρά την ομαδική και ίση αντιμετώπιση που θα έχει στους μαθητές του, θα πρέπει να είναι σε θέση να κατανοεί τα κίνητρα και τα ενδιαφέροντα του κάθε μαθητή ξεχωριστά. Το πιο δυσκολο κομμάτι διαχείρισης είναι οι μαθητές που εμφορούνται από κίνητρα που δεν έχουν σχέση με το σχολείο, αλλά με κύκλους εκτός σχολείου καθιστώντας τους αδιάφορους για τα σχολικά δρώμενα. Οι μαθητές αυτοί διατρέχουν ορατό κίνδυνο ολικής αποκοπής από την σχολική ζωή και εμπλοκής σε καθαρά εξωσχολικές δραστηριότητες. Εδώ υπεισέρχεται ο ρόλος του χαρισματικού δασκάλου, που καταφέρνει να επανεντάξει τον μαθητή, κάνοντάς τον να βρει ενδιαφέροντα εκεί που, μέχρι σήμερα δεν έβρισκε.
Τέλος, ο “τσαχπίνης” δάσκαλος γνωρίζει άριστα τη σημασία του παιχνιδιού που στοχεύει απόλυτα ψυχοπνευματική ανάπτυξη του παιδιού. Γνωρίζει ότι το παιχνίδι είναι το καλύτερο εργαλείο μάθησης. Ο μαθητής είναι και πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν παιδί ανεξαρτήτως ηλικίας. Δλιδοντας λοιπόν, μία παιγνιώδης νότα στη σχολική αίθουσα, στη διδασκαλία και στη σχολική καθημερινότητα συμβάλλει τα μέγιστα στην προσοχή, στην αποδοχή και στην αποδοτική μάθηση. Τα παιδιά παύουν να βλέπουν το σχολείο σαν καταναγκαστική εργασία και απολαυάνουν το μάθημα τους σαν να αποτελεί την αγαπημένη εξωσχολική δραστηριότητα.
και όμως τέτοι διδάσκαλοι υπάρχουν…και έχουν πολλά παραπάνω ιδεατά χαρακτηριστικά από τα παραπάνω…
Ας αφήσουμε όμως και το Βαγγέλη, μαθητή ελληνικού λυκείου στη Στουτγάρδη μέσω μιας επιστολής που φιλοξενείται στη στήλη “Απόψεις” του κ. Κώστα Χρυσαφίδη στο περιοδικό “Σύγχρονο Νηπιαγωγείο”.
O ιδανικός δάσκαλος
«Ο ιδανικός δάσκαλος είναι ιδανικός άνθρωπος που προετοιμάζει ιδανικότερους ανθρώπους.
Εμπνέει σεβασμό χωρίς να τον απαιτεί φωνάζοντας. Είναι παιδοψυχολόγος, ακόμα κι αν δεν έχει ανοίξει βιβλίο παιδοψυχολογίας. Μιλάει με τους μαθητές άλλοτε σαν να ΄ναι εγγόνια του κι άλλοτε σαν να ΄ναι παιδιά του κι άλλοτε σαν να ΄ναι αδέλφια και φίλοι του. Αντιμετωπίζει τον κάθε ένα ξεχωριστά, αλλά τους φέρεται ισάξια και δίκαια μαθαίνοντάς τους να δρουν ενωμένοι σα γροθιά και να ΄ναι άφοβοι.
Τους μεταδίδει εμπειρίες και όχι απλά συμπεράσματα ζωής, σοφία που δεν μαντρώνεται σε κανένα βιβλίο και όχι απλώς γνώση. Τους παροτρύνει να λένε ό,τι σκέφτονται και να σκέφτονται ό,τι λένε, να αναρωτιούνται και να ρωτάνε, να δέχονται και να ασκούν κριτική. Τους ωθεί να αμφισβητούν τον ίδιο και τον εαυτό τους, για να βρουν την αλήθεια. Αναγνωρίζει ότι στον καθένα ίσως να κρύβεται ένας δάσκαλος καλύτερος απ’ αυτόν. Προσπαθεί να τους απελευθερώσει κάνοντάς τους να τον ξεπεράσουν και να ανοίξουν καινούριους δρόμους.
Το μάθημά του, ακόμα και αν κρατά μερικά λεπτά, μένει για μια ζωή. Και αν τύχει να ζωγραφίζει κάποιος μαθητής κατά τη διάρκειά του, δεν θα τον διακόψει, εκτός κι αν αυτό που διδάσκει τον βοηθήσει να ζωγραφίσει ομορφότερα. Ο ιδανικός δάσκαλος ξέρει ότι μια παιδική ζωγραφιά είναι απεριόριστα πολυτιμότερη από ένα μαθητικό τετράδιο γεμάτο ασκήσεις. Ο ιδανικός δάσκαλος είναι ιδανικός άνθρωπος που προετοιμάζει ιδανικότερους ανθρώπους.
Ζει για να διδάσκει και δεν διδάσκει για να ζει.
Δείχνει στο κόσμο ότι αξίζει να αφιερώνεις τη ζωή σου σε μια χούφτα περίεργα μάτια που ίσως θεριέψουν και τον αλλάξουν!»
Αλεξάνδρα