Τα απαγορευμένα βιβλία…

Τα απαγορευμένα βιβλία…

απαγορευμένα βιβλίαΤο βιβλίο, ως το μοναδικό μέσο διακίνησης ιδεών για πολλούς αιώνες, θεωρείται ένας θεσμός που καταδικάστηκε, κατακρίθηκε και κυνηγήθηκε όσο κανείς άλλος. Πριν καν εφευρεθεί η τυπογραφία τον 15ο αιώνα, υπάρχουν μαρτυρίες για έργα του Πρωταγόρα που κάηκαν δημόσια στην Αθήνα, ενώ από το 1529 έως μόλις το 1966 ίσχυε στο Βατικανό ο “Index Liberorum Prohibitorum” (Κώδικας Απαγορευμένων Βιβλίων), που εμπεριείχε μεταξύ άλλων έργα των Βολταίρου, Ρουσσώ, Σπινόζα, Δαρβίνου, Σαρτρ, κ.α.

Η λογοκρισία ως όρος(1) προϋποθέτει την περικοπή ή την ολοκληρωτική απαγόρευση ενός πνευματικού προϊόντος, το περιεχόμενο του οποίου κρίνεται ανήθικο ή επικίνδυνο για την εποχή του. Εφαρμόζεται συνήθως σε πουριτανικές κοινωνίες από ολοκληρωτικά καθεστώτα, στόχος των οποίων είναι η προστασία του ίδιου του καθεστώτος και η πνευματική καθήλωση του ατόμου.

Παρακάτω παρουσιάζονται ορισμένα κείμενα, τα οποία προκάλεσαν τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης, ενώ οι συγγραφείς τους εκδιώχθηκαν ή καταδικάστηκαν.

  1. Μαντάμ Μποβαρύ, Gustave Flaubert

Όταν το 1856 η Madame Bovary άρχισε να εκδίδεται σε συνέχειες στο λογοτεχνικό περιοδικό “La Revue de Paris”, ο απόηχος που προκλήθηκε ήταν έντονος. Οι δημόσιοι κατήγοροι επιστρατεύοντας ως επιχειρήματα τη διαφθορά των νέων και τη βωμολοχία, οδήγησαν τον Flaubert σε δίκη. Η νεωτεριστική γραφή και η ουδέτερη στάση του συγγραφέα, που δεν καταδικάζει, αλλά λειτουργεί ως εξωτερικός παρατηρητής, εξοργίζει τους συντηρητικούς κύκλους, ωστόσο ο Flaubert κερδίζει πανηγυρικά και οι πωλήσεις του βιβλίου του εκτοξεύονται. Η Madame Bovary ενέπνευσε άλλα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας που κατηγορήθηκαν εξίσου, όπως ο Τροπικός του Καρκίνου και ο εραστής της Λάιδης Τσάτερλυ.

Read more