Ο Μισέλ Φουκώ, επιφανής φιλόσοφος, δομιστής και μεταμοντερνιστής του 20ου αιώνα, επηρέασε τη σύγχρονη δυτική σκέψη όσο λίγοι διανοητές. Όντας πολυσχιδής και οξύνους, καταπιάστηκε με ευαίσθητα ζητήματα των σύγχρονων κοινωνιών, όπως οι ψυχικές ασθένειες, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το σωφρονιστικό σύστημα και η τιμωρία. Ένα από τα έργα που αποτελούν σημείο αναφοράς δεν είναι άλλο παρά η Ιστορία της σεξουαλικότητας.
Πρόκειται για ένα εξάτομο έργο, που όμως δεν κατάφερε να ολοκληρωθεί ποτέ λόγω του θανάτου του Φουκώ το 1984 από AIDS. Ωστόσο, οι τρεις τόμοι που εκδόθηκαν μπορούν να δώσουν στον αναγνώστη μια επαρκή εικόνα της οπτικής του φιλοσόφου για το φλέγον ζήτημα της ανθρώπινης σεξουαλικότητας και συμπεριφοράς. Ο πρώτος τόμος κυκλοφόρησε το 1976 με τίτλο Η δίψα της γνώσης (La volonté de savoir) και γρήγορα γνώρισε τεράστια απήχηση. Οκτώ χρόνια αργότερα κυκλοφόρησαν και οι δύο επόμενοι τόμοι με τίτλο Η χρήση των απολαύσεων (l’usage des plaisirs) και Η μέριμνα για τον εαυτό μας (le souci de soi).
Αλήθεια και επιθυμία
Ο Φουκώ, στον πρώτο τόμο του έργου του, εντοπίζει δύο διαφορετικές διαδικασίες μέσω των οποίων παράγεται η αλήθεια που σχετίζεται με τη σεξουαλικότητα: την ars erotica και τη scientia sexualis. Υποστηρίζει δηλαδή πως από την αρχαία Ρώμη έως την Ινδία και την Ιαπωνία, η αλήθεια προέρχονταν από την ηδονή που μελετάται όχι θεωρητικά, αλλά ως εμπειρία. Οι κοινωνίες αντιμετώπιζαν τη σεξουαλικότητα με μυστικότητα και μυστικισμό, ώστε η αλήθεια να μην κοινοποιηθεί στα υπόλοιπα μέλη τους και χάσει έτσι τη δύναμή της. Η ars erotica βασιζόταν σε κάποιον ωφελιμισμό, δηλαδή στον έλεγχο του σώματος, τη λησμονιά του χρόνου και την ήττα του θανάτου απέναντι στον έρωτα και κυρίως, την ευχαρίστηση σώματος και πνεύματος.
Αντίθετα, οι σύγχρονες κοινωνίες δεν εμπεριέχουν ars erotica, αλλά scientia sexualis. Ο όρος αυτός συσχετίζεται με την ομολογία, την παραδοχή και την επιστημονική μελέτη. Έτσι, δημιουργείται το τρίπτυχο: η γνώση της ηδονής, η ηδονή να γνωρίζεις την ηδονή, και η ηδονή της γνώσης.
Read more →
