Tο ασυμβίβαστο της ζωής

Στην πλατωνική Πολιτεία γίνεται λόγος για την επιστροφή των ψυχών στον κόσμο των ζωντανών. Αφού κριθούν ανάξιες αιώνιας τιμωρίας, πρωτού πιούν από το νερό, το οποίο θα σβήσει τις μνήμες της προηγούμενης ζωής τους, έχουν την ευκαιρία να επιλέξουν διάφορες ζωές από ένα δοχείο, διάφορους χαρακτήρες, τη μορφή των οποίων θα πάρουν μόλις ξαναγεννηθούν. Κάποια άτομα, με βάση την αφήγηση του Ηρα, επιλέγουν κάτι, το οποίο θα είναι σαφώς καλύτερο από ό,τι βίωσαν προηγουμένως. Κάποια άλλα επιλέγουν ακριβώς τον ίδιο βίο, αδιαφορώντας για τις συνέπειες που θα υποχρεωθούν να υποστούν εκ νέου. Κάποια άλλα τέλος, διαλέγουν μια ζωή, η οποία είναι πολύ πιο ήρεμη και ταπεινή, σε σχέση με την προηγούμενή τους, έχοντας διδαχτεί πραγματικά από τα όποια σφάλματα έπραξαν στο ατομικό τους παρελθόν, εάν έσφαλαν όντως. Ετσι επανέρχονται στη γή και ο κύκλος τους αρχίζει από το προσωπικό τους σημείο εκκίνησης. Αυτό που δεν συνειδητοποιούν είναι ότι όταν ήταν ζωντανοί έκαναν ακριβώς το ίδιο πράγμα, μόνο που το έκαναν ασυνείδητα, δίχως σκέψη, οι περισσότεροι τουλάχιστον, διότι υπάρχουν και αρκετοί άνθρωποι, οι οποίοι είναι αρκετά υπολογιστικοί ως χαρακτήρες.

πλατωνική πολιτεία
Στην καθημερινότητά μας ερχόμαστε αντιμέτωποι με διάφορες επιλογές, οι οποίες, είτε σε μικρότερο, είτε σε μεγαλύτερο βαθμό, καθορίζουν την πορεία μας πάνω σε αυτό τον πλανήτη. Ο κάθε άνθρωπος, ανάλογα με τιε δυνατότητές του, τις φιλοδοξίες του, τις επιδιώξεις του και το ποσοστό της θέλησης που διαθέτει, κάνει τα αδύνατα δυνατά, προκειμένου να πετύχει το σκοπό του. Κατά τη διάρκεια του βίου του εμφανίζονται πολλές κατευθυντήριες γραμμές, οι οποίες είτε υποβοηθούν τον κάθε άνθρωπο και του διευκολύνουν την ενασχόληση με τον εν γένει βιοπορισμό του ή τον αποπροσανατολίζουν και τον οδηγούν σε εκτροχιασμό από αυτό που πραγματικά λαχταρά. Τα όποια εμπόδια είναι άλλοτε ολοφάνερα και άλλοτε δυσδιάκριτα. Βέβαια ο τρόπος κατά τον οποίο ο καθένας από εμάς κρίνει κάτι ως ‘’εμπόδιο’’ είναι καθαρά υποκειμενικός,. Υπάρχουν πάρα πολλοί, οι οποίοι κρίνουν ότι η μητρότητα και η πατρότητα είναι κατά βάσιν ανασταλτατικοί παράγοντες στην απολύτως επιτυχή εκπλήρωση των στόχων τους, των επαγγελματικών κυρίως, στην περίπτωση που η εργασιακή τους ενασχόληση αφορά κάτι που σχετίζεται με πολλές ευθύνες και απαιτεί πλήρη αφοσίωση. Από την άλλη μεριά παρουσιάζονται τα άτομα, τα οποία δεν έχουν κανένα απολύτως πρόβλημα να τεκνοποιήσουν από τη στιγμή που οι δικές τους εργασίες είναι κάπως συμβατικές και οι ίδιοι δεν θέτουν υψηλούς στόχους, πόσω μάλλον να αποκτήσουν την ικανοποίηση της προσφοράς προς το ευρύ κοινό.

Το ποσοστό αλτρουισμού στον καθέναν είναι ένας παράγων, ο οποίος παραβλέπεται όλο και περισσότερο και στο τέλος παραγκωνίζεται, χάριν άμεσης κάλυψης κάποιων απαραίτητων για τη ζωή αναγκών. Οσον αφορά το ζήτημα της επιβίωσης, το εγώ τίθεται, ιδίως στη σύγχρονη εποχή, πάντοτε υψηλότερα από το συλλογικό καλό.

