Το ταξίδι της σελίδας

Όλα τα ταξίδια, μικρά και μεγάλα, αποτελούν την έναρξη μιας νέας περιπέτειας, την εκκίνηση μιας αλλαγής, η οποία ελάχιστα ή υπερβολικά μας αγγίζει. Δίνεται η ευκαιρία στον άνθρωπο να ανακαλύψει εκ νέου τον εαυτό του, να ανανεωθεί, να εμπλουτίσει την πείρα του και να αφήσει πίσω του ό,τι του στέκεται εμπόδιο στο προσωπικό του διάβα. Κατά τη διάρκεια αυτής της μετάβασης οι ώρες ή και τα λεπτά μπορεί να περάσουν ευχάριστα, στην περίπτωση που η όποια συντροφιά μας στο κοινό μέσο μεταφοράς κάνει την προσωρινή διαμονή μας στο χώρο ευχάριστη. Σε αντίθετη περίπτωση παρατηρεί κανείς τον εαυτό του εγκλωβισμένο σε μια μέγγενη, η οποία θα χαλαρώσει τη λαβή της μόνο μετά το τέλος της βασανιστικής αναμονής και της άφιξης στον πολυπόθητο προορισμό. Οταν όμως κάποιος τυγχάνει να πορεύεται μόνος του, οφείλει να εφευρίσκει τρόπους προκειμένου να αντισταθμίσει την παροδική μοναξιά του και να κάνει το χρόνο να φτερουγίσει και να πετάξει γρηγορότερα.travelling

Σε παλαιότερες εποχές δεν υπήρχαν και πάρα πολλές επιλογές. Ετσι οι ταξιδιώτες περιορίζονταν στο να αγναντεύουν το τοπίο από το τζάμι του οχήματος που τους μετέφερε και να αναπολούν αυτό, το οποίο τους δίνει τη μεγαλύτερη ευχαρίστηση αβίαστα. Εάν ρίξει κανείς μια ματιά στο σήμερα, θα διαπιστώσει ότι τα μέσα που προσφέρονται, προκειμένου κάποιος να απασχοληθεί κάπως και να μην μένει άπραγος και αδρανής, έχουν αυξηθεί δραματικά, ανακουφίζοντας αρκετά τους μοναχικούς ταξιδιώτες. Παρ’ όλα αυτά υπάρχει μια δραστηριότητα, η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο της διαχρονικότητας, απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους, κάνει την ώρα να περνά ευχάριστα και δεν μας απογοητεύει ποτέ.

Το διάβασμα είναι μια ενασχόληση με την οποία ο πραγματικός βιβλιόφιλος έχει την όρεξη και το περιθώριο να ασχοληθεί οπουδήποτε, οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας και της νύχτας. Ενα ταξίδι μπορεί να αποτελέσει την αφορμή για την εξερεύνηση νέων κόσμων και την κατάβαση στα μύχια της ψυχής των ανθρώπων μέσα από πυκνογραμμένες σελίδες χορταστικών μυθιστορημάτων ή μέσω ελαφρών αναγνωσμάτων, τα οποία επιτρέπουν στον άνθρωπο να ατενίσει το εναλλασσόμενο τοπίο έξω, οι χρωματικοί παιχνιδισμοί του οποίου τόσο ηρεμούν τα μάτια και γαληνεύουν την ψυχή. Το διάβασμα καθίσταται ένα πολύ ωφέλιμο άθλημα, το οποίο ασκείται από όλους τους ανθρώπους, ασχέτως ηλικίας και γίνεται σε οποιονδήποτε χώρο, δίχως προαπαιτούμενες παροχές, με την εξαίρεση του επαρκούς φωτισμού. Από εκεί και πέρα το λόγο έχει το γύρισμα της κάθε σελίδας. Και εδώ γεννάται η απορία. Τί προτιμάται ως ανάγνωσμα μέσα σε ένα μεταφορικό μέσον;

