Παγκόσμια Ημέρα Αλτσχάιμερ: η νόσος των χαμένων αναμνήσεων

Η συχνότερη νόσος άνοιας που πλήττει κυρίως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας σε ανεπτυγμένες κοινωνικές ομάδες και αποτελεί κοινωνικό και μεγάλο ιατρικό πρόβλημα δεδομένου ότι θεωρείται νευροεκφυλιστική και μη ιάσιμη ασθένεια που οδηγεί στον θάνατο. Τιμάται κάθε χρόνο αυτή την ημέρα με πρωτοβουλία αντίστοιχων οργανώσεων που προσφέρουν δωρεάν εξετάσεις στο κοινό και βοηθούν στην ευαισθητοποίηση της νόσου απέναντι στο ασθενή και όχι μόνο.

 Ο όρος «άνοια» αφορά στην έκπτωση των νοητικών λειτουργιών, καταρχήν της μνήμης και ακολούθως του λόγου, της κρίσης και συνολικά της προσωπικότητας. Μία γενικότερη κλινική εκδήλωση της απώλειας πνευματικών ικανοτήτων που προϋπήρχαν, ως αποτέλεσμα δυσλειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου.

alzheimer-freeminds-gr

Η νόσος πήρε το όνομά της από τον Γερμανό ψυχίατρο και νευροπαθολόγο Αλοΐσιο Αλτσχάιμερ ο οποίος το 1906 πρώτος ξεκίνησε μελέτες και περιέγραψε τον εκφυλισμό της νόσου. Το 1901, ο Αλτσχάιμερ παρατήρησε μία ασθενή στο άσυλο της Φρανκφούρτης που ονομαζόταν Αουγκούστε Ντέτερ. Η ασθενής, 51 ετών, είχε παράξενα συμπτώματα συμπεριφοράς, συμπεριλαμβανομένης απώλειας βραχυπρόθεσμης μνήμης.alois_alzheimer-freeminds-gr Αυτή η ασθενής θα γινόταν το πάθος του Αλτσχάιμερ κατά τη διάρκεια των ερχόμενων ετών. Τον Απρίλιο του 1906, η Ντέτερ πέθανε και ο Αλτσχάιμερ έστειλε το αρχείο της ασθενούς και τον εγκέφαλό της σε ένα εργαστήριο στο Μόναχο. Μαζί με δύο Ιταλούς παθολόγους, χρησιμοποίησε τις τεχνικές χρώσης για να προσδιορίσει τις αμυλοειδείς πλάκες. Το ίδιο έτος παρουσίασε για πρώτη φορά σε συνέδριο τα παθολογικά του ευρήματα και τα αίτια της νόσου.

Κάπως έτσι σήμερα γνωρίζουμε πως τα αίτια εμφάνισης έχουν να κάνουν με δύο πρωτεΐνες του ανθρώπινου οργανισμού: της πρωτεΐνης “Τ” και του β-αμυλοειδούς. Η εναπόθεσή τους στον εγκέφαλο οδηγούν σε δυσλειτουργία του εγκεφάλου καθώς εμποδίζουν την έκφραση πολλών κυττάρων. Με απλά λόγια, δυσχεραίνουν την παραγωγή των εγκεφαλικών κυττάρων με αποτέλεσμα ο εγκέφαλος να υπολειτουργεί με μία σειρά συμπτωμάτων:

  • Διαταραχές μνήμης, ιδιαίτερα της πρόσφατης μνήμης
  • Διαταραχές της ικανότητας κατανόησης και έκφρασης του λόγου
  • Διαταραχές των οπτικοχωρικών δυνατοτήτων (απώλεια προσανατολισμού,  δυσκολία χρήσης μέσων μεταφοράς, ατυχήματα κατά την οδήγηση)
  • Διαταραχές της κρίσης και ψυχιατρικά συμπτώματα  (κατάθλιψη, επιθετικότητα, ευερεθιστότητα, παραληρήματα)

Με το πέρασμα των χρόνων η ιατρική σε συνδυασμό με την τεχνολογία έχει κάνει την ζωή μας πιο εύκολη και πλέον έχουν αυξηθεί σημαντικά οι γνώσεις μας για τους παράγοντες κινδύνου, γεγονός που επιτρέπει να μιλάμε για πρόληψη της νόσου, όσο αντιφατικό κι αν είναι δεδομένου ότι δεν θεωρείται ιάσιμη. Το 2012 ταυτοποιήθηκαν 34 προδιαθεσικά γονίδια για τη Νόσο Alzheimer, και επειδή ο κίνδυνος νόσησης των πρώτου βαθμού συγγενών των ατόμων με Νόσο Alzheimer είναι 3 φορές μεγαλύτερος από τα άτομα χωρίς ιστορικό, η πρόβλεψη και η πρόληψη μέσω μίας χαρτογράφησης του DNA αποτελεί πρώτη γραμμή.

alzheimertrees-freeminds-gr

Σήμερα, υπάρχουν 200 χιλιάδες ασθενείς στην Ελλάδα και 40 εκατομμύρια παγκοσμίως, ενώ από τη νόσο προσβάλλονται το 5% των ατόμων άνω των 65 ετών και το 25% άνω των 85. Σύμφωνα με τις προβλέψεις των επιστημόνων στο μέλλον ο αριθμός των ανοϊκών ατόμων θα αυξηθεί δραματικά. Ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η νόσος επηρεάζει όχι μόνο τον ασθενή, αλλά και το οικογενειακό του περιβάλλον, συχνά δημιουργεί στους φροντιστές συναισθήματα θυμού, ντροπής, ενοχών και πένθους, φέρνοντάς τους στα ψυχικά και σωματικά όριά τους. Και αυτό αποτελεί έναν επιπλέον παράγοντα που οι οργανώσεις Alzheimer παίζουν σημαντικό ρόλο στη συνολική διαχείριση της νόσου παγκοσμίως.

alzheimer-660

Μία έγκαιρη διάγνωση ίσως να δίνει τα χρονικά περιθώρια αποδοχής της κατάστασης και διατήρησης της ποιότητας ζωής για το μέλλον όλων αυτών των ατόμων με μία ελπίδα ότι η ιατρική επιστήμη συνεχώς ανοίγει νέους ορίζοντες και ότι στο προσεχές μέλλον οι φαρμακευτικές παρεμβάσεις θα αποσκοπούν στην θεραπεία και όχι απλά στον κατευνασμό της νόσου. Μέχρι τότε, τα άτομα αυτά χρειάζονται την βοήθειά μας και πάνω από όλα χρειάζονται μία κοινωνία παρούσα, μία κοινωνία που να προσφέρει την ενημέρωση, την ελπίδα και τα μέσα ευαισθητοποίησης για την νόσο έτσι ώστε οι χαμένες αυτές αναμνήσεις να μην εγκαταλείψουν την κατοικία τους.

Σχετικοί ιστότοποι για περαιτέρω πληροφορίες

Ελληνική Εταιρία Νόσου Alzheimer

http://www.alzheimerathens.gr/

Εταιρία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών

http://www.alzheimer-hellas.gr/index.php/el/

Β.Κ.