Τέλος έχουμε απέναντί μας κάποια άτομα, τα οποία δεν διστάζουν να προχωρήσουν σε διάφορους συμβιβασμούς, προκειμένου να πετύχουν την απόλυτη ικανοποίηση. Από τον τρόπο ζωής τους και την συμπεριφορά τους μέχρι την εργασία τους και τον τρόπο ζωής με τον/την σύντροφό τους, κάνουν προσεχτικές επιλογές, οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να είναι βολικές για όλα τα εμπλεκόμενα πρόσωπα μιας σχέσης, είτε αυτή είναι προσωπική είτε επαγγελματική. Πόσο ισχυρή είναι όμως αυτή η κατάσταση; Πόσο βολική είναι αυτή η χρυσή τομή που αποζητούν οι άνθρωποι;

Κάθε φορά που ερχόμαστε σε ένα σταυροδρόμι αποφάσεων, η λογική πρέπει να έχει τον πρώτο λόγο. Αυτή η οφειλή απέναντι στο νού του ανθρώπου παρακάμπτεται και τίθενται άλλες προτεραιότητες. Οι αιτίες για κάτι τέτοιο είναι εμφανείς. Ο εξαναγκασμός, από όπου και να προέρχεται, ενεργεί πάντοτε αρνητικά στον άνθρωπο και είτε τον οδηγεί στη δυστυχία άμεσα, είτε τον στρέφει προς επιζήμιες για τον ίδιο αποφάσεις, οι οποίες όμως είναι το ακριβώς αντίθετο από αυτό που του επιβαλλόταν.

Ο αυθορμητισμός μπορεί να είναι επίσης καταστροφικός, στην περίπτωση που μια απόφαση για κάτι το σοβαρό γίνεται όταν η λογική απουσιάζει. Από εκεί και πέρα ο άνθρωπος καλείται να επιδοθεί σε έναν ανελέητο αγώνα, σε μια αέναη πάλη, όπου πάντοτε θα κοπιάζει να φέρει εις πέρας την όποια δοκιμασία του ανατίθεται σε καθημερινή βάση. Φυσικά όλοι οι άνθρωποι χαρακτηρίζονται βιοπαλαιστές, με τη διαφορά ότι κάποιοι μοχθούν λιγότερο σε σχέση με κάποιους άλλους. Ο παράγων τύχη μικρή ισχύ έχει, διότι ο προσεχτικός σχεδιασμός ενός πράγματος αποτρέπει τις κακοτοπιές και ο,τιδήποτε το ανεπιθύμητο. Βεβάιως δεν υπόκεινται τα πάντα σε ένα τέλειο σχέδιο, καθώς εξαιρέσεις εμφανίζονται σε όλους τους κανόνες. Ετσι κάτι το αναπάντεχο καραδοκεί, έτοιμο να τονίσει τη διαφορετικότητα απέναντι σε μια κατά τα άλλα ομοιομορφία. Κάτι προκύπτει από εκεί που δεν το περιμένουμε και αναγκαζόμαστε να διαλύσουμε ό,τι είχαμε χτίσει ή να το αναδιαμορφώσουμε και να το προσαρμόσουμε στις εκάστοτε ανάγκες.

Φυσικά δεν θα πρέπει να ξεχνούμε ότι τα πάντα είναι σχετικά. Δεν είναι απόλυτο το γεγονός ότι κάποιος με μικρότερες επιδιώξεις από τον εργασιακό του χώρο επιθυμεί να βαλτώσει σε μια μή αναστρέψιμη κατάσταση, επειδή, στο πλαίσιο κοινωνικών στερεοτύπων, είναι προορισμένος για αυτό. Το αυτόν ισχύει και για όσους αποφεύγουν πολλά, διότι αυτά θα αποτελέσουν, μακροπρόθεσμα, τροχοπέδη στην επαγγελματική τους εξέλιξη. Η ανθρώπινη φύση είναι πολύπλοκη. Πολλές φορές ανεξήγητη. Σε οποιαδήποτε περίπτωση αυτό που οφείλεται να αποφεύγεται δια ροπάλου είναι η δημιουργία απωθημένων, η γενικότερη αίσθηση ότι κάτι λείπει από τη ζωή μας και η απόκτησή του καταντά αυτοσκοπός. Κάτι τέτοιο οδηγεί σε γελοιότητες και τη δημιουργία ψυχολογικών προβλημάτων, τα οποία μπορεί να είναι ολέθρια τόσο για εμάς τους ίδιους, όσο και για τους γύρω μας.

Εν κατακλείδι συστήνεται πολλή περίσκεψη για τις ενέργειές μας, με μια ελάχιστη ανοχή, μα μέγιστη κατανόηση, προς τα άτομα με τα οποία συμβιώνουμε, με στόχο την ευρυθμότερη λειτουργία μας και την κατατρόπωση δυσχερειών, οι οποίες θα μας πάνε πίσω σε πολλά. Οσο αγωνιζόμαστε για το καλύτερο δυνατόν, τίποτα δεν δύναται να μας στερήσει τις επιλογές μας.

Γρηγόρης Χατζηλαμπρινός