Το πολυπρόσωπο έτος

Στην πορεία της ζωής του ο άνθρωπος ορίζει πολλές και διάφορες καταστάσεις. Άλλοτε ακολουθεί τυφλά κάποιες παραδεδομένες συμβάσεις και συμπορεύεται με μια πλειάδα ανθρώπων, οι οποίοι μένουν ικανοποιημένοι με το οποιοδήποτε αποτέλεσμα της δράσης τους, είτε αυτό τους προσφέρει πολλά, είτε τους αφήνει απλούς θεατές στη συλλογική τους προσπάθεια, με μοναδικό αποτέλεσμα μηδαμινές ηθικές, έστω, απολαβές. Κάποιοι άλλοι κινούνται πάλι σε ένα συμβιβαστικό πλαίσιο, προσέχοντας όμως περισσότερο και επιδιώκοντας κάτι από την εφαρμογή του όποιου κόπου τους που έχει κατατεθεί στο πλαίσιο μιας αλλαγής. Η ανταμοιβή μπορεί να μην είναι η απολύτως επιθυμητή, αλλά η επιθυμία για διεκδίκηση έχει γίνει αισθητή. Τέλος υπάρχουν τα άτομα, τα οποία αρέσκονται να σπάνε τα καθιερωμένα και να λειτουργούν εκτός συμβάσεων και τυπικοτήτων. Αταίριαστοι μέσα σε προκατασκευασμένα κοινωνικά καλούπια, δίνουν την ευκαιρία στον εαυτό τους να ανοίξουν τα φτερά τους και να εξερευνήσουν το άγνωστο, ώστε να το ανακαλύψουν όλο και να το γνωρίσουν σπιθαμή προς σπιθαμή. Οι στόχοι τους είναι πάρα πολύ συγκεκριμένοι, διότι αυτό είναι το επιθυμητό για αυτούς. Δεν αφήνονται να εξανδραποδιστούν και να μείνουν μαριονέτες στα χέρια μιας κοινωνίας, η οποία επιμένει να τους χειραγωγεί σύμφωνα με το συμφέρον της.

Κοινός παρονομαστής όλων των παραπάνω κατηγοριών είναι η στοχοθεσία, όποιας μορφής ή φύσεως και να είναι αυτή. Η στοχοθεσία, πολλές φορές, προκειμένου να εφαρμόζεται καλύτερα, αποδοτικότερα και πιο οργανωμένα, ορίζεται και ημερολογιακά. Έτσι εμφανίζεται από το πουθενά ένα μεγάλο ή μικρό πλάνο εργασιών, ανάλογα με την εργασία που έχει ο καθένας να διεκπεραιώσει, το οποίο τον βοηθά. Ξάφνου οι αριθμοί παύουν να είναι απλές μονάδες μέτρησης. Οι 365 ημεροδείκτες ξεφεύγουν από τη συμβατικότητά τους και παίρνουν μιαν άλλη μορφή στα μάτια των ανθρώπων. Αποκτούν ένα ιδιαίτερο νόημα και προκαλούν διάφορα αισθήματα στις ψυχές όλων. Ακόμη και συγκεκριμένες ημερομηνίες του έτους σημαίνουν είτε πολλά, είτε λίγα, είτε τίποτα για πολλούς ή για λίγους.

Με αυτήν τη λογική και η Πρωτοχρονιά νοηματοδοτείται ποικιλοτρόπως από τον κόσμο ανά την υφήλιο. Συνήθως οι κοινωνικές συνθήκες ορίζουν την ψυχοσύνθεση των ανθρώπων, ώστε να υποδεχτούν την 1η Ιανουαρίου με την ανάλογη διάθεση. Για αυτό η χαρά περισσεύει σε μέρη όπου επικρατεί ειρήνη και ηρεμία, ενώ σε περιοχές οι οποίες χαρακτηρίζονται ως εμπόλεμες ζώνες ο τρόμος ενεδρεύει σε κάθε σπιτικό και κλειδώνει την ευτυχία σε μόνιμο σκοτάδι. Όμως κάποιες φορές οι ρόλοι αντιστρέφονται και το σκηνικό, τυλιγμένο με το μανδύα της παραδοξολογίας, αλλάζει. Τώρα η δυστυχία έχει τον πρώτο λόγο στα ήρεμα μέρη και η υποδοχή του νέου έτους δεν σημαίνει κάτι, άσχετα εάν όλα τα αγαθά υπάρχουν γύρω. Ο ψυχολογικός παράγων είναι ισχυρότατος και σημαντικότατος. Έχει τη δύναμη να χτίσει και να γκρεμίσει έναν άνθρωπο εν ριπή οφθαλμού. Έτσι, μέσα σε ένα, κατά τα άλλα, εύθυμο πλαίσιο, οι άσχημες συνθήκες εργασίας, η, ενδεχομένως, δυσλειτουργική οικογενειακή κατάσταση, η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου είναι υπέρ το δέον αρκετά για να εμφυσήσουν ζωή στη λύπη και να την ενδυναμώσουν κατά την αλλαγή του έτους. Από την άλλη, μέσα σε ένα άσχημο περιβάλλον, οι άνθρωποι αντιστέκονται και δίνουν το μεγαλύτερο αγώνα της ζωής τους, με την καρδιά τους, προκειμένου το πνεύμα τους να παραμείνει αλύγιστο και θαλερό. Ακόμη και ένα μικρό, μα ειλικρινές, χαμόγελο γεννά την ελπίδα και αποδιώχνει το έρεβος με την έλευση της πρώτης του μηνός.