Επειδή ένα ταξίδι συνδέεται με πολλούς σκοπούς, έτσι και τα διάφορα εγχειρίδια τους εξυπηρετούν όλους, καλύπτοντας όλα τα γούστα και όλες τις ανάγκες. Εαν ανατρέξει κανείς σε κείμενα της παλαιότερης λογοτεχνίας θα διαπιστώσει ότι η διαδικασία της ανάγνωσης ήταν, μέχρις ενός σημείου, αυστηρά δομημένη, με τις γυναίκες να συμπάσχουν με τις ταλαιπωρημένες ηρωίδες των ρομαντικών μυθιστορημάτων που καταβρόχθιζαν και τους άντρες, ως κύριους φορείς του επιούσιου άρτου στο σπιτικό τους, να ενδιαφέρονται αποκλειστικά για την ενημέρωσή τους σχετικά με διάφορα τοπικά και παγκόσμια γεγονότα μέσω μιας εφημερίδας, σημάδι ότι δεν υπήρχε το ενδιαφέρον και η πολυτέλεια για κάτι άλλο, εκτός φυσικά από τις ώρες της οικογενειακής θαλπωρής. Τα νεότερα άτομα, ελλείψει μεγάλων ευθυνών, είχαν το περιθώριο να απασχοληθούν με κάποια ποιητική συλλογή ή κάποιο λογοτεχνικό έργο της αρεσκείας τους.

Με το πέρασμα του χρόνου και την αλλαγή νοοτροπίας η αυστηρή αυτή κατηγοριοποίηση έπαψε να υφίσταται. Το γεγονός ότι τα βιβλία ανήκουν σε όλους εισήλθε στη συνείδηση των ανθρώπων και τους επέτρεψε να τα αγκαλιάσουν όλοι με τον ίδιο τρόπο. Πλέον θα έβλεπε κανείς άντρες και γυναίκες, ασχέτως επαγγελματικών υποχρεώσεων, να κουβαλούν μαζί τους ένα προσφιλές έργο, το οποίο θα τους κρατούσε συντροφιά για όσο χρειαστεί. Οσο για του μικρούς μας φίλους, εκείνοι προτιμούσαν να χαθούν μέσα στις σελίδες ενός κόμικ, περιμένοντας πώς και πώς την άφιξη προς τον τόπο όπου πήγαιναν.

Η άυξηση και η ποικιλία των βιβλίων είναι ένα ευτυχέστατο γεγονός, το οποίο δεν μπόρεσε να περάσει απαρατήρητο από την ταξιωτική πρακτική. Είτε σε πλοίο, είτε σε αεροπλάνο, είτε σε τρένο, είτε σε λεωφορείο, θα παρατηρήσει κανείς μια πανδεσία σελίδων με τα χρώματα των καθημερινών κοινωνικών υποχρεώσεων. Εκτός από τα παλαιότερα και νεότερα λογοτεχνήματα θα δεί κάποιος βιβλία εκμάθησης ξένων γλωσσών, ταξιδιωτικούς οδηγούς με πολλές και διάφορες πληροφορίες σχετικά με τη χώρα που πρόκειται να επισκεφτεί κάποιος, φοιτητικά εγχειρίδια και τετράδια με πολύτιμες σημειώσεις για τις ανάγκες της εκάστοτε εξεταστικής περιόδου, εξειδικευμένα και ανάλαφρα περιοδικά ποικίλης ύλης, μέχρι και βιβλία με μαγειρικές συνταγές.

Η εξέλιξη της τεχνολογίας δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη και αυτήν τη συνήθεια. Ετσι τα τάμπλετ κάνουν και αυτά την εμφάνισή τους, προσφέροντας ένα μεγάλο κατάλογο από πάσης φύσεως αναγνώσματα, καθώς και πολλά ακουστικά βιβλία για όσους αδυνατούν να απολαύσουν την ανάγνωση τη δεδομένη στιγμή. Προς το παρόν η τελευταία περίπτωση αφορά τους μικρούς ταξιδιώτες, αλλά όσοι μεγαλύτεροι αισθάνονται ότι έχουν την ανάγκη από τη συνδρομή της τεχνολογίας για να καλύψουν τις επαγγελματικές τους κυρίως ανάγκες και δευτερευόντως να διασκεδάσουν, σπεύδουν να κάνουν χρήση του συγκεκριμένου μηχανήματος δειλά δειλά.

Η ουσία είναι πως ό,τι και να κάνουμε όταν ταξιδεύουμε, νιώθουμε τον πόθο να εγκαταλείψουμε την αναμονή, να αποδράσουμε από τη στατικότητα και να χαθούμε σε άλλους κόσμους, μέχρι η πραγματικότητα να μας κλείσει το μάτι και να μας δείξει την τελική μας στάση όπου επιθυμούμε να φτάσουμε. Ενα ταξίδι πάντοτε θα αποτελεί αφορμή για μια απόπειρα ανάγνωσης, είτε αυτή είναι επιτυχημένη είτε αποτυχημένη. Πάντως ποτέ δεν θα είναι χαμένη και θα γλυκαίνει την αναμονή μας με τον πιο ευχάριστο τρόπο.

Γρηγόρης Χατζηλαμπρινός