To πληγωμένο τριαντάφυλλο

” Τα βλέμματά τους σιγά σιγά αντάμωσαν, με τα κεφάλια τους να ρίχνουν στην άκρη τα δεσμά της ντροπής. Το θάρρος ελάφρυνε τους αυχένες τους. Ενα μειδίαμα αχνοέφεγγε στα χείλη και των δύο, γεμάτα ειλικρίνεια και βραχείες μελλοντικές υποσχέσεις. Δεν υπήρχε καμιά απόσταση μεταξύ τους, παρά μόνο το κενό της πραγματικότητας, το οποίο, τη δεδομένη στιγμή, δεν διέκοπτε την επικοινωνία των δύο σωμάτων. Τα χέρια τους ήταν σπινθήρες, τα οποία ενωμένα φλόγιζαν τις ερωτευμένες τους ψυχές. Κάποια στιγμή το νεαρό αγόρι αγόρασε ένα λουλούδι και το πρόσφερε στο κορίτσι του. Είχε μείνει άναυδη από την απλή, μα τόσο ουσιαστική χειρονομία. Σηκώθηκε στις μύτες των ποδιών της και του πρόσφερε το νέκταρ της ζωής της με ένα φιλί, τίποτα άλλο. Παρά το γεγονός ότι βρίσκονταν στο κέντρο της πόλης, σε ώρα αιχμής, όλα γύρω τους είχαν αδρανήσει. Ενα προστατευτικό κάλυμμα τους πρόσφερε την πολυπόθητη ησυχία τους. Ο κόσμος σώπαινε, για να μπορούν αυτοί να ακούσουν και να χαρούν τον έρωτά τους!”

Κατά αυτό τον τρόπο θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι παρουσιάζεται σε όλους το ιδανικό της αγάπης ή καλύτερα του έρωτα μεταξύ των ανθρώπων και ο,τιδήποτε άλλο αποτελεί προϊόν συμβιβασμού. Κάποιος πιο πρακτικός και πιο κυνικός θα μπορούσε να κάνει λόγο για γραφικότητες, οι οποίες ανήκουν σε άλλες εποχές, οι οποίες έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Κάποιος πιο ρομαντικός θα είχε τη δυνατότητα, μέσω της φαντασίας του, να εικονοποιήσει την κατάσταση και να έχει μπρός του ένα πληγωμένο τριαντάφυλλο, μαχαιρωμένο από το στυγνό χέρι του παρόντος, το οποίο στέκει στα πόδια του με δυσκολία, αργοπεθαίνοντας, υπό το βλέμμα της πραγματικότητας, η οποία εναγκαλίζεται το δολοφόνο και το κοιτάει με απορία.

romantic time

Ο ρομαντισμός δύναται να ειδωθεί πολυπρισματικά. Ως συναίσθημα ενυπάρχει στη συνείδηση του ανθρώπου, αποτέλεσμα χημικών αντιδράσεων στον εγκέφαλό μας, οι οποίες προσφέρουν, υπό κατάλληλες συνθήκες, ευφορία, άνεση, οικειότητα και θέληση για διεκδίκηση του ή της ερωτικής συντρόφου που μας ενδιαφέρει. Ως λογοτεχνικό ρεύμα κινείται στο πλαίσιο του συμβολικού και του υπερρεαλιστικού, μέχρι να ανεξαρτητοποιηθεί και να καθιερωθεί στη Γερμανία, κατά το 19ο αιώνα και να διαδοθεί στη Γαλλία την ίδια περίοδο, κάνοντας λόγο, κυρίως, για περιπτώσεις ανεπίδοτης αγάπης ή περιπτώσεις νέων παιδιών, τα οποία δυσκολεύονται να χαρούν τον έρωτά τους και η σχέση τους, μέχρι να σμίξουν, ηθικά, για πάντα, περνάει από σαράντα κύματα, πολλές φορές με καταστροφικά αποτελέσματα, όπως αυτοκτονίες ή δολοφονίες αντίζηλων προσώπων.