Η πρώτη ημέρα του Ιανουαρίου καθίσταται πολυσήμαντη. Για άλλους σηματοδοτεί την έναρξη μαι νέας αρχής. Εχοντας περάσει ένας ολόκληρος χρόνος, όλα τα παλαιά μένουν πίσω και εάν κάτι τέτοιο είναι επιθυμητό, αποξεχνιούνται, διότι κάτι νέο ξεκινά. Το άγραφο χαρτί του χρόνου ξεδιπλώνεται μπροστά στον άνθρωπο. Το μολύβι είναι στο χέρι του και μένει στην προσωπική του , πλέον, βούληση το πώς θα χαράξει πορεία επάνω του.

Για άλλους αυτή η πρωτομηνιά δίνει το έναυσμα για μια περισυλλογή και συλλογή εντυπώσεων. Ο απολογισμός προηγούμενων ετών θέτει την υπολογιστική σκέψη σε λειτουργία. Το αριθμητήρι του νου βγαίνει από το ντουλάπι για να προσφέρει τις υπηρεσίες του σε κάποιον, ο οποίος στοχεύει να συνεχίσει ό,τι κάνει όλα αυτά τα χρόνια, να συγκεντρώνει δείγματα και ποσοστά επιτυχίας παντού, αφήνοντας στην άκρη τις ανθρώπινες στιγμές. Για εκείνον δύο πράγματα στο ίδιο κουτί δεν χωρούν, οπότε το κακτοποιεί και κάνει χώρο για ό,τι πιστεύει ότι κυριολεκτικά τον γεμίζει.

Για άλλους ο απολογισμός συνίσταται στις στιγμές που έζησαν ως άνθρωποι και όχι ως μηχανή. Ζυγιάζουν μεν τα υπέρ και τα κατά όλης της απελθούσης χρονιάς και ανάλογα με το αποτέλεσμα που βγάζουν, θέτουν ως στόχο την προσωπική τους βελτίωση, την ψυχική τους αναβάθμιση και στο μέτρο του δυνατού την αποφυγή λαθών.

Για άλλους πάλι εκείνη η ημέρα είναι αυτό που ορίζει ο χαρακτηρισμός της και τίποτα παραπάνω. Λόγω του ασυμβίβαστου που τους διακρίνει αντιμετωπίζουν ολόκληρον το χρόνο ως κάτι το αντισυμβατικό. Η απλότητα έχει τον πρώτο λόγο. Απολύτως τίποτα δεν διεκδικεί τον τίτλο του ιδιαιτέρου. Όλα είναι ρευστά και τίποτα δεν χρίζει ιδιαιτέρας προσοχής. Ο μοναδικός λόγος για τον οποίο αναμένουν εναγωνίως τη νέα χρονιά είναι το γεγονός ότι πλέον θα έχουν στη διάθεσή τους ένα ολόκληρο έτος για να ασκήσουν τον τυχοδιωκτισμό τους.

Σε οποιαδήποτε περίπτωση μια νέα χρονιά σημαίνει μια νέα αρχή για όλους μας. Μια ευκαιρία για πολλούς να εφαρμόσουν στην πράξη πολλά από τα ανείπωτα όνειρά τους, να επιτύχουν τους στόχους που έχουν θέσει, να ολοκληρώσουν επιτυχώς μιαν εργασία ετών, πάσης φύσεως, μα πάνω από όλα να μην ξεχνούν την ανθρωπιά τους και να συμπεριφέρονται ως άνθρωποι με όλη τη σημασία της λέξης. Είθε και το 2019 να προσφέρει σε όλους και όλες ανά τον κόσμο αυτό που επιθυμούν, να αφήσουν πίσω τους τις έγνοιες και τις άσχημες αναμνήσεις του παρελθόντος όσο το δυνατόν πιο εύκολα και να ατενίζουν τη ζωή που ξεδιπλώνεται μπροστά τους με αυτοπεποίθηση και να κάνουν χρήση των δυνατοτήτων της με αισιοδοξία.

Γρηγόρης Χατζηλαμπρινός