Το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM), στην προσπάθειά του να αναδείξει τον ρόλο των μουσείων στη σύγχρονη κοινωνία, καθιέρωσε από το 1977 τη 18η Μαΐου ως Διεθνή Ημέρα Μουσείων. Το μήνυμα αυτής της επετείου είναι να γίνουν τα μουσεία φορείς πολιτισμικών ανταλλαγών “με σκοπό την ενίσχυση της μόρφωσης, την προώθηση της αμοιβαίας κατανόησης, την ειρήνη και τη συνεργασία μεταξύ των λαών”.
Η πρώτη εικόνα που έρχεται στο μυαλό των περισσοτέρων ανθρώπων ότανακούνε τη λέξη Μουσείο είναι ένα κτίριο με συλλογές που μπορούμε ναεπισκεφτούμε τον ελεύθερο χρόνο μας. Αναμφισβήτητα, η εικόνα ενός μουσείου που ταξιδεύει, που μας επισκέπτεται στους χώρους που κινούμαστε καθημερινά και μαςπροσκαλεί να συμμετέχουμε ενεργά στην πολιτιστική διαδικασία που συντελείταιμέσω αυτού, δεν είναι μια πραγματικότητα τόσο οικεία. Η κοινωνιολογική, ανθρωπολογική και φιλοσοφική θεώρηση του μουσειακούθεσμού τις τελευταίες δύο δεκαετίες έθεσε τις βάσεις για τη διατύπωση μιας πιο προοδευτικής άποψης που υποστηρίζει ότι τα μουσεία αποτελούν κεντρικό σημείο αναφοράς στη ζωή των ανθρώπων. Μπορούν να συμβάλλουν στην αναψυχή κα ιέμπνευση, στη διαμόρφωση πολιτιστικών αξιών στην προσφορά δυνατοτήτων μάθησης και κοινωνικής ισότητας. Άμεσα σχετιζόμενη με αυτή την εξέλιξη είναι και η προώθηση νέων ιδεών για τη μάθηση και ερμηνεία στο μουσείο.
Από τις «μούσες » στο σήμερα.
Ο αρχαιοελληνικός όρος «μουσείον» σήμαινε το τέμενος που ήταναφιερωμένο στις Μούσες, κόρες του Δία και στις τέχνες που αντιπροσώπευανπροσέλαβε ποικίλες σημασίες ανά του αιώνες. Ορισμός του μουσείου δίνεται σε μηδεσμευτικού χαρακτήρα κείμενα όπως στη Σύσταση της Unesco «ως μουσείο νοείταικάθε μόνιμος οργανισμός διοικούμενος χάριν του γενικού συμφέροντος με σκοπό τηδιαφύλαξη, τη μελέτη, την αξιοποίηση με διάφορα μέσα και, κυρίως, την έκθεση γιατην ψυχαγωγία και την εκπαίδευση του κοινού». Όσον αφορά τη χώρα μας ορίζει την έννοια του μουσείου ως εξής: «ωςμουσείο νοείται ο οργανισμός μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με ή χωρίς ίδια νομικήπροσωπικότητα που αποκτά, δέχεται, φυλάσσει, συντηρεί, καταγράφει, τεκμηριώνει,ερευνά, ερμηνεύει και κυρίως εκθέτει και προβάλλει στο κοινό συλλογέςαρχαιολογικών, καλλιτεχνικών, εθνολογικών ή άλλων υλικών μαρτυριών τουανθρώπου με σκοπό τη μελέτη, την εκπαίδευση, την ψυχαγωγία». (ΦΕΚ 153/28-6-2002)Σύμφωνα με το ICOM
«Μουσείο είναι ένα ίδρυμα μόνιμο και μηκερδοσκοπικό, στην υπηρεσία της κοινωνίας και της ανάπτυξής της, που είναιανοικτό στο κοινό και που αποκτά, συντηρεί, μελετά, γνωστοποιεί (ή επικοινωνεί) καικυρίως εκθέτει τις υλικές μαρτυρίες του ανθρώπου και του περιβάλλοντός του, μεσκοπό τη μελέτη, την εκπαίδευση (την παιδεία) και τη ψυχαγωγία».
Με την ευκαιρία του εορτασμού, το Ελληνικό Τμήμα του ICOM διοργανώνει κατά τον μήνα Μάιο ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις σ’ ολόκληρη την Ελλάδα.
Τη 18η Μαΐου, η είσοδος σε όλα τα μουσεία είναι ελεύθερη.
Η 18η Μαΐου είναι αφιερωμένη κάθε χρόνο σε ένα συγκεκριμένο θέμα που αφορά στα μουσεία και στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Για το 2019 το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM) έχει επιλέξει το θέμα «Τα Μουσεία ως κόμβοι πολιτισμού: το μέλλον της παράδοσης», έτσι ώστε να υπογραμμιστεί τόσο η λειτουργία των μουσείων ως σημεία διασταύρωσης διαφορετικών λαών και πολιτισμών, όσο και η προσπάθειά τους να ακολουθούν την εποχή μας και να πραγματοποιούν καινοτομίες και συγχρόνως να προστατεύουν και να σέβονται την παράδοση και την κληρονομιά.
Για φέτος επιλέχτηκε να τιμηθεί το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, το οποίο έχει φροντίσει να πραγματοποιήσει εκδηλώσεις σε πολλές διαφορετικές περιοχές της χώρας. Από την άλλη, στην Αθήνα και γενικότερα στην Αττική θα πραγματοποιηθούν πολλά δρώμενα, που θα ικανοποιήσουν κάθε είδους μουσειόφιλο.
Το Πρόγραμμα Εκδηλώσεων βρίσκεται εδώ
Δανάη Κουφιωτάκη