Οι τελευταίες περιπτώσεις αφορούν την ακραία μορφή του ρομαντισμού, όπου η ελάχιστη λογική απουσιάζει και η βία επιτάσσεται, προκειμένου να συνεχίσει να υπάρχει η χαρά. Η Δηιάνειρα καταδίκασε σε θάνατο το σύζυγό της, τον Ηρακλή, εν αγνοία της, διότι ήθελε να τον έχει αποκλειστικά δικό της, με αποτέλεσμα οι τύψεις να την οδηγήσουν στην αυτοκτονία. Η Μήδεια, μια μάγισσα, εκ Γεωργίας ορμώμενη, εξαιτίας του έρωτά της για τον Ιάσονα, απαρνήθηκε τον τόπο της, έκλεψε το λίκνο του πολιτισμού της και το παρέδωσε σε έναν ξένο, διαμέλισε τον αδελφό της και πετούσε τα κομμάτια του στη θάλασσα, για να καθυστερήσει τον πατέρα της, έκαψε τον πεθερό της και την κόρη του, ομού, ζωντανούς και έσφαξε τα ίδια της τα παιδιά. Όλα αυτά στο όνομα της αγάπης. Στο έργο του Σαίξπηρ Ρωμαίος και Ιουλιέτα, πέρα από τους διαφόρους φόνους που διαπράττονται, το ευτυχισμένο και ερωτευμένο ζεύγος, κατά τραγικοτατη ασυνεννοησία, πεθαίνουν στο τέλος του αγκαλιασμένοι. Ο Αίμων, θέλοντας να είναι μαζί με τη γυναίκα που αγαπά, αυτοκτονεί και αγκαλιάζει το νεκρό σώμα της Αντιγόνης, η οποία έχει κρεμαστεί στον υπόγειο τάφο της, βάφοντας το κορμί της με το αίμα του.

Ο ρομαντισμός ενέχει το στοιχείο της καταστροφής. Ενας ερωτευμένος άνθρωπος χάνει τον εαυτό του, πηδάει στην ανυπαρξία και αποκόπτεται από την πραγματικότητα, στιγμιαία, μέχρι να επανέλθει σταδιακά. Κάποιες φορές η πάλη ενός ανθρώπου με το άτομο που τον ενδιαφέρει μπορεί να τον φθείρει ανεπανόρθωτα, για αυτό ένας χωρισμός μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά σωματικά και ψυχολογικά προβλήματα.

Στη σημερινή εποχή η περίπτωση του ρομαντικού και του ρομαντισμού εν γένει, αντιμετωπίζονται ως ένα παλαιό ιδεολόγημα, το οποίο έχει αποδυναμωθεί και τείνει να εκλείψει ή ως κάτι, το οποίο μεταλλάσσεται και ρέπει προς τη μεριά της τυπικότητας, την ώρα που η καθημερινή απρόσωπη επικοινωνία αδειάζει τον άνθρωπο και τον ωθεί να δρά μηχανικά, σκλάβος του προκαθορισμένου βίου του. Συγκεκριμένες σκέψεις και κινήσεις διέπουν όλο το εικοσιτετράωρο και πολλές φορές χώρος και χρόνος για σκέψη δεν μένουν. Ακόμη και συναισθηματικά ο νους επιστρατεύει έτοιμες εικόνες, κατάλληλες για κάθε περίσταση. Μπορεί όμως κανείς να προδικάσει εδώ το αποτέλεσμα; Εχει τα κοτσια να κάνει λόγο για περιθωριοποίηση και εξάλειψη του ρομαντισμού;

Το ευτυχές γεγονός ότι η παραπάνω εικόνα δεν ισχύει καθολικά και απαρέγκλιτα δημιουργεί την ελπίδα ότι το παιχνίδι δεν είναι χαμένο. Οι έχοντες δείγματα λογικής αναγνωρίζουν την εξέλιξη της κοινωνίας, χωρίς να την παραγνωρίζουν. Η ανθρωπιά είναι ατομικό ζήτημα, αλλά απευθύνεται σε όλες τις ανθρώπινες συλλογικότητες. Τα μέσα για να εκφραστεί κανείς αλλάζουν, όμως η ουσία παραμένει. Δεν προεξοφλεί κανείς ότι μια γνωριμία μέσω διαδικτύου γίνεται καθαρά για ωφελιμιστικούς σκοπούς και δεν υπάρχουν περιθώρια εξέλιξης. Αν και είναι αδόκιμο να ομιλεί κανείς περί λογικής στο πλαίσιο του ρομαντισμού, όσο το μυαλό θα τίθεται σε λειτουργία και ο άνθρωπος θα παραμένει άνθρωπος, τα τριαντάφυλλα θα συνεχίσουν να βρίσκουν τους κατόχους τους, τα βαρύγδουπα λόγια να λέγονται με τον πρέποντα αυθορμητισμό και καρδιές να ζωγραφίζονται σε διάφορες γωνίες.

Γρηγόρης Χατζηλαμπρινός